Bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống trong trường học giai đoạn 2025 - 2030

Múa kiếm - điệu múa độc đáo của người Cao Lan.

Theo Kế hoạch, tỉnh đặt mục tiêu nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh và cộng đồng về vai trò, ý nghĩa của văn hóa truyền thống các dân tộc; coi đây là nền tảng quan trọng để bồi dưỡng lòng tự hào, ý thức gìn giữ bản sắc, tăng cường khối đại đoàn kết các dân tộc. Đến năm 2030, 100% cơ sở giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên trên địa bàn tỉnh duy trì hiệu quả các hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống; mỗi nhà trường xây dựng “không gian văn hóa dân tộc” trưng bày hiện vật, nhạc cụ, trang phục, hình ảnh, làn điệu dân ca, dân vũ, trò chơi dân gian và các sản phẩm văn hóa tiêu biểu của địa phương.

Các cơ sở giáo dục đẩy mạnh sưu tầm, khai thác các giá trị văn hóa truyền thống, văn nghệ, trò chơi dân gian của các dân tộc trên địa bàn tỉnh: Hằng năm, các trường sẽ đưa từ 5-10 trò chơi dân gian, dân ca, dân vũ hoặc hoạt động văn hóa truyền thống vào các chương trình ngoại khóa, sinh hoạt tập thể nhằm giúp học sinh có điều kiện tiếp cận, tìm hiểu một cách trực quan, sinh động.

Kế hoạch nhấn mạnh yêu cầu đổi mới phương pháp và đa dạng hóa hình thức giáo dục văn hóa truyền thống theo hướng phát huy tính chủ động, tích cực và sáng tạo của học sinh. Đồng thời, tổ chức tập huấn, bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên về phương pháp tích hợp nội dung văn hóa truyền thống vào các môn học, hoạt động trải nghiệm và hướng nghiệp; chú trọng rèn luyện kỹ năng tổ chức trò chơi dân gian, sinh hoạt câu lạc bộ, cũng như các hoạt động văn hóa - nghệ thuật dân tộc trong trường học. Bên cạnh đó, khuyến khích mở các lớp bồi dưỡng, truyền dạy do nghệ nhân dân gian và người có uy tín trong cộng đồng trực tiếp hướng dẫn, qua đó tăng cường sự gắn kết giữa nhà trường với cộng đồng.

Nội dung giáo dục văn hóa truyền thống, lịch sử địa phương và di sản văn hóa dân tộc sẽ được tích hợp vào chương trình giáo dục phổ thông và các hoạt động trải nghiệm theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Những chủ đề như “Tự hào văn hóa quê hương”, “Em yêu di sản quê em” sẽ được triển khai linh hoạt, phù hợp với điều kiện của từng cơ sở giáo dục và từng cấp học, góp phần bồi dưỡng nhân cách, hình thành thái độ trân trọng và ý thức giữ gìn di sản văn hóa trong học sinh.

Cùng với đó, các cơ sở giáo dục được khuyến khích tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, mạng xã hội và phương tiện truyền thông hiện đại nhằm giới thiệu, lan tỏa các hoạt động và mô hình tiêu biểu. Việc xây dựng học liệu điện tử, bài giảng số, video, tranh ảnh về dân ca, dân vũ, lễ hội và trò chơi dân gian được thúc đẩy để phục vụ dạy học và hoạt động ngoại khóa; đồng thời thực hiện số hóa, lưu giữ tư liệu, làn điệu, điệu múa, trò chơi dân gian thông qua ghi âm, ghi hình và ký âm.

Song song với đó, các câu lạc bộ văn hóa dân gian, dân ca, dân vũ trong trường học sẽ tiếp tục được duy trì và phát triển; các hoạt động giao lưu, biểu diễn định kỳ được tổ chức nhằm tạo sân chơi lành mạnh, góp phần lan tỏa phong trào bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong học sinh. Các hoạt động tham quan, học tập thực tế và giao lưu văn hóa được tổ chức thường xuyên, gắn với nội dung Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp thông qua liên kết với bảo tàng, thiết chế văn hóa, cũng như mời nghệ nhân đến truyền dạy, giúp học sinh hiểu sâu hơn về di sản văn hóa địa phương.

Một điểm nhấn của Kế hoạch là việc tổ chức Liên hoan dân ca, dân vũ học sinh phổ thông cấp tỉnh vào các năm 2027 và 2030, khuyến khích các trường, các xã, phường tổ chức liên hoan, hội thi cấp cơ sở hằng năm. Cùng với đó, tổ chức các hội nghị, hội thảo, tọa đàm, diễn đàn chuyên đề nhằm chia sẻ kinh nghiệm, nhân rộng mô hình hay, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai; biểu dương, khen thưởng tập thể, cá nhân, nghệ nhân có thành tích xuất sắc trong bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống trong trường học.

Lộ trình thực hiện được xây dựng theo từng năm trong giai đoạn 2025 - 2030, gắn với các hoạt động hội thảo, tập huấn, xây dựng không gian văn hóa dân tộc, tổ chức liên hoan dân ca, dân vũ, sơ kết giữa kỳ và tổng kết giai đoạn. Trên cơ sở đó, đánh giá kết quả, rút kinh nghiệm, đề xuất phương hướng, nhiệm vụ và giải pháp cho giai đoạn tiếp theo.

Kế hoạch phân công rõ trách nhiệm từng cơ quan, đơn vị. Sở Giáo dục và Đào tạo là cơ quan chủ trì, tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh tổ chức thực hiện, hướng dẫn chuyên môn, kiểm tra, đánh giá và tổng hợp báo cáo. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp sưu tầm, biên soạn, lưu giữ, truyền dạy giá trị văn hóa truyền thống, giới thiệu nghệ nhân và tham mưu chính sách tôn vinh, hỗ trợ nghệ nhân. Sở Dân tộc và Tôn giáo phối hợp triển khai các chính sách dân tộc gắn với giáo dục và bảo tồn văn hóa; Sở Tài chính tham mưu bố trí kinh phí và hướng dẫn quản lý, sử dụng kinh phí thực hiện Kế hoạch. Công an tỉnh, Tỉnh đoàn, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh, các cơ quan báo chí và Ủy ban nhân dân xã, phường phối hợp triển khai tuyên truyền, tổ chức hoạt động trải nghiệm, bảo đảm an ninh, huy động nguồn lực và giám sát việc thực hiện tại cơ sở.

Biên tập viên Cổng TTĐT tỉnh