Cơ chế cán bộ “có vào, có ra, có lên, có xuống”

Có vai trò trung tâm trong mọi thành tựu phát triển, trong giai đoạn mới, việc lựa chọn được đội ngũ cán bộ các cấp đủ đức, đủ tài, tinh thông nghiệp vụ và có bản lĩnh chính trị vững vàng trong giai đoạn mới càng cấp thiết hơn bao giờ hết.

1. Điểm dễ thấy là đội ngũ cán bộ các cấp đã có bước trưởng thành, phát triển về nhiều mặt, trọng tâm là chất lượng đội ngũ ngày càng được nâng lên. Công tác quy hoạch cán bộ được thực hiện theo cơ chế “động” và “mở”, không khép kín nguồn nhân sự và bảo đảm bổ sung nhân tố mới. Công tác luân chuyển, điều động, bổ nhiệm, miễn nhiệm, cho thôi chức được tiến hành công khai, minh bạch, gắn với đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ và tín nhiệm của nhân dân.

Đại hội Đảng bộ các tỉnh, thành phố và các xã, phường, đặc khu vừa qua cho thấy rõ điều đó. Về cơ bản, các địa phương đã lựa chọn được đội ngũ lãnh đạo chủ chốt thực sự tiêu biểu về phẩm chất đạo đức, năng lực, uy tín, ngang tầm nhiệm vụ trong tình hình mới. Đặc biệt, nhờ số lượng cán bộ được quy hoạch bài bản và khá dồi dào, cơ bản các đảng bộ địa phương đã bảo đảm sự chuyển tiếp giữa các thế hệ.

Một điểm đáng chú ý là lần đầu tiên Trung ương hoàn thành việc bố trí 100% bí thư tỉnh ủy, thành ủy trực thuộc Trung ương; chủ nhiệm ủy ban kiểm tra cấp ủy cấp xã không phải là người địa phương và 50% chủ nhiệm ủy ban kiểm tra cấp ủy cấp tỉnh không phải là người địa phương... Trung ương cũng xây dựng phương án bố trí nhân sự chủ tịch UBND tỉnh, thành phố, chánh thanh tra tỉnh, thành phố không phải người địa phương trước và ngay sau Đại hội XIV của Đảng.

Cơ chế “có vào, có ra, có lên, có xuống” trong công tác cán bộ được thực hiện triệt để. Cán bộ vi phạm kỷ luật Đảng và pháp luật Nhà nước được xử lý chặt chẽ, nghiêm minh; kịp thời khuyến khích từ chức, miễn nhiệm, thay thế những cán bộ bị kỷ luật, uy tín giảm sút. Việc kiện toàn nhân sự thay thế đã khẳng định bản lĩnh chính trị, sức mạnh đoàn kết, thống nhất cao trong toàn Đảng, cùng ý chí quyết tâm xây dựng Đảng ta thật sự trong sạch, vững mạnh.

Đặc biệt, công tác phát hiện, xử lý tham nhũng, lãng phí, tiêu cực tiếp tục được đẩy mạnh. Qua đó, những cán bộ thoái hóa, biến chất, vi phạm kỷ luật Đảng, pháp luật Nhà nước được xử lý nghiêm trên tinh thần không có vùng cấm, không có ngoại lệ. Chỉ tính từ đầu năm đến đầu tháng 7-2025, cấp ủy, ủy ban kiểm tra các cấp đã thi hành kỷ luật 230 tổ chức Đảng và 7.235 đảng viên. Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã kỷ luật 11 cán bộ thuộc diện Trung ương quản lý.

2. Quyết tâm làm trong sạch, vững mạnh đội ngũ cán bộ từ trung ương đến địa phương còn được thể hiện qua việc các chủ trương, giải pháp về công tác cán bộ được kịp thời thể chế, cụ thể hóa. Việc sửa đổi, ban hành hệ thống các quy định về công tác cán bộ được triển khai toàn diện, đồng bộ với nhiều nội dung mới, đột phá, lần đầu được áp dụng, bảo đảm tính đồng bộ, minh bạch, chặt chẽ. Mới đây nhất là các quy định như: Quy định số 365-QĐ/TƯ ngày 30-8-2025 về tiêu chuẩn chức danh cán bộ thuộc diện Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý và khung tiêu chuẩn chức danh cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp; Quy định số 368-QĐ/TƯ ngày 8-9-2025 về Danh mục vị trí chức danh, nhóm chức danh, chức vụ lãnh đạo của hệ thống chính trị...

Đáng chú ý, nhằm tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác cán bộ, Bộ Chính trị đã ban hành Quy định số 377-QĐ/TƯ ngày 8-10-2025 về phân cấp quản lý cán bộ và quy hoạch, bổ nhiệm, giới thiệu ứng cử, tạm đình chỉ công tác, cho thôi giữ chức vụ, từ chức, miễn nhiệm đối với cán bộ. Quy định nêu rõ mục đích, yêu cầu, nguyên tắc, nội dung, trách nhiệm, thẩm quyền trong quản lý cán bộ; nguyên tắc, trách nhiệm, thẩm quyền, tiêu chuẩn, điều kiện, thủ tục, quy trình quy hoạch, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, giới thiệu ứng cử, tái cử, chỉ định, điều động, biệt phái, tạm đình chỉ công tác, cho thôi giữ chức vụ, từ chức, miễn nhiệm đối với cán bộ.

Các quy định mới về công tác cán bộ và quản lý cán bộ được ban hành bảo đảm phù hợp với bối cảnh mới khi bộ máy của hệ thống chính trị được sắp xếp tinh gọn, đặc biệt là chính quyền địa phương 2 cấp đang hoạt động trên tinh thần cốt lõi là gần dân, phục vụ nhân dân tốt nhất.

Quy định số 377-QĐ/TƯ cùng các quy định mới cũng bảo đảm đồng bộ, thống nhất, tổng thể, liên thông trong công tác cán bộ của Đảng; đánh giá cán bộ thường xuyên, khách quan, công tâm, chính xác. Đặc biệt là Đảng ta thực hiện chiến lược quy hoạch, lựa chọn và bố trí đúng cán bộ; thực hiện có hiệu quả cơ chế “có vào, có ra, có lên, có xuống” trong công tác cán bộ, qua đó đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ và tình hình thực tiễn đặt ra.

Quy định cũng thể hiện tầm nhìn chiến lược của Đảng về công tác cán bộ. Đó là Đảng chú trọng việc bảo đảm sự chuyển tiếp liên tục, vững vàng giữa các thế hệ, chủ động xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, nhất là cấp chiến lược, người đứng đầu đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ trong giai đoạn mới, gắn bó mật thiết với nhân dân.

Phải nhấn mạnh rằng, công tác cán bộ là “then chốt của then chốt”, được đặt ở vị trí trung tâm trong xây dựng Đảng. “Báo cáo một số vấn đề mới, quan trọng trong Dự thảo các Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng” của Tổ Biên tập Văn kiện Đại hội XIV đã nhấn mạnh đến vấn đề Đảng ta tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, trọng tâm là cấp chiến lược và cấp cơ sở, nhất là người đứng đầu. Đây là điểm mới trong dự thảo Văn kiện của Đảng nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ ở cả hai cấp chiến lược và cơ sở, thay vì chỉ chú trọng riêng từng cấp như trước đây. Trên tinh thần này, ở cấp chiến lược, việc quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng cán bộ cấp chiến lược được nâng lên thành nhiệm vụ trọng tâm. Việc tập trung nguồn lực cho cán bộ cấp chiến lược giúp bảo đảm tính ổn định, xuyên suốt trong hoạch định chiến lược công tác cán bộ nói riêng, tầm nhìn, chiến lược phát triển đất nước nói chung.

Chủ trương đặt cấp cán bộ cơ sở vào trung tâm của công tác cán bộ là sự đột phá tư duy về cán bộ. Việc củng cố chất lượng cán bộ ngay từ cơ sở giúp nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị cấp cơ sở, nơi thực thi mọi chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; đồng thời giúp phát hiện, lan tỏa những kinh nghiệm hay và hạn chế tiêu cực, bất cập ngay từ đầu, từ cơ sở.

Cơ chế giám sát, đánh giá cán bộ được yêu cầu quy định chặt chẽ hơn. Quy trình bổ nhiệm, đánh giá công bằng và minh bạch, gắn kết chặt chẽ thành tích với khen thưởng, vi phạm với chế tài. Đồng thời, Đảng chú trọng luân chuyển ngang, luân chuyển lên và luân chuyển về cơ sở theo nguyên tắc “có vào, có ra, có lên, có xuống” để cán bộ có trải nghiệm thực tiễn, rèn luyện bản lĩnh và trau dồi năng lực chuyên môn.

Tựu trung, vì “cán bộ là cái gốc của mọi công việc”, nên việc xây dựng đội ngũ cán bộ có phẩm chất cách mạng, trình độ chuyên môn cao, trách nhiệm, tâm huyết phục vụ nhân dân sẽ tạo bước đột phá, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh, bền vững trong kỷ nguyên mới của đất nước.