Nâng tầm nông sản, bền vững sinh kế: Hành trình xây dựng nông thôn mới ở Tuyên Quang

Sản phẩm OCOP tỉnh Tuyên Quang được quảng bá giới thiệu ra nước ngoài.

Từ sản xuất nhỏ lẻ đến nông nghiệp hàng hóa

Trong nhiều năm, nông nghiệp Tuyên Quang chủ yếu dựa vào quy mô hộ nhỏ lẻ, giá trị gia tăng thấp, đầu ra bấp bênh. Nhận diện rõ “điểm nghẽn” này, tỉnh đã triển khai mạnh mẽ Đề án cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng phát triển nông, lâm nghiệp, thủy sản hàng hóa, tập trung vào các sản phẩm chủ lực, đặc sản gắn với xây dựng nông thôn mới.

Trên cơ sở khai thác hiệu quả lợi thế về đất đai, khí hậu, nguồn nước và tài nguyên rừng, nhiều vùng sản xuất hàng hóa tập trung từng bước được hình thành theo quy hoạch. Cây chè, cây cam, bưởi, gỗ rừng trồng, thủy sản lòng hồ… không còn sản xuất manh mún mà dần gắn với chuỗi liên kết từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ.

Đến nay, toàn tỉnh đã hình thành trên 118 liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ nông sản, tạo nền tảng quan trọng để nông nghiệp phát triển theo cơ chế thị trường. Nhờ đó, kinh tế nông, lâm nghiệp và thủy sản duy trì mức tăng trưởng khá, năm sau cao hơn năm trước; đời sống vật chất, tinh thần của người nông dân không ngừng được cải thiện.

Các sản phẩm Chè shan tuyết OCOP tỉnh Tuyên Quang.

OCOP – “đòn bẩy” nâng tầm nông sản địa phương

Một điểm nhấn nổi bật trong Nội dung thành phần số 03 của Chương trình MTQG xây dựng Nông thôn mới là việc triển khai sâu rộng mỗi xã một sản phẩm OCOP. Chương trình không chỉ khuyến khích phát triển sản phẩm đặc trưng của từng địa phương, mà còn hỗ trợ các chủ thể chuẩn hóa quy trình sản xuất, nâng cao chất lượng, xây dựng thương hiệu và mở rộng thị trường.

Riêng trong năm 2025, tỉnh Tuyên Quang đã phân bổ gần 20 tỷ đồng để thực hiện Chương trình OCOP. Đến nay, toàn tỉnh có 454 sản phẩm OCOP từ 3 sao trở lên, trong đó có 2 sản phẩm đạt 5 sao cấp quốc gia, 24 sản phẩm 4 sao và 428 sản phẩm 3 sao. Các sản phẩm này thuộc về 296 chủ thể, chủ yếu là hợp tác xã, doanh nghiệp, tổ hợp tác và hộ sản xuất kinh doanh.

Điều đáng ghi nhận là sản phẩm OCOP của Tuyên Quang ngày càng đa dạng, không chỉ dừng lại ở thực phẩm, đồ uống mà còn mở rộng sang thủ công mỹ nghệ, sinh vật cảnh và dịch vụ du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái. Hiện đã có 97/124 xã, phường trong tỉnh có sản phẩm OCOP – con số cho thấy sức lan tỏa mạnh mẽ của chương trình trong phát triển kinh tế nông thôn.

Tại Na Hang, sản phẩm Chè Shan tuyết Hồng Thái “một tôm một lá” của Hợp tác xã Sơn Trà đang tham gia đánh giá, phân hạng OCOP 5 sao cấp quốc gia. Đây không chỉ là niềm tự hào của người trồng chè, mà còn là minh chứng cho hướng đi đúng trong việc nâng tầm nông sản bản địa, gắn sản xuất với giá trị văn hóa và sinh thái.

Đưa nông sản lên “chợ số”

Trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, Tuyên Quang đã chủ động hỗ trợ đưa các sản phẩm nông, lâm, thủy sản an toàn lên các sàn giao dịch thương mại điện tử như Santmdttuyenquang.gov.vn, Buudien.vn, Sendo, Shopee… Việc “đưa chợ về nhà” không chỉ giúp mở rộng thị trường tiêu thụ mà còn thay đổi tư duy sản xuất, kinh doanh của người dân nông thôn.

Nhiều hợp tác xã, hộ sản xuất lần đầu tiếp cận bán hàng trực tuyến, quảng bá sản phẩm qua mạng xã hội, ứng dụng truy xuất nguồn gốc. Dù còn không ít khó khăn ban đầu, song cách làm này đang từng bước rút ngắn khoảng cách giữa nông thôn và thị trường, tạo thêm cơ hội gia tăng giá trị cho nông sản địa phương.

Song hành với phát triển sản xuất là công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn. Từ nguồn vốn sự nghiệp của 3 Chương trình mục tiêu quốc gia, nhiều lớp đào tạo nghề nông nghiệp được tổ chức, tập trung vào các lĩnh vực thiết thực như trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản.

Qua đào tạo, người lao động nông thôn được trang bị kiến thức, kỹ năng mới, từng bước chuyển từ lao động giản đơn sang lao động có tay nghề, biết áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất. Đây chính là nền tảng quan trọng để tạo việc làm ổn định, tăng thu nhập và giảm nghèo bền vững ở khu vực nông thôn.

Kết quả thể hiện rõ qua việc hoàn thành các tiêu chí nông thôn mới: 38/117 xã hoàn thành tiêu chí thu nhập; 74/117 xã hoàn thành tiêu chí lao động; 60/117 xã hoàn thành tiêu chí tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn. Những con số này phản ánh sự chuyển biến thực chất, xuất phát từ đời sống của người dân.

Hướng tới nông thôn hiện đại, nông dân văn minh

Từ những kết quả đạt được, có thể khẳng định Nội dung thành phần số 03 đang góp phần quan trọng hiện thực hóa mục tiêu xây dựng “nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh” ở Tuyên Quang. Khi nông sản được nâng tầm bằng chất lượng, thương hiệu và liên kết bền vững, người nông dân không còn đơn độc trong sản xuất nhỏ lẻ, mà trở thành chủ thể của quá trình phát triển. Chính sự chuyển động đồng bộ đó đang tạo nền tảng vững chắc để Tuyên Quang xây dựng nông thôn mới theo chiều sâu, hướng tới mục tiêu nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh – nơi mỗi sản phẩm OCOP không chỉ mang giá trị kinh tế, mà còn là dấu ấn của một giai đoạn phát triển mới, bền vững và dài hạn.

Biên tập viên Cổng TTĐT tỉnh