Văn hóa di sản khởi sắc trong năm 2025
Năm 2025, Quảng Ninh ghi dấu ấn trong lĩnh vực di sản văn hóa không chỉ từ việc đã hoàn thành tốt nhiệm vụ trọng tâm, nổi bật là xây dựng và bảo vệ thành công hồ sơ Quần thể di tích - danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc, được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới, mà còn trong kết quả triển khai hiệu quả các dự án tu bổ, tôn tạo, quy hoạch di tích, lập hồ sơ nghệ nhân di sản phi vật thể và xếp hạng di tích các cấp.
Vườn tháp tại khu di tích - danh thắng Yên Tử (phường Yên Tử, Quảng Ninh).
Việc xây dựng hồ sơ, bổ sung số lượng các di tích, di sản được xếp hạng trên địa bàn tỉnh góp phần làm giàu giá trị văn hóa lịch sử của vùng đất, con người Quảng Ninh. Theo đó, trong năm nay, ngành văn hóa đã kiểm kê, tổ chức Hội đồng thẩm định và trình UBND tỉnh phê duyệt 4 di tích kiểm kê bổ sung vào Danh mục di tích lịch sử - văn hóa và danh lam thắng cảnh trên địa bàn tỉnh, gồm: Khu di tích lưu niệm Trung đoàn 5 Yên Tử, Chùa Vĩnh Thực, Đình An Biên, Nhà lưu niệm Anh hùng LLVTND, Liệt sĩ Đào Phúc Lộc (phường Móng Cái 1). Xây dựng hồ sơ, trình UBND tỉnh ra quyết định xếp hạng 2 di tích cấp tỉnh là đền, chùa Kênh Giang (phường Đông Triều) và Khu di tích lịch sử Trung đoàn 5 Yên Tử (phường Yên Tử).
Cùng với đó là việc bổ sung, chỉnh sửa hồ sơ di tích Vũng Đục, đề nghị Cục Di sản văn hóa lập hồ sơ để xếp hạng di tích cấp quốc gia; tham mưu lập hồ sơ xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt đối với di tích đền An Biên và đền Xã Tắc, thỏa thuận việc lập hồ sơ khoa học để xếp hạng cấp tỉnh di tích đình, miếu Cộng Hòa. Trình UBND tỉnh xin ý kiến chỉ đạo của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch về việc lập hồ sơ để xếp hạng di tích cấp quốc gia đặc biệt đối với Đình, miếu Phong Cốc và đồng ý 4 chủ trương và phê duyệt 1 nhiệm vụ quy hoạch, 2 quy hoạch, 4 dự án tu bổ, tôn tạo, phục hồi các di tích: Nhà giam tù chính trị của thực dân Pháp, Cung Khải Thánh, chùa Kỉnh, chùa Cẩm La, Cụm di tích lịch sử và thắng cảnh Yên Đức, Khu di tích lịch sử và thắng cảnh núi Bài Thơ, Địa điểm khai thác than đầu tiên của Việt Nam tại núi Yên Lãng (giai đoạn II), Chùa - quán Ngọc Thanh, chùa Mễ Sơn, đình Giang Võng, Cụm di tích lịch sử và thắng cảnh Yên Đức.
Tri thức dân gian nghệ thuật may và trang trí trên trang phục của người Dao Thanh Phán Quảng Ninh đã được ghi vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2025. Ảnh: Đinh Hằng
Công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản, góp phần đa dạng hóa các sản phẩm du lịch trên địa bàn tỉnh được triển khai tích cực. Trong đó đặc biệt nổi bật là việc phối hợp với 2 tỉnh Bắc Giang, Hải Dương (nay là tỉnh Bắc Ninh, TP Hải Phòng) hoàn thiện hồ sơ, bảo vệ thành công và được UNESCO công nhận, ghi danh Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc là Di sản văn hóa thế giới tại kỳ họp 47 của Ủy ban Di sản thế giới. Sau sự kiện tổ chức công bố các giá trị nổi bật toàn cầu của Quần thể di sản vào tháng 8, tới đây trong dịp kỷ niệm 717 năm Phật hoàng Trần Nhân Tông nhập niết bàn, Quảng Ninh sẽ phối hợp với các địa phương trong vùng di sản tổ chức lễ đón nhận Bằng ghi danh Di sản thế giới của UNESCO đối với Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc tại Yên Tử.
Đối với di sản văn hóa phi vật thể, năm 2025, Quảng Ninh cũng đã có thêm 4 di sản được Bộ VH-TT&DL ghi vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đó là: Nghệ thuật trình diễn dân gian hát đối vùng biển Quảng Ninh; Tri thức dân gian nghệ thuật may trang phục truyền thống của người Sán Chỉ; Tri thức dân gian nghệ thuật may và trang trí trên trang phục của người Dao Thanh Phán; Tập quán xã hội và tín ngưỡng Lễ cầu mùa của người Sán Chỉ. Hội đồng xét tặng cấp tỉnh đã thông qua danh sách 13 Nghệ nhân Nhân dân, 3 Nghệ nhân Ưu tú đề nghị Bộ VH-TT&DL trình Chính phủ để công nhận.
Năm 2026 tới đây, ngành văn hóa tỉnh đặt ra mục tiêu trong lĩnh vực di sản sẽ tiếp tục triển khai các nội dung có tính thường xuyên như: Lập hồ sơ đề nghị xếp hạng di tích các cấp, bổ sung di tích kiểm kê vào danh mục, kiểm kê di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh đó là việc triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia, bảo tồn phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch. Bảo tồn, tu bổ, tôn tạo di tích phục vụ cho mục tiêu phát triển kinh tế di sản trên địa bàn tỉnh. Thực hiện các khuyến nghị tại kỳ họp 47 của Ủy ban Di sản thế giới về Di sản văn hóa thế giới Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc...
