Gỡ khó chính quyền địa phương hai cấp - Bài 2: Linh hoạt từ địa phương

Tự chủ ban hành cơ chế tạm thời và phân cấp nguồn thu

Ông Nguyễn Hồng Thanh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh cho biết: "UBND tỉnh cho phép trong mô hình mới, nếu Trung ương chưa hướng dẫn kịp thì địa phương chủ động ban hành quy định tạm thời, miễn bảo đảm vận hành được, khi có hướng dẫn chính thức sẽ điều chỉnh lại".

Một trong những vấn đề cơ bản của mô hình mới là phân cấp tài chính. Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh, tỉnh đang xây dựng hai nghị quyết quan trọng về phân cấp nguồn thu - nhiệm vụ chi, chia tỷ lệ nguồn thu giữa tỉnh và xã. Do Chính phủ chưa ban hành nguyên tắc chung, tỉnh Tây Ninh phải tạm thời kế thừa một số nguyên tắc của hai tỉnh cũ (Tây Ninh - Long An) trong phân cấp nguồn thu. Tỉnh cũng thống nhất chủ trương thành lập Ban Quản lý đầu tư xây dựng cấp xã, nếu xã chưa đủ điều kiện tự chủ tài chính thì sẽ được tỉnh xem xét hỗ trợ giai đoạn đầu.

Để tạo đòn bẩy phát triển kinh tế, tỉnh Tây Ninh đề xuất Thủ tướng Chính phủ cho phép xây dựng Đề án thí điểm một số cơ chế, chính sách áp dụng cho Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài, tập trung vào 5 nhóm chính sách chính: Cơ chế ưu đãi nhà đầu tư chiến lược, Chính sách thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, Cơ chế điều tiết vốn ngân sách từ nguồn thu Khu kinh tế, Chính sách đặc thù về hải quan, Chính sách ưu đãi cho kinh doanh miễn thuế. Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh Lê Văn Hẳn cho biết, mục tiêu của đề án là tạo hành lang pháp lý linh hoạt, phù hợp để thu hút các nhà đầu tư chiến lược.

Tây Ninh cũng kiến nghị Trung ương hỗ trợ nguồn vốn (khoảng 2.500 tỷ đồng) để thực hiện đầu tư trục kết nối Long An - Tân Ninh (hai trung tâm tỉnh lỵ cũ), do hiện nay hạ tầng giao thông còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng lớn đến việc di chuyển của cán bộ, công chức, người dân và doanh nghiệp.

Tại Đồng Tháp, công tác tổ chức chính quyền địa phương hai cấp được triển khai theo Nghị quyết 60-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng và các Nghị quyết của Quốc hội. Bà Phạm Mai Tiên, Chánh Văn phòng Tỉnh ủy Đồng Tháp khẳng định: Đến nay, chính quyền địa phương 2 cấp đã hoạt động ổn định, thông suốt; nhiều khó khăn, vướng mắc được tháo gỡ, giải quyết kịp thời.

Trong lĩnh vực chuyển đổi số, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp Huỳnh Minh Tuấn nhấn mạnh: Tỉnh không ngừng hoàn thiện thể chế, chính sách, khắc phục các bất cập trong văn bản quy phạm pháp luật của Trung ương và địa phương; đẩy mạnh cải cách thể chế, chủ động, tích cực khẩn trương xây dựng hành lang pháp lý cho những vấn đề mới, xu hướng mới tạo cơ hội cho sự phát triển, phải khuyến khích sáng tạo, khơi thông nguồn lực.

Sự đồng bộ về thể chế và nguồn lực từ Trung ương sẽ là chìa khóa giúp các tỉnh như Tây Ninh và Đồng Tháp, mặc dù còn khó khăn, có đủ động lực để thực hiện những bước tiến mới về mọi mặt.

Chủ trương lớn của Đảng và Kỳ vọng về sự ổn định bộ máy

Bà Nguyễn Thị Bạch Mai, nguyên Đại biểu Quốc hội tỉnh Tây Ninh hai khóa 11 và 12 đánh giá: Chủ trương xác nhập tỉnh, thành phố là một trong những chủ trương lớn của Đảng, Quốc hội và Nhà nước.

Đến thời điểm này, việc sáp nhập đã tương đối ổn định, dần đi vào vận hành hiệu quả. Tuy nhiên, người dân vẫn còn nhiều mong mỏi, đặc biệt là làm thế nào để bộ máy tiếp tục ổn định sau khi sáp nhập và những quyết sách, chủ trương lớn của tỉnh mới phải hợp lòng dân cả về kinh tế, cả về chính trị văn hóa, xã hội, an sinh xã hội". 

Bà Nguyễn Thị Bạch Mai cũng nhấn mạnh mong muốn lớn nhất của người dân là tăng thu nhập, thông qua các kênh phát triển về kinh tế, sản xuất nông nghiệp và công nghiệp liên quan đến những công nghệ mới.

Mới đây, ngày 8/12/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh Tây Ninh, ghi nhận và biểu dương những nỗ lực mà Đảng bộ, chính quyền, quân và dân Tây Ninh đạt được, góp phần quan trọng vào thành tựu chung của cả nước. Thủ tướng đánh giá cao kết quả vận hành chính quyền địa phương hai cấp tại Tây Ninh, khi tỉnh đã tổ chức lại 15 cơ quan chuyên môn, thành lập 96 đơn vị hành chính cấp xã và giải quyết chế độ chính sách cho 2.545 trường hợp nghỉ việc với tổng kinh phí 1.853 tỷ đồng.

Thủ tướng yêu cầu tỉnh Tây Ninh tập trung thực hiện tốt mô hình chính quyền địa phương hai cấp; sắp xếp cán bộ phù hợp, bồi dưỡng, nâng cao năng lực, trình độ cán bộ, đặc biệt là nâng cao năng lực chuyển đổi số và thực hiện dịch vụ công trực tuyến; đồng thời quan tâm sắp xếp, khai thác, sử dụng hiệu quả các trụ sở dôi dư.

Đặc biệt, Thủ tướng đã chỉ ra những định hướng chiến lược mang tính chất "gỡ khó" từ Trung ương, bao gồm việc thực hiện ba đột phá chiến lược về thể chế, hạ tầng và nhân lực. Thủ tướng cũng lưu ý tỉnh đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội, quan tâm người yếu thế và tập trung tháo gỡ các vấn đề tồn đọng, kéo dài.

Bài cuối: Kỳ vọng giải pháp thực chất