Năm 2024, tình hình buôn bán, vận chuyển trái phép gia súc và gia cầm qua biên giới vào Việt Nam diễn ra khá phức tạp làm gia tăng nguy cơ xâm nhiễm, lây lan các loại dịch bệnh nguy hiểm như bệnh Cúm gia cầm thể độc lực cao (ở Việt Nam đã có 01 người tử vong do nhiễm Cúm A/H5), Lở mồm long móng (LMLM), Viêm da nổi cục (VDNC), bệnh Dịch tả lợn Châu Phi (DTLCP) và các loại dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác xâm nhiễm từ nước ngoài vào Việt Nam làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngành chăn nuôi gia súc, gia cầm và sức khỏe người dân.
Ông Nguyễn Văn Long - Cục trưởng Cục Thú y cho biết, năm 2024 Cục Thú y đã rà soát, sửa đổi ban hành Thông tư số 04/2024-BNNPTNT sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 25/2016-TT-BNNPTNT quy định về kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật trên cạn; đồng thời đánh giá nghiêm ngặt, xem xét kĩ lưỡng các sản phẩm động vật của các nước muốn xuất khẩu sang Việt Nam trước khi cho phép nhập khẩu.
Năm 2024 các Cơ quan quản lý chuyên ngành về Thú y đã phối hợp với địa phương xử lý tổng số 229 vụ vi phạm với tổng số 91.500 quả trứng gia cầm; 1.122.564 con động vật và 242.772 kg sản phẩm động vật. So với cùng kỳ năm 2023 đã tăng lên 53 vụ vi phạm; 38.400 quả trứng gia cầm; 671.901 con động vật và 212.841 kg sản phẩm động vật nhập lậu.
Trước tình hình trên, tháng 1/2025, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ban hành nhiều văn bản tới UBND các tỉnh, thành phố, bộ, ngành về việc tập trung chỉ đạo, ngăn chặn và xử lý nghiêm các trường hợp buôn bán, vận chuyển trái phép động vật, sản phẩm động vật qua biên giới vào Việt Nam.
Tại hội nghị, các đại biểu phát biểu tham luận về tình hình phòng, chống nhập lậu, buôn bán, vận chuyển trái phép động vật, sản phẩm động vật tại các địa phương, đề nghị các cơ quan chức năng tăng chế tài xử lý các đối tượng nhập lậu gia súc, gia cầm và phối hợp với các địa phương vào cuộc quyết liệt hơn để ngăn chặn nhập lậu qua biên giới.
Đại tá Lê Thơm - Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường (C05) chỉ ra thủ đoạn hoạt động buôn lậu trên các tuyến, như ở Móng Cái, các đối tượng chủ yếu nhập lậu thủy sản, cá, trứng cá, hàu giống, gia cầm, gia súc… để đi tiêu thụ khắp nơi. Tuyến miền Trung - Tây Nguyên, công an bắt nhiều vụ về buôn lậu cá tầm. Tuyến miền Nam, trâu bò ở các nước với giá rất rẻ được lùa qua biên giới, sau đó xe chở ra bắc tiêu thụ.
Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến nhấn mạnh, nhiều địa phương có chính sách thu hút doanh nghiệp đầu tư, kêu gọi “đại bàng vào đẻ trứng vàng” trong lĩnh vực chăn nuôi, nhưng lại để diễn ra phổ biến tình trạng buôn lậu, vận chuyển trái phép động vật. Như vậy, môi trường đầu tư của địa phương sẽ rất hạn chế.
Thứ trưởng đề nghị các tỉnh, thành phố cần tập trung quyết liệt, có sự phối hợp với các đơn vị liên ngành trong kiểm tra, kiểm soát để phát hiện và xử lý tình trạng buôn bán, vận chuyển trái phép động vật, sản phẩm động vật để bảo vệ sản xuất chăn nuôi trong nước.