Quốc hội thảo luận về dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi) và điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia

Sáng 28/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV thảo luận tại Hội trường về dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi) và việc điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021–2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng giải trình, làm rõ nhiều nội dung được đại biểu Quốc hội quan tâm. Ảnh: Như Ý

Đề nghị bổ sung nguyên tắc giải trình công khai trong thẩm định, điều chỉnh quy hoạch

Thảo luận tại Hội trường, các đại biểu bày tỏ thống nhất cao về sự cần thiết sửa đổi Luật Quy hoạch nhằm khắc phục những mâu thuẫn, chồng chéo và phân mảnh trong hệ thống quy hoạch hiện nay; đồng thời tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho việc phân bổ hiệu quả nguồn lực, khai thác tiềm năng và thúc đẩy phát triển bền vững.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (TP.HCM) tán thành quan điểm đề cao tính đồng bộ và đặt lợi ích quốc gia lên hàng đầu trong công tác quy hoạch. Tuy nhiên, ông đề nghị bổ sung nguyên tắc giải trình công khai trong thẩm định, điều chỉnh quy hoạch nhằm bảo đảm minh bạch và trách nhiệm giải trình. Đại biểu nhận định, quá trình triển khai quy hoạch ở một số ngành, lĩnh vực và địa phương còn phân mảnh, thiếu liên thông, dẫn đến chồng chéo khi phê duyệt dự án và gia tăng chi phí cho nhà đầu tư. Vì vậy, ông đề nghị bổ sung cơ chế bắt buộc cập nhật, chia sẻ và đồng bộ dữ liệu quy hoạch giữa các bộ, ngành và địa phương.

Đại biểu Lê Thanh Hoàn (Thanh Hóa) chỉ ra rằng nhiều quy hoạch hiện nay vẫn trùng lặp về nội dung, như quy hoạch bảo tồn đa dạng sinh học với quy hoạch lâm nghiệp, quy hoạch thủy sản; hay quy hoạch khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên vùng bờ do nhiều bộ cùng lập. Đại biểu đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành tiếp tục rà soát, tích hợp quy hoạch ngành nhằm thu gọn danh mục theo đúng tiêu chí của dự án Luật, bảo đảm nguyên tắc “một cơ quan thực hiện nhiều việc, một việc chỉ giao cho một cơ quan chủ trì”.

Cho ý kiến về quy hoạch Cần Thơ, Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh (Cần Thơ) cho biết Cần Thơ được xác định là cực tăng trưởng của Đồng bằng sông Cửu Long và định hướng trở thành trung tâm thương mại, du lịch, logistics tầm khu vực và quốc tế. Việc điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia tạo thêm nhiều lợi thế phát triển cho địa phương, đặc biệt sau sắp xếp đơn vị hành chính và điều chỉnh chiến lược phát triển. Tuy nhiên, Cần Thơ vẫn đối mặt thách thức tụt hậu so với các địa phương trong vùng. Đại biểu đề nghị làm rõ hơn định hướng phát triển TP Cần Thơ trong nghị quyết điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021–2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) đồng tình với phương án điều chỉnh thành sáu vùng chiến lược. Ông cho rằng Đồng bằng sông Cửu Long với hơn 20 triệu dân, giữ vai trò đặc biệt quan trọng về an ninh lương thực, cần được đầu tư hạ tầng kinh tế, xã hội tương xứng. Đại biểu kiến nghị xem xét đưa Đồng Tháp vào vùng 5 (TP. Hồ Chí Minh) để phù hợp hơn về kết nối, đồng thời ưu tiên nguồn lực giai đoạn 2026–2030 nhằm phát triển đồng bộ hệ thống hạ tầng, nhất là khi Cảng biển Trà Vinh đã được phê duyệt…

Tăng tính minh bạch trong điều chỉnh quy hoạch

Giải trình tại Hội trường, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết cơ quan soạn thảo đã tiếp thu 81 ý kiến thảo luận tại tổ và 22 ý kiến tại hội trường.

Bộ trưởng nhấn mạnh, Luật Quy hoạch là đạo luật khung, điều chỉnh những quy định mang tính nguyên tắc về mối quan hệ và cơ chế xử lý mâu thuẫn giữa các loại quy hoạch, cũng như yêu cầu nội dung cơ bản của quy hoạch. Các luật chuyên ngành sẽ quy định cụ thể hơn về trình tự lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh và nội dung quy hoạch chi tiết ngành, quy hoạch đô thị và nông thôn.

Quang cảnh phiên thảo luận. Ảnh: Như Ý

Về xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch, tiếp thu ý kiến đại biểu, dự thảo luật đã bổ sung nguyên tắc xử lý nhằm bảo đảm khung pháp lý thống nhất khi xảy ra xung đột giữa quy hoạch ngành với nhau; giữa quy hoạch cấp quốc gia, vùng, tỉnh; cũng như giữa quy hoạch chi tiết ngành với các loại quy hoạch khác. Việc điều chỉnh quy hoạch trong trường hợp có mâu thuẫn sẽ được thực hiện theo trình tự rút gọn để bảo đảm kịp thời.

Đối với danh mục quy hoạch ngành và quy hoạch chi tiết ngành, Bộ trưởng cho biết theo thứ bậc, quy hoạch ngành là quy hoạch cấp quốc gia, nằm trên quy hoạch tỉnh. Danh mục các loại quy hoạch đã được rà soát tối đa để giảm trùng lặp nội dung, loại bỏ các quy hoạch không còn cần thiết, không phù hợp với kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và khái niệm quy hoạch theo luật. Bộ trưởng nhấn mạnh: “Việc bổ sung quy hoạch chi tiết ngành vào dự thảo luật sẽ giúp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch, đặc biệt là trong việc đánh giá sự phù hợp của dự án với quy hoạch ở bước chấp thuận chủ trương đầu tư hoặc quyết định đầu tư.”

Về phân cấp, phân quyền trong công tác quy hoạch, Bộ trưởng cho biết quy định này đã được Đảng uỷ Chính phủ báo cáo Bộ Chính trị, phù hợp với chủ trương “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”. Theo đó, dự thảo phân cấp cho Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia; Chính phủ quy định chi tiết thẩm quyền phê duyệt quy hoạch ngành; phân cấp cho bộ trưởng các bộ phê duyệt quy hoạch chi tiết ngành của mình và Chủ tịch UBND cấp tỉnh phê duyệt quy hoạch tỉnh, bảo đảm cơ chế hậu kiểm rõ ràng.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết thêm, việc điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia được chỉ đạo hoàn thành trong năm 2025. Đảng uỷ Chính phủ đã trình Hội nghị Trung ương 12 xem xét, thông qua chủ trương và định hướng điều chỉnh trước khi Chính phủ trình Quốc hội. Về pháp lý, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 66.2/2025/NQ-CP của Chính phủ: Quy định xử lý khó khăn, vướng mắc về việc điều chỉnh quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp trong thời gian chưa ban hành Luật Quy hoạch (sửa đổi). Bên cạnh đó, dự thảo luật đang trình không thay đổi nội dung Quy hoạch tổng thể quốc gia, ngoại trừ việc bổ sung danh mục dự án vào Chương trình hành động thực hiện Quy hoạch. Do vậy, việc Quốc hội xem xét thông qua điều chỉnh tại kỳ họp này là phù hợp cả về pháp lý và chính trị.

Về đơn giản hóa trình tự, thủ tục cho hoạt động quy hoạch. Tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, cơ quan chủ trì soạn thảo đã hoàn thiện quy định về việc lập đồng thời và thủ tục phê duyệt điều chỉnh quy hoạch; bổ sung quy định về phê duyệt quy hoạch để hiện thực hóa các kết luận của cấp có thẩm quyền. Ngoài ra, dự thảo Luật cũng đã đơn giản hóa nhiều trình tự, thủ tục khác. Cụ thể: Về tổ chức lập quy hoạch: chuyển nhiệm vụ lập nhiệm vụ quy hoạch sang hình thức đề cương lập quy hoạch với nội dung đơn giản hơn và không phải thẩm định; Về thẩm định quy hoạch: không quy định cứng thành phần, hình thức hoạt động của Hội đồng thẩm định; giao Chính phủ quy định chi tiết; Về điều chỉnh quy hoạch: cho phép điều chỉnh đồng thời; đối với điều chỉnh theo trình tự thông thường, Chủ tịch Hội đồng thẩm định được quyết định hình thức hoạt động của Hội đồng.

Liên quan đến vấn đề xã hội hóa trong công tác quy hoạch, Bộ trưởng cho biết dự thảo luật tiếp tục cho phép xã hội hóa công tác lập quy hoạch dưới hình thức bằng sản phẩm hoặc bằng tiền, khắc phục những vướng mắc trước đây về đơn giá và lựa chọn tư vấn. Các nội dung chi tiết của từng ngành, từng vùng sẽ được cụ thể hóa trong các quy hoạch cấp thấp hơn trên cơ sở tiếp thu đầy đủ ý kiến đại biểu.

Về định hướng phát triển các khu vực khó khăn, quy hoạch đã xác định Đồng bằng sông Hồng và Đông Nam Bộ là hai vùng động lực phát triển mạnh nhất; tập trung nguồn lực cho kết cấu hạ tầng, thu hút đầu tư, phát triển ngành có trình độ cao. Đồng thời, vẫn quan tâm đầu tư cho các vùng khó khăn với nhiều giải pháp như cơ chế chính sách đặc thù, phát triển văn hóa, giáo dục, y tế, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xây dựng hạ tầng kết nối vùng. Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết sẽ tiếp thu các ý kiến các đại biểu về gắn kết giữa phát triển kinh tế và quốc phòng - an ninh, đặc biệt tại khu vực biên giới.

“Bộ Tài chính sẽ phối hợp chặt chẽ với cơ quan thẩm tra để hoàn thiện hồ sơ dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi) và điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia, bảo đảm chất lượng trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp này”, Bộ trưởng khẳng định./.

NT