Chủ tịch Quốc hội: Cần có cơ chế kiểm soát chặt chẽ, đảm bảo đúng đối tượng, không để trục lợi chính sách
Tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 52, tối 2/12, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 170/2024/QH15 ngày 30/11/2024 của Quốc hội về cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với các dự án, đất đai trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án tại Thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Đà Nẵng và tỉnh Khánh Hòa.
Toàn cảnh Phiên họp
Kịp thời xử lý những khó khăn, vướng mắc cho các dự án tồn đọng kéo dài
Trình bày Tờ trình tóm tắt Nghị quyết của Quốc hội mở rộng phạm vi áp dụng của Nghị quyết số 170/2024/QH15 ngày 30/11/2024 của Quốc hội về cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với các dự án, đất đai trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án tại TP. Hồ Chí Minh, TP. Đà Nẵng và tỉnh Khánh Hòa cho các dự án, đất đai trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án có tình huống pháp lý tương tự trên phạm vi cả nước, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung khẳng định sự sự cần thiết ban hành Nghị quyết, nhằm tạo cơ sở pháp lý để kịp thời xử lý những khó khăn, vướng mắc cho các dự án tồn đọng kéo dài trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án có tình huống pháp lý tương tự trên toàn quốc, góp phần khơi thông nguồn lực đầu tư tồn đọng. Đồng thời khắc phục tình trạng lãng phí, phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế tăng trưởng cao.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại Phiên họp
Quan điểm xây dựng dự thảo Nghị quyết là bảo đảm thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật; phân cấp, phân quyền, nâng cao trách nhiệm thực thi của các địa phương; kịp thời, linh hoạt, khả thi, tháo gỡ ngay những vướng mắc cấp bách; không hợp thức hóa sai phạm; thực hiện phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí; xử lý nghiêm trách nhiệm của cá nhân, tập thể có liên quan theo quy định; phù hợp với thực tiễn khách quan, hoàn cảnh lịch sử cụ thể; hài hoà lợi ích của Nhà nước, người dân và nhà đầu tư; bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của các bên liên quan; bảo đảm an ninh trật tự, an toàn xã hội, không làm phát sinh, tranh chấp, khiếu kiện, nhất là tranh chấp có yếu tố nước ngoài.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung trình bày Tờ trình
Về phạm vi của chính sách, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung cho biết, mở rộng đối tượng áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù tại các Điều 3, 4, 5, 6, 7, 8 tại Nghị quyết số 170/2024/QH15 ngày 30/11/2024 để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đồi với các dự án, đất đai trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án có tình huống pháp lý tương tự trên phạm vi toàn quốc.
Đối tượng áp dụng tương tự tại Nghị quyết số 170/2024/QH15 ngày 30/11/2024; bổ sung thêm quy định đối với các dự án, đất đai được xác định thời điểm sai phạm, vi phạm trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án trước ngày Nghị quyết này có hiệu lực thi hành để tránh tiếp tục xử lý các sai phạm mới phát sinh.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung cho biết, dự thảo Nghị quyết gồm 4 Điều, quy định theo hướng quy định khung về mở rộng phạm vi áp dụng các chính sách đặc thù quy định tại một số Điều của Nghị quyết số 170/2024/QH15 ngày 30/11/2024; giao Chính phủ quy định hướng dẫn tổ chức thực hiện và ban hành danh mục cụ thể và tại các danh mục dự án ban hành sẽ quy định giới hạn thời gian thực hiện đối với từng chính sách cụ thể.
Giải quyết dứt điểm các dự án tồn đọng kéo dài, khơi thông nguồn lực đầu tư, phát huy cao nhất giá trị nguồn lực đất đai
Nêu quan điểm thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính (UBKTTC) nhất trí với sự cần thiết, cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý, cơ sở thực tiễn của việc ban hành Nghị quyết như Tờ trình của Chính phủ. Việc ban hành Nghị quyết nhằm thể chế chủ trương của Đảng về tháo gỡ vướng mắc cho các dự án đã có kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án trên phạm vi cả nước, giải quyết dứt điểm các dự án tồn đọng kéo dài, khơi thông nguồn lực đầu tư, phát huy cao nhất giá trị nguồn lực đất đai.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi trình bày Báo cáo thẩm tra
Về trình tự, thủ tục rút gọn, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi nêu rõ, việc Chính phủ soạn thảo và trình Quốc hội xem xét, thông qua theo trình tự, thủ tục rút gọn phù hợp với quy định tại khoản 2 Điều 26 và điểm b khoản 1 Điều 50 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; UBTVQH có thẩm quyền cho ý kiến và bổ sung vào Chương trình kỳ họp.
Hồ sơ dự thảo Nghị quyết đã cơ bản bảo đảm theo quy định tại điểm c Khoản 5 Điều 51 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp và đủ điều kiện để báo cáo UBTVQH xem xét, cho ý kiến.
Về hình thức ban hành Nghị quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính nêu rõ, nội dung này có hai loại ý kiến:
+ Loại ý kiến thứ nhất: thống nhất với Tờ trình của Chính phủ về việc ban hành Nghị quyết riêng của Quốc hội mở rộng phạm vi áp dụng của Nghị quyết số 170/2024/QH15.
+ Loại ý kiến thứ hai đề nghị sau khi Quốc hội xem xét, cho ý kiến sẽ đưa nội dung này vào Nghị quyết Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV. Thường trực UBKTTC và Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nhất trí với loại ý kiến thứ hai.
Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh điều hành nội dung thảo luận
Về phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của dự thảo Nghị quyết (Điều 1), Thường trực UBKTTC cơ bản thống nhất với phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng quy định tại dự thảo Nghị quyết và đề nghị làm rõ quy định tại khoản 3, về việc áp dụng Nghị quyết “đối với các dự án, đất đai được xác định thời điểm sai phạm, vi phạm trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án trước ngày Nghị quyết này có hiệu lực thi hành” vì có thể dẫn đến cách hiểu khác nhau về thời điểm có kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án, nhất là đối với những dự án, đất đai đang trong quá trình thanh tra, kiểm tra hoặc đang trong quá trình tiến hành tố tụng hình sự.
Liên quan đến nguyên tắc thực hiện (Điều 2), Thường trực UBKTTC đề nghị rà soát các nguyên tắc thực hiện Nghị quyết để bảo đảm không trùng lắp và không gây cách hiểu khác đối với các nguyên tắc đã được quy định tại Kết luận số 77-KL/TW, ngày 02/5/2024 của Bộ Chính trị và được thể chế hóa tại Điều 2 Nghị quyết số 170/2024/QH15.
Có cơ chế kiểm soát chặt chẽ việc áp dụng Nghị quyết, đảm bảo đúng đối tượng, không để trục lợi chính sách
Phát biểu tại Phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, việc xem xét phạm vi về cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với các dự án, đất đai trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án là nhằm tiếp tục thực hiện Kết luận số 177-KL/TW của Bộ Chính trị, Nghị quyết 170/2024/QH15 ngày 30/11/2024 của Quốc hội và đã được áp dụng cho 5 địa phương thực hiện trong thời gian qua.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại Phiên họp
Nêu rõ hiện nay Chính phủ muốn mở rộng phạm vi ra các địa phương còn lại, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, nên đưa nội dung này vào Nghị quyết chung của Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV chứ không nhất thiết phải ban hành một Nghị quyết riêng.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ cần quan tâm phạm vi mở rộng cho các trường hợp có tình huống pháp lý tương tự trên phạm vi cả nước và lưu ý một số nội dung sau:
Thứ nhất, xác định danh mục dự án, đất đai cụ thể được áp dụng Nghị quyết; làm rõ nội hàm “tình huống pháp lý tương tự”.
Các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội tham gia Phiên họp
Thứ hai, quy định chi tiết hướng dẫn thi hành việc áp dụng cơ chế, chính sách quy định tại Nghị quyết số 170/2024/QH15 cho các trường hợp được mở rộng áp dụng.
Thứ ba, có cơ chế kiểm soát chặt chẽ việc áp dụng Nghị quyết, đảm bảo đúng đối tượng, không để phát sinh tranh chấp, khiếu kiện, khiếu nại; không hợp thức hóa quy phạm, không làm phát sinh mới, không để xảy ra trục lợi chính sách, lợi ích nhóm, gây thất thoát, lãng phí.
“Các cơ quan chức năng phải vào cuộc để tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, giải quyết các dự án tồn đọng cho các doanh nghiệp, người dân và để góp phần kinh tế - xã hội phát triển. Nhưng không để lợi dụng, trục lợi chính sách, lợi ích nhóm, gây thất thoát lãng phí”, Chủ tịch Quốc hội lưu ý.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất đề xuất đưa vào Nghị quyết Kỳ họp thứ 10
Phát biểu kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành sự cần thiết và thống nhất trình Quốc hội thảo luận xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 10 về nội dung mở rộng phạm vi áp dụng của Nghị quyết số 170/2024/QH15 ngày 30/11/2024 của Quốc hội về cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với các dự án, đất đai trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án trên phạm vi cả nước theo trình tự, thủ tục rút gọn. Trên cơ sở quyết định của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất đề xuất đưa vào Nghị quyết Kỳ họp thứ 10.
Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh kết luận nội dung thảo luận
Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu tiếp thu, giải trình đầy đủ ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Cơ quan chủ trì thẩm tra, các Cơ quan tham gia thẩm tra khẩn trương hoàn thiện Hồ sơ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10, trong đó lưu ý một số nội dung sau:
- Xác định rõ về thời điểm áp dụng đối với các sai phạm vi phạm trong các kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án.
- Rà soát các nguyên tắc thực hiện, bảo đảm không trùng lắp, mâu thuẫn hoặc gây ra cách hiểu khác nhau đối với các nguyên tắc đã được quy định tại Điều 2 Nghị quyết số 170/2024/QH15.
Các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội tham gia Phiên họp
- Xác định rõ thời điểm có hiệu lực thi hành để bảo đảm tính khả thi.
- Xác định danh mục dự án cụ thể, tình huống tương tự được mở rộng, cơ chế kiểm soát chặt chẽ, đúng đối tượng, không để trục lợi chính sách, lợi ích nhóm.
Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh giao Ủy ban Kinh tế và Tài chính chủ trì phối hợp với Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội hoàn thiện Báo cáo thẩm tra chính thức, bảo đảm chất lượng, trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10 theo quy định. Đồng thời đề nghị Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính phối hợp với Tổng Thư ký Quốc hội tổng hợp ý kiến, ban hành Kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội gửi các cơ quan có liên quan tổ chức thực hiện.
