Bảo tàng tỉnh Lào Cai được khánh thành vào tháng 6/2016 với quy mô 3 tầng, tổng diện tích xây dựng 3.976 m2 với gần 8.000 m2 mặt sàn. Hệ thống kho cơ sở được trang bị hiện đại dành cho công tác lưu giữ và bảo quản tư liệu hiện vật. Hiện tại, Bảo tàng tỉnh đang lưu giữ hơn 23.000 hiện vật, tư liệu, tài liệu khoa học phụ; trong đó có 2 bảo vật quốc gia là Trống đồng Pha Long và Trống đồng Gia Phú.
Du khách tham quan Bảo tàng tỉnh Lào Cai (Ảnh: ST).
Theo Đề án được phê duyệt, thời gian thực hiện gồm 2 giai đoạn: Giai đoạn 1 (năm 2024) thực hiện khảo sát sưu tầm tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I, Lưu trữ Quốc gia III, Viện Hán Nôm và ảnh tư liệu. Giai đoạn 2 (năm 2025) thực hiện sưu tầm tư liệu hiện vật, phim (video), phỏng vấn, phục chế hiện vật, tổ hợp hiện vật; thực hiện các điều chỉnh (nếu có) theo thực tế và đề xuất của chuyên gia tư vấn, thiết kế; đồng thời thực hiện trưng bày tư liệu và hiện vật theo đề cương, thiết kế được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Địa điểm sưu tầm tại tỉnh Lào Cai: Các huyện, thị xã, thành phố theo chủ đề trưng bày. Ngoài Lào Cai (Hà Nội, Hải Phòng, Yên Bái…) sưu tầm tư liệu về lịch sử cách mạng, sông Hồng, châu bản triều Nguyễn, đường sắt… Vùng Aquaitaine (Cộng hòa Pháp) tư liệu, video liên quan đến cảnh quan, lịch sử, quy hoạch Lào Cai.
Định hướng sưu tầm: Tỉnh vùng núi biên giới với sông Hồng và cửa khẩu quan trọng; văn hóa đa dân tộc; cư dân miền xuôi lên xây dựng kinh tế mới; công nghiệp khai khoáng; đầu mối thương mại, điểm quan trọng của tuyến đường sắt liên vận quốc tế.
Bảo tàng tỉnh Lào Cai - Điểm đến hấp dẫn về văn hóa các dân tộc (Ảnh: ST)
Từ thực tế quá trình nghiên cứu, phối hợp với đơn vị tư vấn, Bảo tàng tỉnh Lào Cai đã rà soát, thảo luận với chuyên gia, thống nhất cơ bản và đề xuất nội dung sưu tầm các tư liệu hiện vật để sử dụng trong trưng bày thường xuyên:
Chủ đề 1 “Sông Hồng - Biên giới và con đường trao đổi”: Cư dân cổ ven sông Hồng; vùng đất biên cương 2.000 năm; những con đường vận chuyển; khai mỏ; di dân kinh tế mới/cư dân mới; giao thương biên giới
Chủ đề 2 “Vùng núi - Từ thung lũng đến đỉnh núi”: Hoạt động liên quan đến môi trường nước, đất, rừng, thế giới thần linh.
Chủ đề 3 “Vùng đất giao lưu - trao đổi”: Các dân tộc tỉnh Lào Cai; không gian chợ; đô thị.
Chủ đề 4 “Vĩ Thanh - Kết nối quốc gia, kết nối quốc tế”.
Hoàn thiện không gian trưng bày cố định, thường xuyên là yếu tố then chốt thực hiện chức năng công tác bảo tồn bảo tàng, là công trình chào mừng Đại hội Đảng bộ tỉnh Lào Cai năm 2025. Khai thác hiệu quả hơn giá trị về thiết chế văn hóa, là cơ sở để cho đơn vị từng bước thực hiện nhiệm vụ tự chủ theo lộ trình. Đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần của nhân dân, du khách khi đến Lào Cai.
Bảo tàng tỉnh Lào Cai là địa chỉ giáo dục trực quan đối với đông đảo các tầng lớp Nhân dân, học sinh, sinh viên trong toàn tỉnh.
Việc sưu tầm tư liệu và hiện vật bổ sung cho Bảo tàng tỉnh phục vụ trưng bày thường xuyên nhằm khai thác có hiệu quả thiết chế văn hóa, góp phần thực hiện thành công các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, các chiến lược về không gian phục vụ chính trị, đối ngoại; phát triển văn hóa - du lịch của tỉnh. Xây dựng sản phẩm văn hóa du lịch đặc thù về Bảo tàng tỉnh Lào Cai bản sắc, hấp dẫn, hiện đại, theo kịp quan niệm và xu hướng của thế giới, nhằm đáp ứng nhu cầu công chúng địa phương, quốc gia và quốc tế. Tạo điểm đến mới, quan trọng trong mạng lưới du lịch của địa phương, góp phần kết nối du lịch, quảng bá Lào Cai với Nhân dân cả nước và du khách quốc tế./.
Thanh Huyền