Nghị quyết 57-NQ/TW: Động lực chiến lược thúc đẩy cải cách hành chính và hiện đại hoá nền hành chính

Cải cách hành chính - Chủ trương nhất quán, xuyên suốt của Đảng

Cải cách hành chính là một trong những chủ trương nhất quán, xuyên suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam trong suốt tiến trình đổi mới đất nước. Từ Đại hội VI (1986) mở đầu công cuộc đổi mới, đến nay, Đảng ta luôn xác định cải cách hành chính là yêu cầu tất yếu, là một trong những nhiệm vụ trọng tâm nhằm xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân.

Đại hội toàn quốc lần thứ VI của Đảng. Ảnh tư liệu – TTXVN

Qua các kỳ Đại hội, Đảng ta đã ban hành nhiều nghị quyết chuyên đề quan trọng về cải cách hành chính, tạo nền tảng tư tưởng chính trị, định hướng cho việc xây dựng nền hành chính nhà nước đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước và hội nhập quốc tế.

Tư tưởng cải cách hành chính được phát triển rõ nét qua các Đại hội XI, XII và XIII.

Quan điểm chỉ đạo của Đại hội XI là: “Hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, trọng tâm là tạo lập môi trường cạnh tranh lành mạnh và cải cách hành chính”, “bãi bỏ các thủ tục hành chính gây phiền hà cho tổ chức và công dân”, “tiếp tục hoàn thiện và đẩy mạnh cải cách hành chính phục vụ phòng, chống tham nhũng lãng phí, tập trung vào các lĩnh vực dễ xảy ra tham nhũng, lãng phí”, “đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong Đảng khắc phục tình trạng rườm rà, bất hợp lý về thủ tục”, “đẩy mạnh cải cách lập pháp, hành pháp và tư pháp”, “thực hiện chương trình tổng thể cải cách hành chính và hiện đại hóa nền hành chính quốc gia”. 

Đại hội XII của Đảng tiếp tục có bước phát triển trong tư duy về xây dựng nền hành chính: “Đẩy mạnh thực hiện Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước theo hướng xây dựng nền hành chính dân chủ, hiện đại, chuyên nghiệp, năng động, phục vụ nhân dân, hoạt động có hiệu lực, hiệu quả. Hoàn thiện thể chế hành chính dân chủ - pháp quyền, quy định trách nhiệm và cơ chế giải trình của các cơ quan nhà nước; giảm mạnh, bãi bỏ những thủ tục hành chính gây phiên hà cho người dân, doanh nghiệp. Đề cao đạo đức công vụ, trách nhiệm công vụ xã hội, siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong chỉ đạo và thực thi công vụ của cán bộ, công chức; đẩy nhanh việc áp dụng Chính phủ điện tử”.

Đến Đại hội lần thứ XIII, Đảng ta đề ra định hướng phát triển đất nước đến năm 2030, đó là “Xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa trong sạch, vững mạnh, tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, vì nhân dân phục vụ và vì sự phát triển của đất nước”. Trên cơ sở đó, Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 - 2030 xác định 3 đột phá chiến lược, trong đó có 2 nội dung định hướng quan trọng đối với xây dựng nền hành chính nhà nước hiệu lực, hiệu quả, kiến tạo phát triển. Đó là: 1- Tiếp tục hoàn thiện và nâng cao chất lượng thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đầy đủ, đồng bộ, hiện đại, hội nhập, trọng tâm là thị trường các yếu tố sản xuất, nhất là thị trường quyền sử dụng đất, khoa học, công nghệ... Đổi mới quản trị quốc gia theo hướng hiện đại, nhất là quản lý phát triển và quản lý xã hội. Xây dựng bộ máy nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa tinh gọn, hiệu lực và hiệu quả; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền bảo đảm quản lý thống nhất, phát huy tính chủ động, sáng tạo và trách nhiệm của các cấp, các ngành; 2- Tiếp tục phát triển toàn diện nguồn nhân lực,... Chú trọng đào tạo nhân lực chất lượng cao, phát hiện và bồi dưỡng nhân tài; có chính sách vượt trội để thu hút, trọng dụng nhân tài, chuyên gia cả trong và ngoài nước. Xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý, công chức có phẩm chất tốt, chuyên nghiệp, tận tụy, phục vụ nhân dân. 

Nhằm hiện thực hóa các chủ trương, đường lối cải cách hành chính của Đảng, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã chủ động ban hành một loạt chương trình và kế hoạch cải cách hành chính, cả trên diện rộng và theo từng chuyên đề, với trọng tâm và trọng điểm được xác định rõ ràng. 

Kết quả là, cải cách hành chính đã được tiến hành một cách toàn diện và đồng bộ trên mọi lĩnh vực, được nhiều kết quả quan trọng, tạo chuyển biến tích cực trong hoạt động của nền hành chính. Tuy nhiên, thẳng thắn nhìn nhận, cải cách hành chính chưa mang tính đột phá, nhất là khuôn khổ thể chế cho nền hành chính công vụ chuyên nghiệp, hiệu năng vẫn còn hạn chế; sự chồng chéo, thiếu sự liên thông còn khá phổ biến; việc phân cấp, phân quyền Trung ương - địa phương; việc sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả chưa đồng bộ…

Nghị quyết 57 - đòn bẩy mạnh mẽ thúc đẩy cải cách hành chính 

Ngày 22/12/2024, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. 

Nghị quyết 57-NQ/TW với những mục tiêu rất cụ thể, đổi mới cách nghĩ, cách làm không chỉ mở ra không gian phát triển mới cho khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo mà còn đóng vai trò quan trọng trong quá trình hiện đại hóa nền hành chính nhà nước và đổi mới phương thức quản trị quốc gia. Cải cách hành chính được thúc đẩy với tinh thần đổi mới toàn diện, gắn kết chặt chẽ với khoa học, công nghệ và chuyển đổi số, hướng tới xây dựng nền hành chính hiện đại, phục vụ, lấy người dân làm trung tâm.

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu chỉ đạo Hội nghị toàn quốc về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia (Ảnh: quochoi.vn)

Nghị quyết đã nhấn mạnh yêu cầu đưa toàn bộ hoạt động của các cơ quan trong hệ thống chính trị lên môi trường số, bảo đảm liên thông, đồng bộ và an toàn, bảo mật thông tin. Việc số hóa quy trình làm việc, ứng dụng dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo, các hệ thống điều hành thông minh không chỉ giúp nâng cao hiệu quả ra quyết định, mà còn giảm thiểu các thủ tục thủ công, tiết kiệm thời gian và chi phí xã hội.

Nghị quyết cũng đặt ra yêu cầu đổi mới toàn diện việc giải quyết thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ công không phụ thuộc địa giới hành chính; nâng cao chất lượng dịch vụ công trực tuyến, dịch vụ số cho người dân và doanh nghiệp, hướng tới cung cấp dịch vụ công trực tuyến toàn trình, cá nhân hoá và dựa trên dữ liệu. Qua đó, người dân có thể thực hiện thủ tục hành chính mọi lúc, mọi nơi, không phụ thuộc vào địa giới hành chính, giảm tiếp xúc, giảm tiêu cực và làm minh bạch hóa nền hành chính công.

Cùng với đó, việc xây dựng nền tảng số dùng chung quốc gia sẽ tạo ra một hệ thống quản lý hành chính tích hợp, thống nhất, giúp kết nối dữ liệu giữa các bộ, ngành, địa phương, nâng cao chất lượng phục vụ người dân. 

Hơn nữa, Nghị quyết cũng yêu cầu phát triển nền tảng số, an toàn và tăng cường ứng dụng công nghệ số, hình thành công dân số không chỉ là nội dung của chuyển đổi số quốc gia, mà còn là điều kiện cần và đủ để thúc đẩy cải cách hành chính theo hướng hiện đại, phục vụ, minh bạch, hiệu quả. Những nội dung này sẽ góp phần thay đổi căn bản phương thức quản trị, nâng cao chất lượng phục vụ người dân và tạo lập môi trường hành chính số văn minh, tiến bộ, phù hợp với yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa trong thời đại số...

Với tinh thần khẩn trương, quyết liệt, Nghị quyết 57-NQ/TW đang từng bước được hiện thực hóa bằng những hành động cụ thể, rõ mục tiêu, có lộ trình và trách nhiệm, thể hiện quyết tâm chính trị cao của toàn hệ thống chính trị. Chỉ trong thời gian ngắn, từ cuối tháng 1 đến đầu tháng 3/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm - Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đã trực tiếp chủ trì 2 phiên họp quan trọng của Ban Chỉ đạo.  

Đặc biệt, tại phiên họp thứ hai ngày 4/3/2025, Tổng Bí thư đã nhấn mạnh các chỉ tiêu cụ thể, có mốc thời gian rõ ràng và tính khả thi cao như: Trong quý III/2025 phải hoàn thành số hoá quy trình nghiệp vụ nội bộ, hồ sơ tài liệu, kết quả giải quyết thủ tục hành chính trong các lĩnh vực liên quan tới người dân, doanh nghiệp, hoạt động công vụ và công tác đảng (đất đai, tư pháp, y tế, giáo dục, lao động việc làm, đảng viên,...); tái sử dụng 100% dữ liệu đã số hoá để cắt giảm tối đa thủ tục hành chính và chi phí tuân thủ cho người dân, doanh nghiệp...

Triển khai một số phần mềm ứng dụng trong hoạt động quản lý và phục vụ người dân, doanh nghiệp ngay trong năm 2025 như: hoàn thành 61 tiện ích trên VNelD phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, đổi mới sáng tạo và phòng, chống tội phạm; triển khai mở rộng cổng xuất nhập cảnh tự động ứng dụng các công nghệ tiên tiến tại tất cả các cảng hàng không, sân bay; triển khai thu phí không dừng tại bến xe, bãi đỗ trong đô thị, đánh giá hiệu quả để cải thiện quản lý giao thông, thúc đẩy văn minh đô thị...

Những chỉ đạo cụ thể của Tổng Bí thư Tô Lâm không chỉ thể hiện vai trò lãnh đạo trực tiếp, toàn diện và sâu sát của người đứng đầu Đảng, mà còn cho thấy quyết tâm mạnh mẽ của Đảng và Nhà nước trong việc đưa khoa học, công nghệ và chuyển đổi số trở thành công cụ chiến lược để hiện đại hóa nền hành chính và đổi mới mô hình quản trị quốc gia. 

Đồng thời một lần nữa khẳng định rằng, cải cách hành chính không tách rời việc ứng dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi số. Phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số muốn đi vào thực chất thì phải bắt đầu từ đổi mới phương thức quản lý nhà nước, hiện đại hóa nền hành chính, cắt giảm thủ tục, đơn giản hóa quy trình và nâng cao chất lượng phục vụ. Đó cũng chính là nền tảng để xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa kiến tạo, liêm chính, hành động./.