Xây dụng nền hành chính kiến tạo ở Lào Cai: Động lực từ cải cách, nền tảng từ chuyển đổi số

Năm 2025 đang khép lại với nhiều điểm sáng trong quá trình xây dựng nền hành chính dân chủ, chuyên nghiệp, hiện đại tại tỉnh Lào Cai. Trong bối cảnh tổ chức bộ máy chính quyền hai cấp mới được kiện toàn sau hợp nhất, tỉnh đã xác định cải cách hành chính là khâu đột phá, là công cụ trọng yếu để nâng cao năng lực điều hành, hiệu lực quản lý và chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp. Quá trình triển khai cải cách hành chính năm qua không chỉ tập trung vào kỹ thuật quản trị công, mà còn thể hiện quyết tâm chính trị của toàn hệ thống trong việc xây dựng một chính quyền kiến tạo, minh bạch, lấy người dân làm trung tâm.

Với tinh thần chủ động, quyết liệt và đồng bộ, năm 2025 ghi dấu bước chuyển mạnh mẽ trong điều hành cải cách của chính quyền các cấp, từ tư duy đến hành động. Các chương trình, kế hoạch cải cách được ban hành kịp thời, bám sát Nghị quyết số 76/NQ-CP của Chính phủ và chỉ đạo Trung ương. Toàn tỉnh đã ban hành và thực hiện 64/64 nhiệm vụ trong Kế hoạch CCHC 6 tháng cuối năm 2025, đạt tỷ lệ 100% đúng tiến độ, chất lượng.

Trong cải cách tổ chức bộ máy, tỉnh đã hoàn thiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Tính đến ngày 01/7/2025, toàn tỉnh có 17 sở, ngành, 114 phòng, chi cục và tương đương cấp tỉnh, 99 xã, phường (trong đó 89 xã, 10 phường), đi kèm là 297 phòng chuyên môn và 99 Trung tâm phục vụ hành chính công cấp xã, bảo đảm vận hành đồng bộ. Hệ thống đơn vị sự nghiệp công lập được tinh gọn còn 1.203 đơn vị, trong đó có 175 đơn vị cấp tỉnh và 1.028 đơn vị cấp xã.

Về thủ tục hành chính (TTHC), tỉnh đã ban hành 06 quyết định đơn giản hóa 26 thủ tục hành chính, thuộc các lĩnh vực: Công Thương, Giáo dục – Đào tạo, Khoa học – Công nghệ, các khu kinh tế và UBND cấp xã. Cùng với đó, Quyết định số 1360/QĐ-UBND ngày 06/10/2025 đã phê duyệt 677 thủ tục đủ điều kiện thực hiện dịch vụ công trực tuyến (DVCTT), trong đó có 406 DVCTT toàn trình.

Một trong những kết quả nổi bật trong năm 2025 là việc đẩy mạnh tích hợp và cung cấp dịch vụ công trực tuyến trên Cổng Dịch vụ công quốc gia. Tính đến thời điểm báo cáo, tỉnh Lào Cai đã tích hợp 2.097/2.195 dịch vụ công trực tuyến, đạt tỷ lệ 95,5%, thuộc nhóm tỉnh dẫn đầu cả nước về mức độ tích hợp và chia sẻ dữ liệu dịch vụ công. Việc này không chỉ giúp chuẩn hóa quy trình xử lý hồ sơ giữa các cấp, các ngành, mà còn tạo điều kiện để người dân, doanh nghiệp thực hiện thủ tục hành chính mọi lúc, mọi nơi, giảm thời gian, chi phí đi lại và nâng cao mức độ hài lòng.

Song song với đó, công tác tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị của tổ chức, cá nhân về thủ tục hành chính tiếp tục được duy trì hiệu quả. Trong năm 2025, toàn tỉnh đã tiếp nhận 521 phản ánh, kiến nghị, qua nhiều kênh như Cổng Dịch vụ công quốc gia, Tổng đài 1022, hệ thống một cửa điện tử… Trong số này, đã có 468 trường hợp được xử lý và phản hồi kịp thời, đạt tỷ lệ giải quyết 92,27%, thể hiện rõ trách nhiệm và tinh thần cầu thị của chính quyền các cấp trong việc tiếp thu, chỉnh sửa các bất cập trong thực thi thủ tục hành chính, tạo niềm tin trong nhân dân.

Hạ tầng số không chỉ được mở rộng về quy mô mà còn từng bước nâng cấp về chất lượng, bảo đảm năng lực xử lý dữ liệu lớn và vận hành thông suốt các hệ thống thông tin của tỉnh. Trung tâm dữ liệu của tỉnh hiện đang vận hành ổn định với tổng dung lượng thiết kế đạt 802TB, trong đó đã sử dụng 540TB để lưu trữ khoảng 9,1 triệu trang tài liệu số hóa, bao gồm dữ liệu kết quả giải quyết thủ tục hành chính, tài liệu chuyên ngành và các cơ sở dữ liệu chuyên đề phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành. Tỉnh tiếp tục duy trì và khai thác hiệu quả nền tảng LGSP tích hợp với 42 cơ sở dữ liệu chuyên ngành. Hoàn thành số hóa 5.701 quyển sổ hộ tịch với 592.193 trường hợp, trong đó 383.370 trường hợp (64,7%) đã được đưa vào hệ thống quản lý hộ tịch điện tử.

Đặc biệt, việc kết nối 13 phần mềm chuyên ngành với hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính đã tạo nên chu trình xử lý liên thông, đồng bộ giữa các cơ quan, đơn vị. Nhờ đó, khối lượng xử lý giao dịch trung bình đạt 500.000 lượt/ngày, cho thấy hệ thống đang phát huy hiệu quả thực sự trong thực tiễn vận hành bộ máy hành chính, giảm tối đa thao tác thủ công, rút ngắn thời gian xử lý, tăng độ chính xác và minh bạch. Cùng với đó, tỉnh tiếp tục vận hành nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu LGSP để kết nối 42 cơ sở dữ liệu chuyên ngành, làm nền tảng cho việc khai thác, chia sẻ thông tin giữa các sở, ngành, địa phương, từng bước tiến tới hình thành kho dữ liệu dùng chung toàn tỉnh, bảo đảm dữ liệu “Đúng - Đủ - Sạch - Sống” làm căn cứ phục vụ điều hành theo thời gian thực và ra quyết định dựa trên dữ liệu.

Chuyển đổi số đi đôi với cải cách hành chính không chỉ hiện diện ở cấp tỉnh mà đã lan tỏa đến tận thôn, bản. Mô hình “Thôn chuyển đổi số thông minh” được triển khai rộng khắp, hỗ trợ người dân thực hiện dịch vụ công ngay tại nơi sinh sống. Tại huyện Bảo Thắng (cũ), 23.190 hồ sơ trực tuyến cấp xã được tiếp nhận, riêng tổ công nghệ số cộng đồng hỗ trợ 2.579 hồ sơ. Huyện Bát Xát (cũ) đạt tỷ lệ hồ sơ trực tuyến 97,6% và giải quyết đúng hạn 99,3%.

Những con số trên không chỉ là minh chứng cho năng lực vận hành hệ thống hành chính điện tử, mà còn cho thấy chuyển đổi số đã thực sự đi vào đời sống của người dân, thay đổi thói quen sử dụng dịch vụ công của người dân, nhất là ở khu vực nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa. Trong đó, các Tổ công nghệ số cộng đồng, với hàng nghìn thành viên tại cơ sở, đóng vai trò then chốt trong việc “cầm tay chỉ việc”, giúp người dân truy cập, nộp hồ sơ, tra cứu kết quả giải quyết thủ tục hành chính ngay tại nơi cư trú mà không cần phải di chuyển xa. Tính đến cuối năm 2025, toàn tỉnh đã thành lập 2.880 Tổ công nghệ số cộng đồng, với hơn 20.000 thành viên hoạt động tại tất cả các thôn, bản, tổ dân phố. Đây là lực lượng cầu nối hiệu quả giữa chính quyền và nhân dân trong thực hiện các dịch vụ công trực tuyến, phổ cập kỹ năng số cơ bản, từng bước hình thành thói quen tương tác số của người dân, đồng thời tạo nền tảng xã hội số từ cơ sở.

Bên cạnh đó, nhiều địa phương đã chủ động sáng tạo, tích cực tổ chức các diễn đàn, hội thi, lớp tập huấn, ngày hội chuyển đổi số thu hút hàng chục nghìn lượt người tham gia. Từ những hoạt động thiết thực này, không chỉ nâng cao nhận thức cộng đồng mà còn thúc đẩy hành vi số, củng cố sự đồng thuận và lan tỏa tinh thần cải cách đến từng người dân, từng khu dân cư. Sự hiện diện của chuyển đổi số ở mọi cấp hành chính và trong từng hoạt động thường nhật chính là chỉ dấu rõ nét cho thấy CCHC không còn chỉ dừng lại ở cải tiến quy trình mà đang từng bước tái định hình phương thức quản trị công và tương tác chính quyền - người dân theo hướng số hóa, minh bạch và phục vụ.

Trong lĩnh vực cải cách thể chế, một trụ cột quan trọng của công cuộc cải cách hành chính, tỉnh Lào Cai đã thể hiện rõ vai trò chủ động và trách nhiệm trong xây dựng, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật và văn bản điều hành. Trong năm 2025, tỉnh đã ban hành 137 quyết định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và 31 nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh, tập trung vào các nội dung như sắp xếp tổ chức bộ máy, điều hành ngân sách, quy hoạch phát triển ngành, lĩnh vực và triển khai các chính sách dân sinh, đảm bảo quốc phòng - an ninh trong điều kiện địa phương mới sau sáp nhập. Không chỉ dừng lại ở việc ban hành, các cơ quan chuyên môn của tỉnh còn tham gia tích cực vào quá trình góp ý, phản biện chính sách. Trong năm, tỉnh đã gửi 283 lượt ý kiến góp ý đối với các dự thảo văn bản do Trung ương và các địa phương xây dựng, thể hiện vai trò phản biện chính sách kịp thời, giúp hoàn thiện thể chế phù hợp hơn với thực tiễn triển khai ở địa phương miền núi, biên giới.

Công tác thẩm định văn bản được thực hiện nghiêm túc, đúng quy trình. Toàn tỉnh đã thẩm định 124 dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp và tính thống nhất trong hệ thống pháp luật. Đồng thời, đã tham gia cho ý kiến đối với 155 hồ sơ đăng ký xây dựng văn bản quy phạm, góp phần định hướng đúng và nâng cao chất lượng công tác xây dựng pháp luật ngay từ khâu đề xuất chính sách. Những kết quả trên cho thấy cải cách thể chế tại Lào Cai không chỉ là việc ban hành văn bản hành chính, mà là một quá trình bài bản, có chiều sâu, phản ánh sự chuyển biến tích cực về tư duy quản trị và năng lực thể chế hóa chủ trương, đường lối thành hành động cụ thể, sát với yêu cầu thực tiễn phát triển địa phương.

Về tổ chức công vụ và biên chế, toàn tỉnh hiện có 1.205 đơn vị sự nghiệp đã được phê duyệt vị trí việc làm. Trong năm 2025, đã tuyển dụng 502 viên chức, không có tuyển dụng công chức mới, không có lãnh đạo bổ nhiệm thông qua thi tuyển, cũng không có cán bộ, công chức, viên chức bị kỷ luật.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đáng ghi nhận, công tác cải cách hành chính và chuyển đổi số tại tỉnh Lào Cai vẫn đang đối mặt với không ít khó khăn, thách thức cần được nhận diện rõ và có giải pháp kịp thời, căn cơ.

Thứ nhất, hệ thống cơ sở dữ liệu và phần mềm chuyên ngành còn thiếu tính đồng bộ, chưa liên thông hiệu quả giữa các cấp, các ngành. Mặc dù tỉnh đã tích hợp 13 phần mềm chuyên ngành vào hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính và vận hành nền tảng LGSP kết nối 42 cơ sở dữ liệu, nhưng vẫn còn một số cơ sở dữ liệu chưa được chia sẻ đầy đủ, gây cản trở trong việc khai thác, phân tích và ra quyết định dựa trên dữ liệu, nhất là ở cấp huyện, cấp xã.

Thứ hai, hạ tầng viễn thông ở vùng sâu, vùng xa vẫn còn khoảng trống rõ rệt. Tính đến cuối năm 2025, toàn tỉnh vẫn còn 26 thôn lõm sóng di động, 03 thôn trắng sóng hoàn toàn và 42 thôn chưa có Internet băng rộng cố định. Đây không chỉ là rào cản kỹ thuật mà còn là thách thức về tiếp cận thông tin, thụ hưởng dịch vụ công và phát triển kinh tế số ở khu vực còn nhiều khó khăn, đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ từ chính quyền và các doanh nghiệp viễn thông.

Thứ ba, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức chưa theo kịp yêu cầu của tiến trình chuyển đổi số. Một số cán bộ cơ sở còn hạn chế về kỹ năng công nghệ thông tin, nhất là trong xử lý dữ liệu, vận hành phần mềm chuyên ngành hoặc cung cấp dịch vụ công trực tuyến. Bên cạnh đó, vẫn thiếu chính sách mang tính đột phá để thu hút, giữ chân nhân lực công nghệ cao làm việc trong các cơ quan nhà nước.

Thứ tư, công tác phối hợp hành chính trong xử lý các vấn đề kiểm tra, giám sát còn có mặt chưa đồng bộ. Điển hình là việc một số hồ sơ kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước chưa được đơn vị đầu mối tổng hợp kịp thời, tài liệu gửi về chưa đầy đủ, thiếu hồ sơ kiểm chứng, ảnh hưởng đến tiến độ tổng hợp, báo cáo, đồng thời gây khó khăn trong việc giải trình với cơ quan kiểm toán và các cấp có thẩm quyền.

Trên nền tảng kết quả đã đạt được trong năm 2025, tỉnh Lào Cai bước vào năm bản lề 2026 với một tâm thế đổi mới, một bộ máy hành chính đã được tổ chức lại hiệu quả, một hệ sinh thái dữ liệu đang định hình mạnh mẽ và một quyết tâm cao trong việc nâng tầm quản trị công, phục vụ người dân và doanh nghiệp một cách thực chất, bền vững.