Trang bị 'lá chắn số' cho trẻ em trước thủ đoạn bắt cóc online

Những thủ đoạn "thao túng tâm lý"

Một trong những vụ việc mới nhất vừa được Công an phường Tân Hưng phối hợp Phòng Cảnh sát hình sự ngăn chặn kịp thời cho thấy mức độ, tính chất nguy hiểm của chiêu trò "bắt cóc online". Vào 10 giờ 30 ngày 3/9, Công an phường Tân Hưng tiếp nhận tin báo về việc em N.T.A., sinh năm 2007, trú tại địa bàn tự ý bỏ nhà đi sau khi nhắn tin yêu cầu gia đình chuyển 350 triệu đồng để trả nợ, nếu không sẽ sang Campuchia làm thuê.

Qua xác minh ban đầu, Công an phường nhận thấy có dấu hiệu của một vụ “bắt cóc online” khi em N.T.A. bị nhóm đối tượng lạ điều khiển qua ứng dụng Zalo. Trong quá trình di chuyển đến Bắc Ninh, A. có hành vi tấn công lái xe taxi để bỏ trốn. Trong thời gian đó, em liên tục bị ép nhắn tin về nhà yêu cầu chuyển tiền, kèm theo lời đe dọa.

Nhận thấy tính chất nghiêm trọng, Công an phường báo cáo Phòng Cảnh sát hình sự Công an thành phố Hải Phòng phối hợp triển khai các biện pháp nghiệp vụ. Đến khoảng 18 giờ 30 cùng ngày, tổ công tác phát hiện N.T.A. tại một nhà nghỉ ở phường Bãi Cháy (Quảng Ninh) trong trạng thái hoảng loạn. Em được đưa về nhà an toàn, sau khi được động viên đã ổn định tâm lý.

Trước đó, sáng 2/9, em H.M.K., sinh năm 2007, trú phường Thạch Khôi bất ngờ nhận được cuộc gọi từ số điện thoại lạ. Đối tượng tự xưng là cán bộ công an, yêu cầu K. kết bạn mạng xã hội Zalo, sau đó gọi video với hình ảnh giả danh cơ quan chức năng. Trong cuộc gọi, chúng thông báo K. liên quan đến vụ án rửa tiền do “bán thông tin cá nhân” với giá 350 triệu đồng. Đối tượng yêu cầu K. phải vào thành phố Hồ Chí Minh làm việc hoặc chuyển tiền để “giải quyết”.

Khi K. nói không có tiền, đối tượng hướng dẫn nạn nhân thuê nhà nghỉ, nhắn tin giả mạo nội dung bị bắt cóc và yêu cầu gia đình chuyển tiền chuộc. Do hoảng sợ, K. làm theo, di chuyển đến tỉnh Bắc Ninh thuê phòng nghỉ theo chỉ dẫn.

Nhờ trước đó đã được tuyên truyền về các thủ đoạn lừa đảo, mẹ K. nhận thấy dấu hiệu bất thường của con, kịp thời đến Công an phường Thạch Khôi trình báo. Lực lượng Công an nhanh chóng phối hợp cùng gia đình liên lạc, trấn an tinh thần, hướng dẫn K. nhận diện hành vi lừa đảo. Đến tối cùng ngày, em được lực lượng công an tìm thấy ở tỉnh Quảng Ninh và đưa trở về nhà an toàn.

Nạn nhân của những vụ “bắt cóc online” thường là học sinh, sinh viên và người trẻ - nhóm dễ bị tác động tâm lý và thường xuyên sử dụng công nghệ.

Thiếu tá Nguyễn Việt Thắng, Phó đội trưởng Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Công an thành phố Hải Phòng) cho biết, lứa tuổi học sinh, nhất là vị thành niên, rất dễ bị tác động bởi các nội dung độc hại trên mạng xã hội như bạo lực, khiêu dâm, xâm phạm đời tư.

Các em cũng dễ trở thành nạn nhân của hành vi bắt nạt, chế giễu hay đe dọa qua mạng. Vì vậy, việc trang bị kiến thức và kỹ năng bảo vệ trẻ em, tạo "lá chắn số” trên không gian mạng là yêu cầu cấp thiết.

Đồng hành với con trong thế giới số

Nhằm chủ động phòng ngừa, ngăn chặn kịp thời chiêu trò “bắt cóc online”, thời gian qua, Phòng Cảnh sát hình sự chủ động phối hợp các xã, phường, cơ quan truyền thông trên địa bàn thành phố tuyên truyền, khuyến cáo để người dân nâng cao cảnh giác, nhận diện trước những thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt của các đối tượng lừa đảo.

Phòng Cảnh sát hình sự khuyến cáo người dân cần chủ động trang bị kiến thức, phổ biến cho người thân, bạn bè, nhất là con em đang học tập xa nhà về chiêu trò “bắt cóc online”.

Tuy nhiên, để ngăn chặn tình trạng này rất cần sự vào cuộc quyết liệt của toàn xã hội, từ mỗi cá nhân, gia đình đến nhà trường. Theo tiến sĩ Nguyễn Thị Tím Huế, chuyên gia tâm lý - giáo dục học ở Trường Đại học Hải Dương, với gia đình, yếu tố then chốt là duy trì một “kênh giao tiếp an toàn, thân thiện” nên phụ huynh cần tạo môi trường để con chia sẻ tâm tư.

Thay vì cấm đoán con dùng internet, gia đình hãy đồng hành cùng con tìm hiểu các ứng dụng con đang dùng, trao đổi về những nguy cơ và cách phòng tránh. Cha mẹ, người thân cần thường xuyên trò chuyện và chia sẻ kiến thức, kỹ năng, thái độ tích cực trong sử dụng mạng xã hội an toàn cho trẻ đồng thời quan tâm, quản lý, giám sát việc trẻ sử dụng mạng xã hội và phát hiện kịp thời các vấn đề tâm lý xảy ra ở con em.

"Trong nhà trường cần xây dựng các chuyên đề giáo dục kỹ năng phòng chống bắt cóc online hoặc tích hợp nội dung giáo dục trong các chủ đề giáo dục hoạt động trải nghiệm. Giáo viên chủ nhiệm phối hợp với gia đình và các lực lượng giáo dục thường xuyên nắm bắt thông tin và cập nhật mức độ sử dụng mạng xã hội của học sinh; phát huy vai trò là chỗ dựa tinh thần cho học sinh trong các tình huống xảy ra với học sinh", tiến sĩ Nguyễn Thị Tím Huế cho biết thêm.