Bộ Nội vụ đối thoại với doanh nghiệp về công tác đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài

Tham dự hội nghị có đại diện lãnh đạo các đơn vị thuộc, trực thuộc Bộ Nội vụ. Về phía khách mời có đại diện các Bộ: Công an, Bộ Ngoại giao, Bộ Tư pháp; đại diện Hiệp hội xuất khẩu lao động Việt Nam; cùng 135 đại biểu là lãnh đạo các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực và các cơ quan thông tấn, báo chí.

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Vũ Chiến Thắng nhấn mạnh, hội nghị được tổ chức nhằm mục đích thông tin, chia sẻ với doanh nghiệp về công tác quản lý nhà nước, các giải pháp hỗ trợ đã và đang triển khai; đồng thời lắng nghe, trao đổi, thảo luận và giải đáp các kiến nghị, đề xuất nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.

Tình hình lao động ngoài nước và định hướng chính sách

Tại hội nghị, đại diện Cục Quản lý lao động ngoài nước đã trình bày Báo cáo đánh giá tổng quan về hoạt động đưa người Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài. Theo báo cáo, trong 10 tháng đầu năm 2025, tổng số lao động đi làm việc ở nước ngoài là 121.190 người (trong đó có 40.938 lao động nữ), đạt 93,2% kế hoạch năm. Các thị trường trọng điểm tiếp tục duy trì tiếp nhận ổn định, dẫn đầu là Nhật Bản, tiếp theo là Đài Loan và Hàn Quốc.

Ước tính cả giai đoạn 2021-2025, tổng số lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài đạt 636.000 người, đạt 127,3% kế hoạch 5 năm. Hàng năm, người lao động gửi về nước lượng kiều hối ước tính khoảng 6,5 - 7 tỷ USD.

Bên cạnh kết quả đạt được, báo cáo cũng chỉ ra nhiều khó khăn, tồn tại. Đáng chú ý là tình trạng đồng tiền của quốc gia nơi tiếp nhận lao động có sự mất giá đáng kể khiến thu nhập thực tế của lao động giảm; tỷ lệ lao động thuyền viên bỏ hợp đồng ra ngoài làm việc bất hợp pháp còn tồn tại và tình trạng các cá nhân, tổ chức không có giấy phép đăng quảng cáo, lôi kéo người lao động trên mạng xã hội.

Về định hướng thời gian tới, Bộ Nội vụ đang tập trung rà soát, hoàn thiện thể chế, dự kiến trình Chính phủ Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 112/2021/NĐ-CP trong tháng 10/2025 và báo cáo cấp có thẩm quyền để trình hồ sơ sửa đổi Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài (Luật số 69) trong năm 2026.

Hoàn thiện pháp luật và tăng cường hợp tác quốc tế

Hội nghị đã nghe các báo cáo tham luận của các đơn vị chức năng thuộc Bộ Nội vụ.

Vụ Pháp chế trình bày định hướng hoàn thiện pháp luật, trong đó nhấn mạnh việc sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật bám sát chủ trương phân quyền, phân cấp mạnh mẽ, chuyển đổi phương thức quản lý từ "tiền kiểm" sang "hậu kiểm", tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp và người lao động. 

Vụ Hợp tác quốc tế cho biết, lao động Việt Nam có mặt tại hơn 40 quốc gia, vùng lãnh thổ , đóng góp 3,5-4 tỷ USD kiều hối mỗi năm. Vụ Hợp tác quốc tế chỉ ra thách thức lớn là việc thiếu cơ sở dữ liệu tích hợp, đồng nhất và tình trạng lãng phí kỹ năng khi lao động về nước. Giải pháp trọng tâm là xây dựng Hệ thống thông tin thị trường lao động và thúc đẩy đàm phán các Hiệp định song phương về bảo hiểm xã hội,như với Hàn Quốc.

Quỹ Hỗ trợ việc làm ngoài nước thông tin về các chính sách hỗ trợ theo Quyết định số 34/2025/QĐ-TTg. Theo đó, Quỹ hỗ trợ kinh phí cho người lao động gặp rủi ro ở nước ngoài, như: tai nạn, bệnh tật, bị ngược đãi, công ty phá sản..., và hỗ trợ đào tạo chuyển đổi nghề cho lao động phải về nước trước hạn. Quỹ cũng hỗ trợ chi phí cho doanh nghiệp cử nhân viên đi giải quyết các vụ việc, khắc phục sự cố rủi ro tại nước ngoài.

Trung tâm Lao động ngoài nước (Colab) chia sẻ kinh nghiệm triển khai các chương trình phi lợi nhuận tại 5 quốc gia, vùng lãnh thổ. Trung tâm nhấn mạnh yếu tố then chốt là tuyển chọn công khai, minh bạch, thi tuyển tập trung và ưu tiên các đối tượng chính sách, lao động thuộc huyện nghèo. Trung tâm cũng đề xuất Bộ Nội vụ chủ trì xây dựng một "Cổng thông tin quốc gia về việc làm ngoài nước" để tích hợp thông tin chính thống từ Colab và các doanh nghiệp dịch vụ, giúp người lao động tra cứu tin cậy.

Hội nghị cũng nghe tham luận của đại diện Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao; đại diện Cục An ninh bảo chính trị nội bộ và đại diện Cục An ninh kinh tế, Bộ Công an.

Đối thoại và tháo gỡ khó khăn

Trong phiên đối thoại, đại diện Hiệp hội xuất khẩu lao động Việt Nam và các doanh nghiệp đã thẳng thắn nêu lên nhiều khó khăn, vướng mắc. Các ý kiến tập trung vào khó khăn trong công tác tuyển chọn nguồn lao động tại địa phương; tình trạng cạnh tranh không lành mạnh, lừa đảo của các tổ chức môi giới trái phép; và một số quy định, thủ tục hành chính còn cứng nhắc.

Trong khuôn khổ chương trình hội nghị, Quyền Cục trưởng Cục Quản lý lao động ngoài nước Vũ Trường Giang đã trực tiếp trao đổi, giải đáp các kiến nghị của doanh nghiệp.

Phát biểu kết luận hội nghị, Thứ trưởng Vũ Chiến Thắng đánh giá cao Báo cáo tổng quan của Cục Quản lý lao động ngoài nước và các ý kiến phát biểu tâm huyết, thẳng thắn của các cơ quan, doanh nghiệp. Thứ trưởng nhìn nhận, bên cạnh những thành tựu, ước đạt 127,3% kế hoạch 5 năm, kiều hối 6,5-7 tỷ USD/năm, lĩnh vực đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng cũng đang đối mặt với thách thức rất lớn.

Thứ trưởng thẳng thắn chỉ ra những tồn tại như rào cản ngôn ngữ, kỹ năng của lao động còn hạn chế; tình trạng môi giới bất hợp pháp, thu phí cao, lao động bỏ trốn còn phổ biến. Đặc biệt, Thứ trưởng nhấn mạnh "vụ việc một số cán bộ và doanh nghiệp vi phạm pháp luật trong thời gian qua là một bài học vô cùng đau xót", làm giảm sút uy tín của lĩnh vực. Bối cảnh đó đặt ra yêu cầu "phải thay đổi tư duy và hành động một cách quyết liệt, toàn diện và đồng bộ".

Thay mặt Lãnh đạo Bộ Nội vụ, Thứ trưởng Vũ Chiến Thắng chỉ đạo 5 định hướng trọng tâm cần thực hiện ngay:

Hoàn thiện thể chế và cải cách hành chính, phòng chống tiêu cực. Đây là giải pháp đột phá quan trọng nhất. Bộ Nội vụ đang chỉ đạo khẩn trương trình Chính phủ sửa đổi Nghị định 112 ngay trong tháng 10/2025; ban hành sửa đổi Thông tư 21 và Thông tư 02 trong tháng 11/2025; và tiếp đó xây dựng Chiến lược đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Tinh thần là chuyển đổi căn bản tư duy quản lý từ "tiền kiểm" sang "hậu kiểm", cắt giảm tối đa thủ tục hành chính không cần thiết, triệt tiêu không gian cho tham nhũng, "xin-cho".

Tái cấu trúc thị trường và chất lượng lao động. Phải chuyển dịch dứt khoát từ "chiều rộng" sang "chiều sâu" , cạnh tranh bằng "kỹ năng và kỷ luật" thay vì giá rẻ. Bộ sẽ chủ trì xây dựng các đề án thâm nhập thị trường thu nhập cao như Đức, Canada, Úc và nhân rộng mô hình đào tạo tiên tiến.

Triển khai đánh giá, rà soát tổng thể các doanh nghiệp dịch vụ. Bộ sẽ triển khai chương trình đánh giá toàn diện, công khai, minh bạch hoạt động của doanh nghiệp, làm cơ sở để sàng lọc, loại bỏ những doanh nghiệp yếu kém, cạnh tranh thiếu lành mạnh ra khỏi thị trường.

Tiếp tục rà soát, sắp xếp tổ chức bộ máy của Cục Quản lý lao động ngoài nước theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, khắc phục chồng chéo. Yêu cầu Cục tăng cường theo dõi quy trình xử lý công việc để phòng ngừa tiêu cực và tăng cường đối thoại, tháo gỡ vướng mắc thể chế cho doanh nghiệp.

Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, đẩy mạnh chuyển đổi số. Cung cấp dịch vụ công trực tuyến toàn trình. Ưu tiên nguồn lực tối đa cho việc nâng cấp Hệ thống cơ sở dữ liệu về người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài và kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Thứ trưởng Vũ Chiến Thắng kêu gọi cộng đồng doanh nghiệp hãy cùng Bộ Nội vụ chung tay "làm trong sạch hóa thị trường", đầu tư bài bản vào chất lượng đào tạo và xây dựng thương hiệu lao động Việt Nam ngày càng uy tín, chuyên nghiệp trên trường quốc tế.