Quy tắc về xuất xứ hàng hoá xuất khẩu sang Israel theo VIFTA

Theo quy định của Hiệp định, hàng hóa được coi là có xuất xứ tại một nước thành viên nếu đáp ứng một trong ba trường hợp cơ bản. Thứ nhất, hàng hóa có xuất xứ thuần túy hoặc được sản xuất toàn bộ tại một nước thành viên của Hiệp định. Thứ hai, hàng hóa được sản xuất tại một nước thành viên chỉ từ các nguyên liệu có xuất xứ từ Việt Nam hoặc Israel. Thứ ba, hàng hóa có xuất xứ không thuần túy nhưng được sản xuất toàn bộ tại một nước thành viên từ nguyên liệu không có xuất xứ, với điều kiện các nguyên liệu này phải trải qua các công đoạn gia công hoặc chế biến đầy đủ theo quy định.

Các quy tắc xuất xứ cụ thể đối với từng mặt hàng được quy định chi tiết tại Phụ lục I ban hành kèm theo Thông tư số 11/2024/TT-BCT. Phụ lục này bao gồm Danh mục Quy tắc cụ thể mặt hàng (Product Specific Rules – PSR), áp dụng cho từng nhóm hàng từ Chương 1 đến Chương 97 của Hệ thống hài hòa mô tả và mã hóa hàng hóa (HS). Đây là căn cứ quan trọng để doanh nghiệp xác định khả năng đáp ứng quy tắc xuất xứ đối với từng sản phẩm cụ thể khi xuất khẩu sang Israel.

Để được hưởng ưu đãi thuế quan từ Hiệp định VIFTA, hàng hoá xuất khẩu sang Israel phải tuân thủ quy định về xuất xứ hàng hoá. Ảnh minh hoạ

Trong Danh mục PSR của Hiệp định VIFTA, có ba loại tiêu chí xuất xứ hàng hóa chính được sử dụng, bao gồm: Tiêu chí xuất xứ thuần túy; tiêu chí chuyển đổi mã số hàng hóa; và tiêu chí công đoạn gia công, chế biến. Các tiêu chí này có thể được áp dụng riêng lẻ hoặc kết hợp với nhau, tùy thuộc vào từng mặt hàng cụ thể theo quy định tại PSR.

Đối với tiêu chí xuất xứ thuần túy, theo Hiệp định VIFTA, tiêu chí này gần như chỉ áp dụng đối với các mặt hàng nông sản, thủy sản thô như rau củ quả, gạo, cà phê; các sản phẩm nông sản, thủy sản đã qua chế biến; hoặc các sản phẩm khoáng sản. Những hàng hóa này được coi là có xuất xứ nếu được khai thác, thu hoạch hoặc sản xuất hoàn toàn tại lãnh thổ của nước thành viên.

Tiêu chí chuyển đổi mã số hàng hóa là tiêu chí được sử dụng phổ biến nhất trong Danh mục PSR của Hiệp định VIFTA. Chuyển đổi mã số hàng hóa (Change in Tariff Classification – CTC) được hiểu là sự thay đổi về mã số HS của hàng hóa được tạo ra tại một nước, nhóm nước hoặc vùng lãnh thổ trong quá trình sản xuất từ các nguyên liệu không có xuất xứ. Tiêu chí này thường được áp dụng đối với nhiều mặt hàng nông sản chế biến như cà phê, chè, cacao, đường và các sản phẩm kẹo đường; các sản phẩm thủy hải sản chế biến; cũng như các mặt hàng công nghiệp như dệt may, da giày, túi xách, hàng điện tử.

Bên cạnh đó, tiêu chí công đoạn gia công, chế biến cũng được áp dụng đối với hàng hóa có xuất xứ không thuần túy. Theo đó, hàng hóa được coi là đã trải qua công đoạn gia công hoặc chế biến đầy đủ khi đáp ứng tỷ lệ phần trăm nhất định theo quy định tại PSR và được công nhận là hàng hóa có xuất xứ theo Hiệp định. Với một số mặt hàng, tiêu chí này được áp dụng như một lựa chọn thay thế cho tiêu chí CTC; trong khi với các mặt hàng khác, doanh nghiệp phải đồng thời đáp ứng cả tiêu chí chuyển đổi mã số hàng hóa và tiêu chí công đoạn gia công, chế biến.