Trong những năm qua, mặc dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, song kinh tế- xã hội tỉnh Bắc Giang vẫn tiếp tục duy trì và phát triển, luôn nằm trong nhóm dẫn đầu cả nước. Trong đó, tình hình kinh tế- xã hội và đời sống người dân đồng bào dân tộc thiểu số ngày càng được cải thiện, nâng lên. Các giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số được giữ gìn, bảo tồn và phát huy. Khối đại đoàn kết toàn dân được tăng cường. Đồng bào các dân tộc thiểu số tin tưởng và chấp hành tốt sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền và chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Để thực hiện hiệu quả công tác dân tộc theo tinh thần Kết luận số 65-KL/TW ngày 30-10-2019 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 24-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ đã ban hành Công văn số 2247-CV/TU, chỉ đạo các cấp ủy đảng, chính quyền, MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội từ tỉnh đến cơ sở phổ biến, quán triệt, triển khai thực hiện gắn với thực hiện các nhiệm vụ chính trị ở địa phương, đơn vị. Các cơ quan báo chí của tỉnh cũng quan tâm xây dựng các chuyên trang, chuyên mục tuyên truyền về công tác dân tộc trong tình hình mới.
Các cơ quan nhà nước và chính quyền các cấp phối hợp thể chế hóa các chủ trương của Đảng về công tác dân tộc, công tác dân vận ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số; huy động các nguồn vốn đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, hỗ trợ đồng bào các dân tộc phát triển sản xuất, ổn định đời sống.
Sau 5 năm triển khai thực hiện, toàn tỉnh đã huy động các nguồn lực đầu tư (với tổng số vốn trên 8000 tỷ đồng) phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc và miền núi trên địa bàn tỉnh, nguồn vốn đầu tư công thông qua các chương trình mục tiêu quốc gia và đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ; góp phần chuyển biến mạnh mẽ diện mạo, đời sống của vùng đồng bào dân tộc thiểu số. 100% thôn, bản có điện lưới quốc gia, các hộ được sử dụng điện; gần 90% số hộ dân được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh; 100% số xã vùng dân tộc, miền núi xe ô tô đã vào được trung tâm kể cả mùa mưa; các địa phương vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã thực hiện cứng hóa hơn 2.000 km đường trục thôn, đường liên thôn và đường nội đồng, các trạm y tế xã được kiên cố hóa; cơ bản giải quyết tình trạng nhà tạm, nhà dột nát, tranh tre, nứa lá cho đồng bào dân tộc thiểu số; đáp ứng được nguồn nước sinh hoạt cho các hộ, giúp thay đổi nhận thức, thói quen sinh hoạt của đồng bào, góp phần nâng cao sức khỏe; tạo điều kiện trợ giúp các hộ có đất sản xuất, chuyển đổi nghề phát triển kinh tế hộ gia đình.
Các chế độ, chính sách được triển khai thực hiện kịp thời, hiệu quả, gắn với các hoạt động xã hội hóa nhằm huy động các nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói, giảm nghèo, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Tỷ lệ hộ nghèo vùng khó khăn giảm mạnh từ 20,7% năm 2018 còn 5,66% năm 2023. Trong đó, các xã đặc biệt khó khăn giảm từ 32,16% năm 2018 xuống còn 13,57 % năm 2023. 100% thôn, bản của các xã vùng dân tộc thiểu số có nhân viên y tế; 100% người dân tộc thiểu số thuộc các xã vùng khó khăn được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí; 100% trạm y tế các xã vùng dân tộc, miền núi của tỉnh có bác sỹ; 100% các xã có y sỹ sản nhi hoặc nữ hộ sinh. Việc giao đất, giao rừng cơ bản đã hoàn thành; công tác bảo vệ rừng và quản lý lâm sản có nhiều chuyển biến tích cực; diện tích đất trống đồi trọc cơ bản không còn.
Công tác đầu tư phát triển văn hóa - xã hội ở các huyện miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số luôn được quan tâm. Các xã vùng dân tộc thiểu số có đủ 3 cấp học mầm non, tiểu học, trung học cơ sở. Các huyện miền núi có ít nhất 3 trường THPT và 01 trung tâm giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên. Toàn tỉnh hiện có 5 trường phổ thông dân tộc nội trú; 4 trường phổ thông dân tộc bán trú. Tỉ lệ đạt chuẩn quốc gia các trường phổ thông dân tộc nội trú đạt 100%, đã bảo đảm cơ bản nhu cầu học tập của học sinh là người dân tộc thiểu số.
Lễ hội Mở cửa rừng tại đền Cổ Ngựa và đền Chúa Then xã Hương Sơn, huyện Lạng Giang
Chú trọng công tác bảo tồn, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số. Nghiên cứu, lập hồ sơ đề nghị và được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục di sản văn hoá phi vật thể quốc gia 04 di sản: Nghi lễ cấp sắc của người Dao; Dân ca Sán Chí, xã Kiên Lao; dân ca Cao Lan, xã Đèo Gia (huyện Lục Ngạn); Nghi lễ Then của người Tày, Nùng tỉnh Bắc Giang. Đến nay, có 11 cá nhân là người dân tộc thiểu số được phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân ưu tú” trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể; khôi phục, bảo tồn chữ viết, trang phục, phong tục, tập quán tốt đẹp của mỗi dân tộc. Các lễ hội văn hóa, tín ngưỡng dân gian tốt đẹp của đồng bào các dân tộc thiểu số được chú trọng bảo tồn, phát huy giá trị góp phần phát triển các hoạt động du lịch, dịch vụ như: Lễ hội Tòng lệnh, xã Trường Giang, huyện Lục Nam; lễ hội Bơi chải An Châu, huyện Sơn Động; lễ hội Yên Thế; lễ hội Từ Hả, xã Hồng Giang, Lục Ngạn...
Lớp dạy tiếng Sán Dìu cho trẻ em của ông Đàm Xuân Tình - thôn Đồng Bây, xã An Lạc, huyện Sơn Động
Hệ thống chính trị ở cơ sở trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số được củng cố, tăng cường. Công tác vận động, phát huy vai trò người có uy tín ở vùng dân tộc thiểu số và miền núi được quan tâm. Phần lớn người có uy tín đều tham gia các tổ chức đảng, đoàn thể ở cơ sở. Các ban, ngành, đoàn thể thường xuyên thăm hỏi, động viên người có uy tín ốm đau, gặp mặt, tặng quà 100% người có uy tín nhân dịp Tết Nguyên đán và các ngày lễ lớn, dịp kỷ niệm các sự kiện quan trọng của đất nước, địa phương, dân tộc.
Để tiếp tục thực hiện có hiệu quả công tác dân tộc theo tinh thần Kết luận số 65-KL/TW, tỉnh Bắc Giang xác định một số phương hướng, nhiệm vụ sau:
Một là, tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quán triệt chỉ thị, nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, của tỉnh về công tác dân tộc gắn với tuyên truyền thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội XIX của Đảng bộ tỉnh và các nghị quyết, chỉ thị, chương trình, đề án, kết luận, kế hoạch của Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy bằng nhiều hình thức phong phú, đa dạng. Chú trọng ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác tuyên truyền để nâng cao nhận thức và xác định công tác dân tộc là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị.
Hai là, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về công tác dân tộc, về thực hiện chính sách dân tộc. MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội làm tốt công tác giám sát thực hiện các chương trình, dự án, các chính sách dân tộc. Phối hợp với các cơ quan chức năng thực hiện công khai hóa các chính sách, chương trình, dự án, vốn đầu tư… để nhân dân biết và tham gia quản lý, giám sát quá trình thực hiện. Chú trọng sơ kết, tổng kết, nhân rộng những nhân tố mới, những điển hình tiên tiến trong đồng bào dân tộc thiểu số. Chủ động tham mưu với cấp ủy, đề xuất với chính quyền triển khai thực hiện tốt công tác dân tộc trong tình hình mới.
Ba là, hoàn thành sắp xếp, bố trí ổn định dân cư đối với các hộ dân sống trong rừng phòng hộ, rừng đặc dụng, các khu vực hẻo lánh, nơi có nguy cơ sảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở đất. Tăng cường đầu tư, hỗ trợ phát triển kinh tế- xã hội các xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Bốn là, tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng, nâng cao ý thức trách nhiệm của các tổ chức trong hệ thống chính trị trong việc chỉ đạo, hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra, giám sát việc thực hiện công tác dân tộc, chính sách dân tộc. Chú trọng xây dựng, củng cố hệ thống chính trị, xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân vững chắc ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Kịp thời biểu dương, tôn vinh, động viên người tiêu biểu có uy tín, doanh nhân, nhà khoa học trong cộng đồng các dân tộc thiểu số có nhiều đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc.
Năm là, quan tâm tập huấn, bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ làm công tác dân vận, công tác dân tộc; cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Tăng cường dạy tiếng dân tộc cho cán bộ, công chức, viên chức vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi và học sinh học tại các trường nội trú, bán trú.
Thiên Hương