Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Thi đua là yêu nước, yêu nước thì phải thi đua. Và những người thi đua là những người yêu nước nhất”(1). Hưởng ứng lời kêu gọi của Người về thi đua yêu nước, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đã đoàn kết một lòng, đem hết sức mình tham gia sự nghiệp kháng chiến và kiến quốc. Trải qua các giai đoạn cách mạng, phong trào thi đua yêu nước đã phát triển ngày càng mạnh mẽ, có sức lan tỏa sâu rộng trong các tầng lớp Nhân dân, với nhiều nội dung phong phú và hình thức sinh động. Thực tiễn cách mạng chứng minh rằng, phong trào thi đua yêu nước đã góp phần quan trọng vào việc xây dựng, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, đã huy động được sức mạnh to lớn của Nhân dân, đạt được những thành tựu vĩ đại, có ý nghĩa lịch sử trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Học tập và làm theo lời Bác dạy, hiện nay phong trào thi đua yêu nước đang được triển khai sôi nổi trên cả nước. Có thể thấy rõ, các hoạt động thi đua xuất hiện trong tất cả lĩnh vực của đời sống xã hội, trở thành một trong những nhân tố quan trọng hàng đầu, giúp khơi dậy nguồn lực nội sinh của Nhân dân để hoàn thành các nhiệm vụ cách mạng chiến lược của đất nước, góp phần thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hướng đến mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Tuy nhiên, đối với việc tổ chức, triển khai bất cứ phong trào thi đua nào, muốn cho thiết thực, hiệu quả, luôn cần phải có những điều kiện nhất định. Một trong những vấn đề có vị trí, ý nghĩa quan trọng hàng đầu, tác động quyết định đến thành công của phong trào thi đua, là phải phát huy hiệu quả nhân tố con người.
Có thể hiểu một cách khái quát, “phát huy nhân tố con người chính là tạo cơ hội, điều kiện để sử dụng, bồi dưỡng, chăm lo đời sống vật chất và tinh thần cần thiết để con người thể hiện tối đa năng lực của mình trong lao động và hoạt động sáng tạo nhằm thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội”(2).
Con người chính là nhân tố cơ bản nhất, có ý nghĩa quyết định đến toàn bộ tiến trình phát triển của lịch sử. Quá trình hình thành và phát triển của xã hội tất yếu phải thông qua hoạt động của con người. Con người vừa là chủ nhân sáng tạo ra mọi giá trị vật chất và tinh thần trong xã hội, đồng thời cũng chính là chủ thể sử dụng mọi thành quả đã được sáng tạo ra ấy. Vì vậy, phát triển toàn diện con người là mục tiêu cao nhất, quan trọng nhất của mỗi quốc gia, đồng thời khai thác, phát huy nhân tố con người cũng chính là một trong những nguồn động lực quan trọng hàng đầu để phát triển xã hội.
Nhận thức được tầm quan trọng của nhân tố con người, từ khi thành lập đến nay, Đảng ta luôn quan tâm đến vấn đề phát huy nhân tố con người, nhờ đó, đất nước đã giành được những thắng lợi vĩ đại trong công cuộc đấu tranh giành độc lập, kháng chiến chống ngoại xâm, đạt được những thành tựu to lớn có ý nghĩa lịch sử trong thời kỳ đổi mới. Gần đây nhất, Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng cũng đã đề cập một cách nhất quán, sâu sắc, toàn diện về vấn đề phát huy nhân tố con người, đồng thời khẳng định “nguồn lực con người là quan trọng nhất”(3).
Phát huy nhân tố con người không phải là một khẩu hiệu chung chung, mà cần gắn với xây dựng các giải pháp thiết thực, hướng đến các đối tượng cụ thể. Để phát huy nhân tố con người, một mặt yêu cầu mỗi cá nhân phải tăng cường ý thức tự giác, nâng cao tinh thần trách nhiệm, có như vậy mới có thể tích cực, chủ động tham gia vào các nội dung thi đua. Tuy nhiên bên cạnh đó, việc triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm tạo ra một môi trường công tác tốt, cũng là một điều kiện rất quan trọng để thúc đẩy mỗi cá nhân tự rèn luyện và trưởng thành, từ đó phát huy tối đa hiệu quả của các phong trào thi đua yêu nước.
Để có thể phát huy nhân tố con người trong tổ chức, triển khai các phong trào thi đua tại các cơ quan, đơn vị, địa phương hiện nay, có thể xác định một số giải pháp cơ bản như sau:
Thứ nhất, cần tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền, giáo dục về lý tưởng, đạo đức cách mạng cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và các tầng lớp Nhân dân. Công tác tuyên truyền, giáo dục có vai trò rất quan trọng trong việc uốn nắn những nhận thức lệch lạc, góp phần đấu tranh hiệu quả với các tư tưởng, hành động sai trái, góp phần xây dựng con người mới, cuộc sống mới. Chính vì vậy, công tác tuyên truyền, giáo dục về lý tưởng, đạo đức cách mạng là một vấn đề vô cùng cần thiết. Công tác này cần được tiến hành một cách thường xuyên, liên tục đồng thời cần được triển khai linh hoạt với những nội dung, hình thức khác nhau, hướng đến từng đối tượng cụ thể. Có thể xây dựng các tiêu chí về đạo đức, về năng lực chuyên môn, về tác phong làm việc cho từng nhóm đối tượng. Phải kết hợp cả tuyên truyền thông qua các cuộc họp, các hội nghị, thông qua việc triển khai trực tiếp bằng văn bản hoặc sử dụng mạng xã hội. Công tác tuyên truyền, giáo dục nếu thực hiện tốt, tin rằng nhận thức của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và các tầng lớp Nhân dân sẽ được nâng cao, từ đó hình thành ý thức tự giác, tự tu dưỡng để hoàn thiện bản thân, từ đó hăng hái tham gia vào các phong trào thi đua yêu nước.
Thứ hai, hoàn thiện về mặt tổ chức các cơ quan Đảng, Nhà nước nhằm đảm bảo công tác lãnh đạo, quản lý hiệu lực, hiệu quả. “Tổ chức, nói rộng ra là cơ cấu tồn tại của sự vật, hiện tượng. Sự vật, hiện tượng không thể tồn tại mà không có một hình thức liên kết nhất định các yếu tố thuộc nội dung. Tổ chức, vì vậy, là thuộc tính của bản thân các sự vật, hiện tượng”(4). Nhìn vấn đề trên góc độ này, có thể hiểu công tác tổ chức là việc xây dựng cơ cấu bộ máy, sắp xếp nhân sự, định rõ nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của từng cá nhân, từng bộ phận, đưa ra khỏi tổ chức những người không còn phù hợp, bổ sung thêm những người còn thiếu… để tổ chức hoạt động được nhịp nhàng, ăn khớp và đạt hiệu quả công tác cao. Có thể nói, công tác tổ chức chính là nền tảng cho mọi hoạt động của mỗi cơ quan, đơn vị, địa phương. Chính vì vậy, muốn hệ thống chính trị hoạt động hiệu quả, trước hết cần chú ý khâu tổ chức, xây dựng bộ máy tinh gọn, hợp lý, đúng quy định. Thêm vào đó, bộ máy muốn vận hành trơn tru thì vai trò của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý có ý nghĩa quyết định. Đội ngũ này chính là xương sống của cả hệ thống, đồng thời cũng là đầu tàu để kéo tập thể phát triển. Cán bộ lãnh đạo, quản lý phải phát huy tốt vai trò nêu gương, thì mới có thể tạo ra được phong trào thi đua sôi nổi.
Thứ ba, chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong hệ thống chính trị. Đào tạo, bồi dưỡng có thể coi là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong xây dựng và phát triển nhân sự tại các địa phương, cơ quan, đơn vị. Điều này chỉ có thể đạt được nếu các địa phương, cơ quan, đơn vị có một chiến lược đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động một cách khoa học, bài bản và phù hợp. Có thể nói, chất lượng hoạt động của địa phương, cơ quan, đơn vị như thế nào, hiệu quả của các phong trào thi đua ra sao, phụ thuộc phần lớn vào chất lượng của bản thân đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động. Và do đó, nói đến phát huy nhân tố con người, không thể không làm tốt việc nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động đào tạo, bồi dưỡng.
Thứ tư, tăng cường hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát trong tổ chức, triển khai các phong trào thi đua. Đối với bất kỳ tổ chức nào, công tác kiểm tra, giám sát luôn giữ một vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định: “Có kiểm tra mới huy động được tinh thần tích cực và lực lượng to tát của nhân dân, mới biết rõ năng lực và khuyết điểm của cán bộ, mới sửa chữa và giúp đỡ kịp thời”(5). Bên cạnh đó, kiểm tra, giám sát luôn phải đi đôi với việc khen thưởng và kỷ luật nghiêm minh. Bởi có kỷ luật thì những cá nhân mắc sai sót, khuyết điểm mới biết tự xem xét và sửa chữa, đồng thời cảnh cáo, ngăn ngừa các cá nhân khác tránh xa những sai phạm, lỗi lầm. Ngược lại, việc khen thưởng đúng người, đúng việc sẽ giúp những ai làm tốt có động lực để tiếp tục phấn đấu, tích cực thi đua hơn nữa. Xét như vậy để có thể thấy rõ, các phong trào thi đua được triển khai một cách thực chất, sâu sát thực tiễn, rất cần sự song hành của công tác kiểm tra, giám sát chặt chẽ, sâu sát và hiệu quả.
Thứ năm, không ngừng cải thiện, nâng cao đời sống cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động. Vấn đề này một mặt giúp cải thiện cuộc sống cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, mặt khác sẽ tạo ra động lực mạnh mẽ, nâng cao nhiệt huyết, sự sáng tạo để họ hết mình vì công việc, từ đó tạo nên sự sôi nổi cho các phong trào thi đua. Không thể đòi hỏi ai đó phải hi sinh, phải tích cực, phải cống hiến trong khi đời sống của họ còn nhiều khó khăn, thành quả họ nhận được không tương xứng với sức lao động mà họ đã bỏ ra. Chính vì vậy, chăm lo đời sống cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động chính là khởi tạo một môi trường để cho các phong trào thi đua có điều kiện thuận lợi để phát triển.
Nhìn lại lịch sử, phong trào thi đua yêu nước theo tinh thần của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã động viên đến mức cao nhất sức mạnh của toàn dân tộc trong suốt các chặng đường cách mạng, đưa nhân dân ta vượt qua mọi khó khăn, phát huy ý chí tự lực tự cường, tiến lên giành lấy hết thắng lợi này đến thắng lợi khác. Ngày nay, các bộ, ngành từ Trung ương tới các địa phương, vẫn đang tiếp tục phát huy, lan tỏa tinh thần thi đua yêu nước ấy bằng các phong trào thiết thực, cụ thể, sâu sát thực tiễn. Và để các phong trào thi đua đạt kết quả tốt, yếu tố tiên quyết, cốt lõi là cấp ủy Đảng, Chính quyền, các đoàn thể các cấp cần nâng cao hơn nữa về nhận thức, triển khai các giải pháp khoa học, phù hợp để phát huy mạnh mẽ nhân tố con người. Chỉ như vậy mới có thể có một nguồn lực nội sinh thúc đẩy các phong trào thi đua được sổi nổi, tạo sức lan tỏa mạnh mẽ, từ đó hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ chính trị, góp phần tích cực vào sự phát triển của từng địa phương nói riêng và đất nước nói chung.
---------------------------------------
1. Hồ Chí Minh (2011): Toàn tập, Nxb. Chính trị Quốc gia - Sự thật, Hà Nội, tập 7, tr 407.
2. Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (2018): Giáo trình Cao cấp lý luận chính trị môn Triết học Mác - Lênin, Nxb. Lý luận chính trị, Hà Nội, tr. 281 - 282.
3. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021): Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, tập 2, tr 325.
4. Lê Duẩn (1973): Mấy vấn đề về cán bộ và về tổ chức trong cách mạng xã hội chủ nghĩa, Nxb. Sự thật, Hà Nội, tr 28.
5. Hồ Chí Minh (2011): Toàn tập, Nxb. Chính trị Quốc gia - Sự thật, Hà Nội, tập 5, tr 336.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Lê Duẩn (1973): Mấy vấn đề về cán bộ và về tổ chức trong cách mạng xã hội chủ nghĩa, Nxb. Sự thật, Hà Nội.
2. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021): Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, tập 1, 2.
3. Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (2018): Giáo trình Cao cấp lý luận chính trị môn Triết học Mác - Lênin, Nxb. Lý luận chính trị, Hà Nội.
4. Hồ Chí Minh (2011): Toàn tập, Nxb. Chính trị Quốc gia - Sự thật, Hà Nội, tập 5, 7.
ThS. Nguyễn Hoàng Long
Trường Chính trị tỉnh