Phê duyệt Đề án tăng cường dạy và học ngoại ngữ

Đề án xác định chủ trương của Đảng và Nhà nước về tầm quan trọng của ngoại ngữ trong kỷ nguyên mới, kỉ nguyên phát triển vượt bậc của dân tộc, đưa năng lực sử dụng ngoại ngữ thành lợi thế cạnh tranh của nguồn nhân lực Việt Nam.

Lần đầu tiên ngôn ngữ một số quốc gia ASEAN sẽ được đưa vào giảng dạy

Mục tiêu cụ thể của Đề án được xác định cho 3 giai đoạn 2025-2030; 2030-2035, và 2035-2045, trong đó nền tảng là giai đoạn 2025-2030 với việc xây dựng các chương trình dạy học ngoại ngữ trong giáo dục phổ thông, giáo dục nghề, giáo dục đại học và giáo dục thường xuyên, các chương trình đào tạo giáo viên ngoại ngữ

Đề án xác định vai trò quan trọng của ngôn ngữ quốc gia các nước láng giềng của Việt Nam gồm tiếng Trung, tiếng Lào và ngôn ngữ quốc gia của Campuchia. Việc triển khai dạy các ngoại ngữ này sẽ được thúc đẩy tại các xã khu vực biên giới trước, nơi có nhu cầu thật sự về việc học các ngoại ngữ này, và sẽ triển khai tại các trường có nhu cầu và đủ điều kiện triển khai.

Đề án cũng xác định ba ngoại ngữ có vai trò quan trọng trong phát triển nguồn nhân lực của Việt Nam tham gia nguồn lao động khu vực và thế giới là tiếng Trung, tiếng Nhật, và tiếng Hàn. Đây là các quốc gia có đầu tư nước ngoài vào Việt Nam cao, có số lượng người ở Việt Nam cao, có số du khách đến Việt Nam cao so với các nước khác trong khu vực và trên thế giới. Đồng thời, việc có năng lực tốt ba ngôn ngữ này cũng đáp ứng việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực Việt Nam tới làm việc tại các quốc gia sử dụng các ngôn ngữ này như ngôn ngữ chính thức. 

Theo Đề án, lần đầu tiên ngôn ngữ một số quốc gia khu vực ASEAN sẽ được đưa vào giảng dạy trong giáo dục phổ thông ở Việt Nam. Trong đó dự kiến trong năm 2026, triển khai xây dựng chương trình tiếng Lào Ngoại ngữ 1 (học từ lớp 3 đến lớp 12) và chương trình tiếng Lào Ngoại ngữ 2 (môn học lựa chọn học từ lớp 6 đến lớp 12) và sẽ triển khai trước tại các xã khu vực biên giới tiếp giáp với nước Lào theo nhu cầu người học và điều kiện triển khai của các nhà trường.

Cũng xuất phát từ nhu cầu thực tế của người học, việc làm quen với các ngôn ngữ tiếng Trung, tiếng Nhật, tiếng Hàn sẽ được thí điểm triển khai từ bậc mầm non (với trẻ 3 đến 5 tuổi) tại các cơ sở giáo dục có nhu cầu và đủ điều kiện triển khai. Các hoạt động dự kiến đưa vào thí điểm gồm nghe các bài hát, các câu lệnh, từ rất đơn giản và hát lại hay làm theo, nhắc lại; các hoạt động đố vui như ghép từ đơn giản hàng ngày và hình ảnh đơn giản, ghép từ và đồ vật... Trẻ không bắc buộc học nghe, nói, đọc, viết mà được chơi với ngôn ngữ, được nhúng trong môi trường ngôn ngữ để làm quen và xây dựng niềm yêu thích ngôn ngữ đó. 

Đổi mới triệt để phương pháp dạy học và kiểm tra – đánh giá

Đề án xác định 8 nhóm nhiệm vụ và giải pháp chính sẽ được triển khai thực hiện ngay từ năm 2025 để bảo đảm đạt được mục tiêu đặt ra, trong đó nhấn mạnh một  số giải pháp trọng tâm.

Theo đó, sẽ thúc đẩy và tăng cường hợp tác quốc tế trong dạy và học ngoại ngữ. Việc phối hợp cùng các quốc gia để thúc đẩy việc dạy học ngôn ngữ của quốc gia họ ở Việt Nam là vô cùng quan trọng, bảo đảm cho hiệu quả và thành công của các hoạt động từ xây dựng chương trình, kiểm tra – đánh giá, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên đến xây dựng sách giáo khoa, giáo trình dạy học ngoại ngữ. Với những ngôn ngữ như tiếng Lào, cần thiết có sự hỗ trợ của đội ngũ giáo viên dạy tiếng Lào tới Việt Nam triển khai dạy học vào thời gian đầu, để bảo đảm các chương trình dạy tiếng Lào có thể được triển khai sớm ở Việt Nam.

Đổi mới triệt để phương pháp dạy học và kiểm tra – đánh giá bảo đảm từng người học khi tốt nghiệp đạt được mục tiêu cần đạt theo yêu cầu của chương trình đào tạo. Các phương pháp dạy học phân hóa, cá nhân hóa người học, đánh giá trong quá trình... là các phương pháp dạy học và kiểm tra – đánh giá quan trọng sẽ được áp dụng hiệu quả khi dạy – học ngoại ngữ. Đồng thời, ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI là điểm nhấn quan trọng trong đổi mới triệt để phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá.

Hình thành hệ thống học liệu mở có ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI giúp cho người học được tiếp cận hiệu quả việc học ngoại ngữ từ nhiều tiện ích khác nhau là một giải pháp quan trọng giúp nâng cao chất lượng dạy học ngoại ngữ, tự học ngoại ngữ, thúc đẩy học ngoại ngữ ở Việt Nam.

Việc xây dựng, triển khai các chương trình dạy ngoại ngữ cần bảo đảm sự liên thông giữa các cấp học, bảo đảm người học cấp dưới được tiếp tục học ngoại ngữ đó ở các cấp học cao hơn. Đồng thời việc xây dựng cá chương trình đào tạo cần được thực hiện gắn với nhu cầu học tập và gắn với việc làm, trong đó ưu tiên các lĩnh vực mũi nhọn như bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, an ninh, quốc phòng, y sinh, để bảo đảm khi tốt nghiệp năng lực ngoại ngữ thật sự hỗ trợ nâng cao chất lượng nguồn nhân lực Việt Nam.

Phát huy mạnh mẽ vai trò của các trung tâm học tập cộng đồng, học tập suốt đời trong dạy – học ngoại ngữ. Các trung tâm này sẽ thu hút những người có năng lực ngoại ngữ tốt chia sẻ kinh nghiệm học ngoại ngữ, tổ chức các hoạt động câu lạc bộ, hoạt động phong trào học ngoại ngữ sâu rộng trong cộng đồng, góp phần hình thành môi trường học và sử dụng ngoại ngữ tích cực trong xã hội, lan tỏa và xây dựng nhu cầu học ngoại ngữ trong xã hội.