Đổi mới, nâng tầm giá trị Di sản Vịnh Hạ Long
Năm 2025, Vịnh Hạ Long đón hơn 3,4 triệu lượt khách, trong đó có 2,2 triệu khách quốc tế, chứng minh sức hút mạnh mẽ của Di sản thế giới. Sự ra đời của Ban Quản lý Di sản thế giới Vịnh Hạ Long - Yên Tử vào tháng 11/2025, đánh dấu bước chuyển quan trọng, thiết lập mô hình quản lý mới, phát huy giá trị, nâng tầm Di sản.
Trên thực tế, thời gian qua, Ban Quản lý Di sản thế giới Vịnh Hạ Long - Yên Tử đã có nhiều chuyển biến tích cực trong bảo tồn, phát huy Di sản, thúc đẩy du lịch. Theo báo cáo của Ban, có thể thấy chuyển động rõ rệt nhất là phát huy giá trị di sản, làm mới trải nghiệm du khách. Những năm gần đây, Vịnh Hạ Long tập trung tìm kiếm các điểm tham quan tiềm năng, phát triển sản phẩm chất lượng với các tuyến tham quan mới; kết nối Hạ Long - Bái Tử Long, vừa mở rộng không gian trải nghiệm, vừa giảm tải cho khu vực đông khách. Các hải trình hướng tới vùng cảnh quan nguyên sơ hơn, trong đó tuyến Vườn quốc gia Bái Tử Long – nơi ghi nhận thêm hơn 140 loài sinh vật mới – đem lại góc nhìn giàu giá trị về hệ sinh thái biển độc đáo của khu vực.
Cảnh đẹp khu vực Hồ Ba Hầm được quan tâm bảo tồn, phát huy, thu hút du khách khám phá.
Hạ Long còn bước lên một tầm cao mới khi đón các đoàn triệu phú, tỷ phú quốc tế trải nghiệm nghỉ đêm trên vịnh. Du khách tìm kiếm dịch vụ tinh tế, sự riêng tư và những trải nghiệm mang tính độc quyền - điều mà phân khúc du thuyền cao cấp của Hạ Long đang dần đáp ứng rất tốt. Sự chuyển dịch sang du lịch cao cấp này góp phần tăng giá trị mỗi lượt khách và hướng đến phân khúc bền vững hơn.
Song song với đó, Vịnh Hạ Long được định vị là điểm đến xanh - sạch - bền vững. Năm 2025, Ban tăng cường giám sát môi trường, triển khai nhiều chiến dịch làm sạch biển và duy trì lực lượng thu gom rác; triển khai các chương trình “Vịnh Hạ Long không rác thải nhựa”, sử dụng vật liệu thân thiện môi trường, quản lý hoạt động khai thác thủy sản... góp phần tạo diện mạo, thay đổi rõ rệt.
Chuyển đổi số trở thành động lực nâng chất lượng dịch vụ, với khoảng 82% doanh thu phí tham quan được thanh toán trực tuyến, giúp giảm thời gian chờ. Vé điện tử, bản đồ số, QR thuyết minh và hệ thống giám sát bằng camera/AI tạo nên nền tảng quản lý thông minh. Khi Trung tâm giám sát – điều hành hoàn thiện, mọi hoạt động trên Vịnh sẽ được theo dõi theo thời gian thực, hỗ trợ kiểm soát an toàn và bảo tồn hiệu quả.
Giá trị kỳ quan được gìn giữ nhờ sự vào cuộc của chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng - những người sống cùng di sản. Các chương trình như “Di sản trong em”, hoạt động dọn rác, truyền thông và giám sát vi phạm, góp phần nâng cao ý thức bảo tồn. Song song đó, tỉnh Quảng Ninh tăng cường quản lý theo chuẩn UNESCO với 139 đợt giám sát, báo cáo định kỳ và điều tra bổ sung sinh vật biển. Việc hoàn thiện quy hoạch bảo tồn, tu bổ và phối hợp Hải Phòng xây dựng cơ chế quản lý chung Vịnh Hạ Long – Cát Bà thể hiện tầm nhìn liên vùng, tạo nền tảng cho bảo tồn bền vững.
Dù đạt nhiều kết quả, Vịnh Hạ Long vẫn đứng trước những thách thức dai dẳng như rác thải ven bờ, tác động từ nước thải đô thị, hoạt động tàu thuyền nhỏ lẻ, hay áp lực sức tải tại một số điểm nổi tiếng...Vì thế, phát biểu tại buổi làm việc cuối tháng 11/2025 với Ban, đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thị Hạnh yêu cầu tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, qua đó xây dựng thương hiệu “Di sản kép Vịnh Hạ Long - Yên Tử”, hướng tới mục tiêu đưa Quảng Ninh trở thành trung tâm du lịch kết nối khu vực và thế giới vào năm 2030, tầm nhìn 2045, và là điểm đến di sản - văn hóa hàng đầu, đóng góp mạnh mẽ cho tăng trưởng kinh tế - xã hội của tỉnh.
Vịnh Hạ Long trở thành điểm đến không thể thiếu của du khách trong nước và quốc tế.
Có thể thấy, những vấn đề này cũng đang được tỉnh giải quyết từng bước, thông qua các đề án lớn về quản lý di sản, điều chỉnh vùng đệm, phân luồng tham quan...Đặc biệt trong bối cảnh đó, việc thành lập Ban Quản lý Di sản thế giới Vịnh Hạ Long – Yên Tử không chỉ giúp tinh gọn bộ máy, tăng hiệu quả quản lý mà còn tạo cơ hội tăng cường liên kết giữa các giá trị: thiên nhiên - văn hóa - tâm linh.
Kỳ vọng mô hình một đầu mối sẽ giúp nâng cao hiệu quả giám sát môi trường, điều phối tàu thuyền, quản lý vé tham quan và phát triển sản phẩm du lịch, đồng thời giúp tỉnh đáp ứng tốt hơn các khuyến nghị của UNESCO, tạo môi trường minh bạch, hấp dẫn cho các nhà đầu tư quan tâm tới lĩnh vực du lịch cao cấp.
