Xác lập mô hình tăng trưởng mới dựa trên thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng phát biểu chỉ đạo Hội nghị tổng kết công tác năm 2025 và triển khai nhiệm vụ năm 2026 của ngành KH&CN.

Phát huy tốt vai trò đầu mối trong tổ chức triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW

Nhìn lại năm 2025, thay mặt Chính phủ, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng ghi nhận và nhiệt liệt biểu dương lãnh đạo Bộ KH&CN và các cán bộ, công chức Bộ KH&CN đã hoàn thành tốt các nhiệm vụ được các cấp có thẩm quyền giao.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, trong bối cảnh thế giới có những thay đổi nhanh chóng, diễn biến phức tạp, cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt, đặc biệt là trong các lĩnh vực công nghệ mũi nhọn như bán dẫn, trí tuệ nhân tạo và năng lượng xanh, yêu cầu đặt ra đối với Việt Nam là phải đổi mới mạnh mẽ mô hình tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh, chủ động tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, từ đó xác lập mô hình tăng trưởng mới phải dựa trên việc thúc đẩy KHCN,ĐMST&CĐS để tái cơ cấu nền tảng, bảo đảm phát triển nhanh và bền vững, đạt 2 mục tiêu Đại hội XIII đã đặt ra. Cùng với đó, là việc thực hiện những quyết sách mang tính lịch sử, đặc biệt là cuộc cải tổ sắp xếp tinh gọn bộ máy, thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, hợp nhất 2 Bộ, sự thay đổi lãnh đạo các cấp và triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị với một khối lượng công việc rất lớn, đòi hỏi rất cao, trong thời gian phải hoàn thành ngắn. 

Phó Thủ tướng khẳng định, năm 2025, Bộ KH&CN đã phát huy tốt vai trò đầu mối trong tổ chức triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KHCN,ĐMST&CĐS quốc gia.

Khối lượng công việc được giao liên quan đến Nghị quyết số 57-NQ/TW là rất lớn, với 473 nhiệm vụ, Bộ đã hoàn thành cơ bản các nhiệm vụ được giao. Một số nhiệm vụ đang được hoàn thiện theo kế hoạch. Trong đó, nổi bật là 3 nhóm kết quả điển hình: Đột phá về công tác xây dựng thể chế; vị thế và tiềm lực KH&CN quốc gia được nâng lên rõ rệt; tư duy quản lý nhà nước đã chuyển dịch tích cực.

Với vai trò giúp Thủ tướng Chính phủ theo dõi, chỉ đạo lĩnh vực KH&CN và đứng ở góc độ quản trị phát triển quốc gia, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng đã chia sẻ một số trăn trở mà ngành KH&CN cần tiếp tục quan tâm, khắc phục, hoàn thiện trong thời gian tới.

Cụ thể là, vẫn còn sự lúng túng trong cách tiếp cận vấn đề và triển khai các nhiệm vụ được Ban Chỉ đạo Trung ương, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao; đóng góp của KH&CN vào tăng trưởng kinh tế đã cải thiện nhưng chưa tạo được sự bứt phá rõ nét; nhiều nhiệm vụ tại các chương trình, kế hoạch, đề án triển khai còn chậm tiến độ, chất lượng chưa đáp ứng yêu cầu.

Ngoài ra, hạ tầng số chưa đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi thực tiễn. Một số vùng sâu, vùng xa còn đang gặp khó khăn trong tiếp cận internet ổn định. Nhiều cơ chế, chính sách đã được ban hành nhưng chưa đi vào thực tiễn và còn bất cập trong quá trình áp dụng, triển khai; cơ chế tài chính cho KH&CN còn thủ tục rườm rà để các nhà khoa học toàn tâm toàn ý cho nghiên cứu; "điểm nghẽn" trong "văn hóa chấp nhận rủi ro" vẫn còn lớn, vẫn còn tâm lý sợ sai, sợ trách nhiệm của một số bộ phận cán bộ các cấp.

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng trao Huân chương Lao động Hạng Ba cho Cục Chuyển đổi số quốc gia, Bộ KH&CN.

5 nhóm nhiệm vụ trọng tâm

Phó Thủ tướng cho biết, tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2025 và phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm năm 2026 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển KHCN,ĐMST&CĐ, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ đạo thống nhất, xác định phương châm của năm 2026 là "hành động đột phá, lan tỏa kết quả". Năm 2025 có thể gọi là năm hoàn thiện thể chế, khởi động, chạy đà, thì năm 2026 phải là năm hành động tăng tốc, hướng đến kết quả cụ thể. Đó là phải chuyển mạnh từ "có làm" sang "làm đến nơi đến chốn" và đưa ra 7 định hướng, quan điểm, đòi hỏi Bộ KH&CN, các Bộ, ngành và địa phương tập trung bắt tay, triển khai ngay.

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng đề nghị Bộ KH&CN, các Bộ, ngành và địa phương tập trung thực hiện tốt 5 nhóm nhiệm vụ trọng tâm:

Thứ nhất, quán triệt sâu sắc ý kiến chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển KHCN,ĐMST&CĐS tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2025 và phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm năm 2026.

Tiếp tục phát huy vai trò cơ quan Thường trực của Ban Chỉ đạo Chính phủ về phát triển KHCN,ĐMST&CĐS và Đề án 06, tăng cường công tác theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện các nhiệm vụ được giao; tổ chức sơ kết, tổng kết định kỳ để đánh giá kết quả, rút kinh nghiệm; kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai.

Khẩn trương rà soát, xây dựng Chương trình công tác của Chính phủ năm 2026 triển khai thực hiện ngay Nghị quyết số 57-NQ/TW, trong đó cập nhật kịp thời đầy đủ các nhiệm vụ mà đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm và Ban Chỉ đạo Trung ương đã giao; báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trước ngày 10/1/2026.

Thứ hai, khẩn trương đưa thể chế vào cuộc sống; khẩn trương ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành đầy đủ, kịp thời các nghị định, thông tư hướng dẫn thi hành các Luật vừa được Quốc hội thông qua, hoàn thành chậm nhất trong Quý I/2026, bảo đảm thống nhất, đồng bộ, khả thi. Đồng thời, tiếp tục rà soát điều chỉnh, bổ sung những cơ chế, chính sách để tháo gỡ điểm nghẽn, hướng đến đưa thể chế trở thành "lợi thế cạnh tranh" và kiến tạo phát triển KHCN,ĐMST&CĐS.

Thứ ba, tập trung chỉ đạo những nhiệm vụ trọng tâm, cốt lõi. Theo đó, xác định cụ thể lộ trình những nhiệm vụ trọng tâm, cốt lõi cần tập trung và bố trí nguồn lực thực hiện phù hợp để đầu tư cho hạ tầng, dữ liệu, công nghệ chiến lược và nhân lực chất lượng cao; có cơ chế kiểm soát bảo đảm hiệu quả trong đầu tư thực hiện.

Năm 2026, Bộ KH&CN cần tiếp tục tái cơ cấu lại các Chương trình KH&CN quốc gia, tập trung nguồn lực (cả ngân sách và xã hội hóa) vào các lĩnh vực cốt lõi mà Việt Nam có tiềm năng bứt phá, trong đó tập trung vào 6 nhóm sản phẩm công nghệ chiến lược đã được lựa chọn để triển khai ngay; phát huy các chính sách thu hút, đãi ngộ nhân tài, chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước tham gia các chương trình, dự án trọng điểm tại Việt Nam, phục vụ ngành công nghệ chiến lược.

Thứ tư, lấy doanh nghiệp làm trung tâm của hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia. Tiếp tục thực hiện phương châm hỗ trợ, lấy doanh nghiệp là trung tâm. Nhà nước không làm thay, không bao cấp, mà Nhà nước đóng vai trò kiến tạo môi trường, tạo bệ đỡ và chia sẻ rủi ro với doanh nghiệp.

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng trao Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam.

Cùng với đó là triển khai hiệu quả Quỹ Phát triển KH&CN quốc gia, Quỹ Đổi mới sáng tạo quốc gia theo hướng vốn mồi, vốn đầu tư mạo hiểm, gắn với kết quả và khả năng thương mại hóa, thay cho cơ chế cấp phát đơn thuần; khuyến khích hình thành các viện nghiên cứu tư nhân, các trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) của các doanh nghiệp trong và ngoài nước tại Việt Nam; đẩy mạnh mô hình doanh nghiệp khởi nguồn từ các trường đại học, viện nghiên cứu, coi đây là một tiêu chí quan trọng đánh giá năng lực và uy tín của các cơ sở đào tạo; tăng cường thúc đẩy hoạt động chuyển giao công nghệ cho doanh nghiệp Việt Nam.

Thứ năm, gắn kết chặt chẽ giữa KH&CN với chuyển đổi số và Đề án 06. Bộ KH&CN cần phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an và các Bộ, ngành liên quan để khai thác nguồn tài nguyên dữ liệu; cung cấp các giải pháp bảo mật, an toàn thông tin và các tiêu chuẩn kỹ thuật cho hạ tầng số quốc gia.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đặt trọn niềm tin vào đội ngũ trí thức, các nhà khoa học, thế hệ cán bộ, công chức, viên chức ngành KH&CN trong việc thực hiện sứ mệnh quan trọng của ngành mình đối với tiến trình phát triển của đất nước.

Trước vận hội phát triển mới, Phó Thủ tướng tin tưởng rằng, với truyền thống đoàn kết, trí tuệ, bản lĩnh và khát vọng cống hiến, ngành KH&CN Việt Nam sẽ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ năm 2026, tạo nền tảng và động lực cho sự bứt phá của cả giai đoạn 2026-2030, xứng đáng với vai trò là quốc sách hàng đầu, là động lực then chốt đưa đất nước phát triển nhanh và bền vững, vững bước tiến vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên hùng cường và thịnh vượng.