Công nghệ cao đưa nông nghiệp phát triển bền vững

Đưa công nghệ cao vào sản xuất trên đồng ruộng

Tại Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp ứng dụng CNC Đồng Du (xã Bình Lục), mô hình trồng nho Hạ đen, nho Mẫu đơn được đầu tư theo quy trình công nghệ Nhật Bản, đạt tiêu chuẩn VietGAP, bước đầu khẳng định hiệu quả trong phát triển nông nghiệp hàng hóa chất lượng cao. Trên diện tích 2ha, các sản phẩm nho của HTX đã được công nhận OCOP hạng 3 sao, tạo lợi thế cạnh tranh rõ nét trên thị trường.

Ông Phạm Văn Đức, Giám đốc HTX Nông nghiệp ứng dụng CNC Đồng Du cho biết: “Vùng trồng nho của HTX được chuyển đổi từ diện tích đất chuyên màu trước đây trồng ngô, rau kém hiệu quả. Nhờ đầu tư đồng bộ hệ thống nhà màng, giàn leo, tưới tiêu, kiểm soát chặt chẽ quy trình chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh theo hướng an toàn sinh học, hạn chế tối đa sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và phân bón hóa học. Mô hình đã giúp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, giảm chi phí sản xuất, đồng thời gia tăng giá trị kinh tế và khả năng cạnh tranh của nho trên thị trường. Hiện nay, giá trị sản xuất của vùng trồng nho đạt hơn 1 tỷ đồng/ha/năm”.

Năm vừa qua, vườn nho của HTX đã cho thu hoạch được hơn 3 tỷ đồng. Với 2ha còn lại, HTX Nông nghiệp CNC Đồng Du trồng thanh long ruột đỏ, bưởi đào, bí ngô, dưa lê và các loại rau màu khác cho thu nhập mỗi năm hơn 1 tỷ đồng, tạo công ăn việc làm thường xuyên cho từ 7-10 lao động địa phương, với mức thu nhập ổn định 5 -7 triệu đồng/người/tháng.

Trước thực tế quỹ đất nông nghiệp ngày càng thu hẹp, nhiều lao động nông thôn chuyển dịch sang khu vực phi nông nghiệp và yêu cầu ngày càng cao của thị trường đối với nông sản chất lượng, việc ứng dụng CNC đặc biệt từng bước đưa trí tuệ nhân tạo vào sản xuất đang trở thành giải pháp quan trọng nhằm giảm chi phí, tối ưu hóa các khâu sản xuất, sử dụng hiệu quả tài nguyên và nâng cao giá trị sản phẩm.

Từ thử nghiệm trên diện tích nhỏ với 1 số rau màu trồng trong nhà màng và tưới tiêu nhỏ giọt đã giúp gia đình ông Tống Viết Vinh - thành viên HTX Mai Sơn (phường Yên Thắng) có lợi nhuận cao hơn so với trước đây trồng quảng canh. Đặc biệt, nông sản ra đến đâu tiêu thụ ngay đến đó, nhiều siêu thị, cửa hàng lớn đặt hàng. Nhận thấy ứng dụng CNC vào sản xuất nông nghiệp mang lại hiệu quả nổi trội, giúp gia đình tìm được thị trường tiêu thụ, năm 2022 gia đình ông Vinh đã mạnh dạn đầu tư cơ sở hạ tầng, xây dựng 5.000 m2 nhà màng để mở rộng diện tích cây màu theo hướng CNC. Mỗi năm gia đình ông cung ứng ra ngoài thị trường hàng chục tấn rau màu các loại mang về lợi nhuận khoảng 1,5 tỷ đồng/năm. Mới đây, gia đình ông tiếp tục đầu tư thêm 3.000 m² nhà màng nhằm mở rộng quy mô sản xuất, tăng sản lượng, đa dạng hóa chủng loại rau màu và đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn của thị trường.

Ông Tống Viết Vinh cho biết: “So với phương thức sản xuất thuần nông truyền thống, mô hình nông nghiệp ứng dụng CNC thể hiện rõ tính ưu việt, đặc biệt trong quản lý dịch bệnh, dịch hại và chủ động ứng phó với những bất thuận của thời tiết, thiên tai. Việc áp dụng hệ thống tưới nhỏ giọt theo công nghệ Israel; hệ thống cảm biến được gắn khắp nhà màng để theo dõi độ ẩm, nhiệt độ, ánh sáng. Toàn bộ dữ liệu truyền về điện thoại, chỉ cần vài thao tác là điều chỉnh được lượng nước phù hợp với từng giai đoạn sinh trưởng, không chỉ giảm chi phí nhân công mà còn nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên, qua đó gia tăng lợi nhuận cho người sản xuất. Đồng thời, sản phẩm làm ra bảo đảm chất lượng, giá trị và khả năng cạnh tranh cao trên thị trường trong bối cảnh cung - cầu ngày càng khắt khe”.

Mở hướng phát triển hiệu quả và bền vững

Từ các mô hình cụ thể cho thấy, nông nghiệp CNC đang mở ra hướng phát triển mới cho sản xuất nông nghiệp tại Ninh Bình, giúp nâng cao giá trị trên cùng đơn vị diện tích và tạo tiền đề hình thành các chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ bền vững. Theo đại diện Trung tâm Khuyến nông và Xúc tiến thương mại Ninh Bình, trong thời gian qua, đơn vị đã tham mưu cho Sở tập trung triển khai đồng bộ công tác truyền thông, tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức cho doanh nghiệp, HTX và bà con nông dân, từng bước chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang phát triển kinh tế nông nghiệp, qua đó nâng cao hiệu quả và giá trị gia tăng của ngành. Đồng thời, đẩy mạnh công tác khuyến cáo, tuyên truyền và chuyển giao khoa học - kỹ thuật, hướng dẫn các tổ chức, cá nhân sản xuất nông sản hàng hóa bảo đảm an toàn, chất lượng, chú trọng hình thức, mẫu mã, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người tiêu dùng.

Đặc biệt, thời gian qua, tỉnh đã ban hành nhiều chính sách ưu đãi, hỗ trợ tín dụng, đầu tư hạ tầng, chuyển giao khoa học - kỹ thuật, triển khai các mô hình nông nghiệp CNC. Nhờ đó, việc ứng dụng công nghệ trong sản xuất nông nghiệp đạt nhiều kết quả tích cực, đưa nông nghiệp của tỉnh có bước chuyển biến. Đến nay, toàn tỉnh có 107 cơ sở/doanh nghiệp được cấp chứng nhận VietGAP, HACCP, ISO,...; 8 đơn vị được chứng nhận hữu cơ và 2 “Vùng nuôi liên kết Lenger Farm” quy mô 1.689 ha (xã Rạng Đông, xã Kim Sơn) được chứng nhận ASC lớn nhất cả nước; 8 doanh nghiệp được công nhận là doanh nghiệp khoa học - công nghệ; 65 HTX ứng dụng CNC trong sản xuất nông nghiệp; hình thành 42 chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ nông sản, trong đó có các ngành hàng chủ lực như: lúa, rau củ, thịt lợn, thủy sản nước lợ, ngao và muối.

Tuy nhiên, hiện, sản xuất nông nghiệp CNC tại Ninh Bình vẫn gặp nhiều khó khăn như: phần lớn quy mô sản xuất còn nhỏ lẻ, số doanh nghiệp tham gia chưa nhiều; vốn đầu tư ban đầu lớn, khả năng tiếp cận nguồn vốn ưu đãi hạn chế; hạ tầng kỹ thuật và vùng sản xuất CNC chưa đồng bộ. Bên cạnh đó, việc tích tụ đất đai, liên kết tiêu thụ, chuyển giao công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực vẫn là những rào cản trong quá trình nhân rộng mô hình.

Theo ông Nguyễn Sinh Tiến, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, sản xuất nông nghiệp hiện đang chịu tác động ngày càng rõ nét của biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan, cùng với quá trình đô thị hóa, công nghiệp hóa và chuyển dịch lao động nông thôn. Bên cạnh đó, xu hướng và thị hiếu tiêu dùng ngày càng cao đòi hỏi người dân, doanh nghiệp và HTX phải không ngừng đổi mới, cải tiến quy trình sản xuất, nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm.

Để nông nghiệp ứng dụng CNC phát huy hiệu quả bền vững, cần đẩy mạnh hơn nữa sự liên kết giữa Nhà nước - Nhà nông - Nhà khoa học - Nhà doanh nghiệp. Trong đó doanh nghiệp giữ vai trò then chốt trong bao tiêu sản phẩm, đầu tư chế biến và mở rộng thị trường; Nhà nước tập trung hỗ trợ hạ tầng, tín dụng và hoàn thiện cơ chế, chính sách khuyến khích. Cùng với đó, cần triển khai đồng bộ các giải pháp phát triển logistics và chế biến nông sản, xây dựng trung tâm logistics, kho lạnh, bảo quản sau thu hoạch theo hình thức đối tác công tư; mở rộng tín dụng ưu đãi, quỹ bảo hiểm nông nghiệp; đẩy mạnh chuyển đổi số với ứng dụng IoT giám sát, blockchain truy xuất nguồn gốc và tăng cường liên kết với các trường đại học, cao đẳng trong đào tạo nguồn nhân lực phục vụ nông nghiệp CNC.

Có thể khẳng định, nông nghiệp CNC đang dần trở thành nền tảng quan trọng đưa nông nghiệp Ninh Bình phát triển theo hướng bền vững. Với sự vào cuộc đồng bộ của Nhà nước, doanh nghiệp và người dân, cùng việc hoàn thiện cơ chế, chính sách và nhân rộng các mô hình hiệu quả, CNC sẽ góp phần nâng cao giá trị nông sản, bảo vệ môi trường và tạo sinh kế ổn định, trở thành bài toán giảm nghèo ở khu vực nông thôn.