Đồng chí Nguyễn Duy Ngọc thăm, làm việc tại Quỹ Đổi mới sáng tạo SITRA và Công ty công nghệ vũ trụ ICEYE

Cùng dự các buổi làm việc có các đồng chí: Phạm Đức Long, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ; Nguyễn Huy Dũng, Ủy viên chuyên trách Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; Nguyễn Khắc Thận, Chủ tịch tỉnh Hưng Yên; PGS.TS Tạ Hải Tùng, Hiệu trưởng Trường Công nghệ Thông tin và Truyền thông, Đại học Bách khoa Hà Nội; Ngô Hải Phan, Cục trưởng Cục Chuyển đổi số - Cơ yếu, Văn phòng Trung ương Đảng.

* Tại Quỹ Đổi mới sáng tạo SITRA (The Finnish Innovation Fund), Đoàn công tác đã nghiên cứu mô hình xây dựng chiến lược quốc gia dựa trên năng lực dự báo; nghiên cứu phương pháp luận của SITRA trong việc nghiên cứu, dự báo các xu hướng toàn cầu và các thách thức dài hạn để xây dựng các kịch bản phát triển, từ đó hoạch định chính sách khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số một cách chủ động và có tầm nhìn xa.

Cũng tại đây, Đoàn đã trao đổi và tham khảo mô hình thể chế độc lập để thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Với mô hình của SITRA (độc lập, báo cáo trực tiếp cho Quốc hội, tự chủ tài chính) là một hình mẫu về cách thiết lập một tổ chức có khả năng thúc đẩy các cải cách mang tính hệ thống, vượt qua các chu kỳ chính trị ngắn hạn. Đây là kinh nghiệm quan trọng để Ban Chỉ đạo xem xét các mô hình thể chế phù hợp nhằm triển khai hiệu quả Nghị quyết 57-NQ/TW. Đoàn công tác đã tìm hiểu, tiếp cận các giải pháp tiên phong cho các thách thức lớn. SITRA là đơn vị khởi xướng Diễn đàn Kinh tế Tuần hoàn Thế giới (World Circular Economy Forum) và tiên phong trong mô hình "Kinh tế dữ liệu công bằng" (Fair Data Economy). Đây là những vấn đề mà Việt Nam đang đối mặt. Làm việc với SITRA, Đoàn công tác nghiên cứu, tiếp cận các bộ công cụ, khung chính sách và kinh nghiệm thực tiễn để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang kinh tế tuần hoàn và xây dựng nền kinh tế số bền vững, có trách nhiệm.  

Tại cuộc làm việc, hai bên đã trao đổi về quy trình và phương pháp luận của SITRA trong việc thực hiện nghiên cứu dự báo (foresight), xác định các xu hướng lớn (megatrends) để tư vấn chính sách cho Quốc hội; Về mô hình quản trị và vận hành của SITRA: cơ chế giám sát của Quốc hội, cách thức quản lý quỹ đầu tư để đảm bảo tự chủ tài chính, và quy trình ra quyết định cho các dự án chiến lược; Thảo luận sâu về chủ đề Kinh tế tuần hoàn: Kinh nghiệm của SITRA trong việc xây dựng Lộ trình quốc gia về Kinh tế tuần hoàn đầu tiên trên thế giới và cách tổ chức Diễn đàn Kinh tế Tuần hoàn Thế giới; Kinh nghiệm của SITRA trong việc thiết kế và triển khai các thử nghiệm xã hội quy mô lớn để tìm kiếm các giải pháp cho các vấn đề như già hóa dân số, cải cách hệ thống y tế và học tập suốt đời.  

SITRA là một "quỹ cho tương lai" độc lập, hoạt động trực tiếp dưới sự giám sát của Quốc hội Phần Lan. Vai trò của SITRA là một tổ chức "think-and-do tank" (vừa nghiên cứu, vừa hành động). Chức năng nổi trội chính của SITRA là: Nhà tương lai học (Dự báo các xu hướng lớn và các thách thức xã hội trong tương lai để giúp Phần Lan chuẩn bị và định hướng); Đối tác Đổi mới sáng tạo (Hợp tác với các bên để phát triển, thử nghiệm và triển khai các giải pháp sáng tạo cho các vấn đề phức tạp của xã hội); Đối tác tài trợ (Cung cấp vốn cho các thử nghiệm và các dự án tiên phong nhằm tạo ra các mô hình hoạt động mới, đặc biệt trong các lĩnh vực như kinh tế tuần hoàn, kinh tế dữ liệu công bằng và học tập suốt đời. Điểm đặc biệt là SITRA hoạt động độc lập với chính phủ đương nhiệm và tự chủ về tài chính nhờ vào lợi nhuận từ vốn đầu tư ban đầu, cho phép họ theo đuổi các mục tiêu dài hạn).

* Tại Công ty ICEYE, Đoàn công tác đã nghiên cứu ứng dụng công nghệ vũ trụ để giải quyết các bài toán cấp bách của quốc gia bởi Việt Nam là quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu, với đường bờ biển dài và thường xuyên đối mặt với bão, lũ. Công nghệ của ICEYE cung cấp một công cụ hữu hiệu để nâng cao năng lực giám sát, cảnh báo sớm và đánh giá thiệt hại thiên tai một cách nhanh chóng, chính xác. Ngoài ra, giúp tăng cường an ninh hàng hải và quản lý tài nguyên (rừng, nông nghiệp, thủy sản). Đây là một giải pháp công nghệ cao, giúp Việt Nam hiện thực hóa các mục tiêu về phát triển bền vững và an ninh quốc gia.

Tại đây, Đoàn cũng nghiên cứu, học hỏi mô hình thương mại hóa công nghệ sâu (deep-tech) thành công. ICEYE là một thành công điển hình về việc một dự án nghiên cứu từ trường đại học (spin-off từ Đại học Aalto) phát triển thành một công ty công nghệ vũ trụ toàn cầu. Việc tìm hiểu hành trình của ICEYE - từ nghiên cứu, gọi vốn, xây dựng sản phẩm đến chinh phục thị trường quốc tế - sẽ cung cấp bài học kinh nghiệm vô giá cho Việt Nam trong việc thúc đẩy thương mại hóa kết quả nghiên cứu, một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Nghị quyết 57-NQ/TW.  

Tại cuộc làm việc, hai bên đã thảo luận về năng lực của chùm vệ tinh SAR của ICEYE và các chế độ chụp ảnh khác nhau (Spot, Strip, Scan); Thảo luận về các ứng dụng cụ thể cho Việt Nam trong các nội dung: Năng lực giám sát và lập bản đồ lũ lụt gần thời gian thực; Ứng dụng trong việc theo dõi biến động lớp phủ rừng, giám sát sạt lở đất; Tìm hiểu về mô hình kinh doanh của ICEYE: cách thức cung cấp dữ liệu và dịch vụ phân tích cho các cơ quan chính phủ (mua dữ liệu, thuê kênh vệ tinh, hay mua toàn bộ vệ tinh). Hai bên cũng trao đổi, thảo luận về quá trình chuyển đổi từ một dự án tại Đại học Aalto thành một công ty thương mại; Vai trò của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo Phần Lan (chính phủ, quỹ đầu tư, trường đại học) trong việc hỗ trợ ICEYE ở giai đoạn đầu; Khả năng hợp tác: thảo luận về các cơ hội hợp tác trong đào tạo, chuyển giao công nghệ, hoặc triển khai các dự án thí điểm tại Việt Nam để giải quyết một bài toán cụ thể.

Cũng tại buổi làm việc, Đoàn công tác đã tham quan một số công đoạn trong quá trình sản xuất, lắp ráp vệ tinh. Hai bên cũng thảo luận về chủ trương hợp tác giữa Công ty ICEYE với Tập đoàn Viettel.

ICEYE là công ty công nghệ vũ trụ hàng đầu thế giới, sở hữu và vận hành chùm vệ tinh radar khẩu độ tổng hợp (SAR) thương mại lớn nhất toàn cầu. Vai trò chính của ICEYE là cung cấp khả năng giám sát Trái Đất một cách liên tục, gần thời gian thực, bất kể điều kiện thời tiết (mây che) hay thời gian (ngày/đêm). Dữ liệu của ICEYE phục vụ cho các chính phủ và các ngành công nghiệp trong nhiều lĩnh vực quan trọng như: Quản lý thiên tai (Giám sát và đánh giá thiệt hại do lũ lụt, cháy rừng, bão); An ninh & Quốc phòng (Giám sát hàng hải, theo dõi tàu thuyền, giám sát biên giới và các cơ sở hạ tầng quan trọng); Bảo hiểm và Tài chính (Đánh giá rủi ro và thiệt hại sau thảm họa, giám sát chuỗi cung ứng); Môi trường & Nông nghiệp (Giám sát nạn phá rừng bất hợp pháp, theo dõi mùa màng, giám sát hoạt động đánh bắt cá).