Đảng ủy Cục Hải quan phối hợp chỉ đạo tăng cường quản lý nhập khẩu máy móc đã qua sử dụng

Để triển khai thực hiện Quyết định số 18/2019/QĐ-TTg ngày 19/4/2019 của Thủ tướng Chính phủ quy định về nhập khẩu máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ đã qua sử dụng, Đảng ủy, Lãnh đạo Cục Hải quan đã phối hợp đưa ra nhiều chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị trong toàn Ngành.

Hình ảnh tang vật trong một vụ việc đã được cơ quan Hải quan khởi tố.

Phát hiện nhiều vi phạm nghiêm trọng

Quyết định số 18/2019/QĐ-TTg quy định chỉ cho phép nhập khẩu máy móc đã qua sử dụng để phục vụ trực tiếp cho hoạt động sản xuất của doanh nghiệp, do đó, Cục Hải quan đã có nhiều văn bản để chỉ đạo, hướng dẫn chi cục hải quan khu vực về hồ sơ, trình tự, thủ tục hải quan (từ các khâu tiếp nhận hồ sơ, kiểm tra chi tiết hồ sơ, kiểm tra thực tế hàng hóa, đưa hàng về bảo quản).

Đồng thời, Đảng ủy, Lãnh đạo Cục Hải quan đã phối hợp chỉ đạo các đơn vị tăng cường thu thập thông tin, đánh giá rủi ro xem xét kiểm tra sau thông quan đối với doanh nghiệp nhập khẩu máy móc đã qua sử dụng với mục tiêu tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp nhập khẩu nhưng vẫn phải kiểm tra, kiểm soát việc nhập khẩu máy móc, thiết bị dây chuyền công nghệ đã qua sử dụng của các doanh nghiệp theo đúng quy định của Thủ tướng Chính phủ.

Năm 2025, qua công tác thu thập thông tin, nắm tình hình địa bàn, lực lượng Hải quan nhận thấy hoạt động nhập khẩu máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ đã qua sử dụng phục vụ trực tiếp sản xuất của doanh nghiệp trong nước tiềm ẩn nhiều rủi ro vi phạm.

Thực hiện ý kiến chỉ đạo củaLlãnh đạo Cục Hải quan, Chi cục Điều tra chống buôn lậu tiến hành kiểm tra, xác minh tại một số doanh nghiệp nhập khẩu máy móc đã qua sử dụng phục vụ trực tiếp sản xuất của doanh nghiệp trong nước.

Kết quả, lực lượng Hải quan đã phát hiện những vi phạm nghiêm trọng trong hoạt động nhập khẩu máy móc đã qua sử dụng.

Điển hình như: doanh nghiệp không có nhà xưởng để sản xuất, không có hoạt động sản xuất nhưng bằng các thủ đoạn hợp thức hóa hồ sơ nhập khẩu thông qua việc khai gian dối về mục đích nhập khẩu máy móc đã qua sử dụng trên tờ khai hải quan.

Đáng chú ý, có trường hợp gian dối khi có văn bản cam kết với cơ quan Hải quan nơi đăng ký tờ khai về mục đích nhập khẩu máy móc để phục vụ trực tiếp cho hoạt động sản xuất của doanh nghiệp hoặc lập khống các hợp đồng ủy thác nhập khẩu để xuất trình, nộp cho cơ quan Hải quan nhằm được thông quan hàng hóa, khi nhập khẩu về đã bán thương mại trong nước nhằm thu lợi bất chính.

Xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật

Trong quá trình thực hiện chỉ đạo của Đảng ủy, Lãnh đạo Cục Hải quan về tăng cường quản lý nhập khẩu máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ đã qua sử dụng, Chi cục Điều tra chống buôn lậu là một trong những đơn vị tiêu biểu, với những kết quả cụ thể, tích cực.

Theo đó, Chi cục Điều tra chống buôn lậu đã phát hiện 1 doanh nghiệp mở 19 tờ khai (từ năm 2021 đến năm 2025) nhập khẩu 325 máy móc đã qua sử dụng, với tổng trị giá khai báo hải quan trên 18 tỷ đồng. Nhưng sau đó, doanh nghiệp này không sử dụng đúng mục đích mà bán 235 máy móc đã qua sử dụng cho 140 doanh nghiệp, với tổng trị giá trên 23 tỷ đồng, thu lợi bất chính trên 8 tỷ đồng.

Mở rộng điều tra, Chi cục Điều tra chống buôn lậu phát hiện thêm 1 doanh nghiệp khác trong năm 2025 đã mở 3 tờ khai nhập khẩu 48 máy móc đã qua sử dụng, với tổng trị giá khai báo hải quan là 4,4 tỷ đồng. Sau đó, doanh nghiệp cũng bán 13 máy móc đã qua sử dụng cho 13 doanh nghiệp (đây là hành vi sử dụng không đúng mục đích), với tổng trị giá 1,39 tỷ đồng, thu lợi bất chính gần 600 triệu đồng.

Nhận thấy 2 vụ việc có dấu hiệu của tội phạm, Chi cục Điều tra chống buôn lậu đã trao đổi với Viện Kiểm sát nhân dân tối cao (Vụ 3) để xử lý vụ việc theo quy định của pháp luật.

Sau khi hoàn thiện hồ sơ, Chi cục Điều tra chống buôn lậu đã ban hành 2 quyết định khởi tố vụ án hình sự về tội Buôn lậu theo Điều 188 Bộ luật Hình sự năm 2015 liên quan đến 2 doanh nghiệp trên.

Qua vụ việc trên, cơ quan Hải quan cảnh báo một số doanh nghiệp đã có hành vi lợi dụng chính sách của nhà nước trong việc nhập khẩu máy móc đã qua sử dụng về để bán thương mại.

Điều này không chỉ vi phạm chính sách quản lý hàng hóa nhập khẩu của nhà nước mà còn là hoạt động cạnh tranh không lành mạnh giữa các doanh nghiệp kinh doanh máy móc đã qua sử dụng trong nước.

Ngoài ra, máy móc, thiết bị đã qua sử dụng nhập khẩu vào Việt Nam còn có thể là những công nghệ đã lạc hậu, không đảm bảo các yêu cầu về công suất, hiệu suất, mức tiêu hao nguyên, vật liệu, năng lượng và không đáp ứng các quy chuẩn an toàn, tiết kiệm năng lượng, bảo vệ môi trường theo quy định của pháp luật hiện hành, từ đó làm tăng nguy cơ Việt Nam trở thành bãi rác công nghiệp, gây ô nhiễm môi trường…

Đảng ủy, Lãnh đạo Cục Hải quan chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ tiếp tục tăng cường các biện pháp nghiệp vụ để phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp nhập khẩu máy móc, thiết bị đã qua sử dụng đưa vào sử dụng không đúng mục đích. 

Thái Bình