Thông tư 122/2025/TT-BTC: Hoàn thiện khung pháp lý cho chứng quyền có bảo đảm

Bộ Tài chính vừa ban hành Thông tư số 122/2025/TT-BTC hướng dẫn về chứng quyền có bảo đảm, thay thế Thông tư số 107/2016/TT-BTC. Thông tư sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 06/02/2026, bảo đảm sự đồng bộ với Luật Chứng khoán sửa đổi và các nghị định mới của Chính phủ, qua đó tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý đối với sản phẩm tài chính phái sinh quan trọng trên thị trường chứng khoán Việt Nam.
 

Ảnh minh hoạ

Thông tư 122/2025/TT-BTC quy định đầy đủ, chi tiết các nội dung liên quan đến chứng quyền có bảo đảm, từ điều kiện chứng khoán cơ sở, hạn mức chào bán, hoạt động phát hành, tạo lập thị trường, phòng ngừa rủi ro đến giao dịch, thanh toán và thực hiện chứng quyền. Theo đó, chứng quyền chỉ được phát hành dưới hình thức chứng quyền mua, thực hiện theo kiểu châu Âu, thanh toán bằng tiền, với thời hạn từ 3 tháng đến tối đa 2 năm.

Đáng chú ý, Thông tư tiếp tục siết chặt tiêu chuẩn đối với chứng khoán cơ sở. Chỉ các cổ phiếu niêm yết thuộc chỉ số VN30 hoặc HNX30, có vốn hóa lớn, thanh khoản cao, tỷ lệ cổ phiếu tự do chuyển nhượng tối thiểu 20%, hoạt động kinh doanh có lãi và không thuộc diện cảnh báo, kiểm soát hoặc hạn chế giao dịch mới được phép làm tài sản cơ sở phát hành chứng quyền. Cách tiếp cận này nhằm giảm thiểu rủi ro hệ thống và nâng cao chất lượng tài sản cơ sở cho nhà đầu tư.

Siết chặt hạn mức phát hành, gắn trách nhiệm với năng lực tài chính

Một trong những điểm mới quan trọng của Thông tư là quy định chặt chẽ hơn về hạn mức chào bán chứng quyền. Theo đó, tổng số cổ phiếu quy đổi từ chứng quyền đã phát hành đối với mỗi chứng khoán cơ sở không vượt quá 10% lượng cổ phiếu tự do chuyển nhượng; đồng thời, mỗi tổ chức phát hành chỉ được chào bán tối đa 1,5% trên cùng một chứng khoán cơ sở trong một đợt phát hành.

Bên cạnh đó, giá trị chứng quyền phát hành được gắn trực tiếp với tỷ lệ vốn khả dụng của công ty chứng khoán, theo các ngưỡng từ 0% đến 20%, tùy thuộc mức độ an toàn tài chính. Quy định này vừa khuyến khích các tổ chức phát hành nâng cao năng lực tài chính, vừa góp phần hạn chế rủi ro mất khả năng thanh toán, bảo vệ tốt hơn quyền lợi của nhà đầu tư.

Đặc biệt, Thông tư quy định rõ cơ chế giảm hạn mức hoặc tạm dừng chào bán đối với các tổ chức phát hành không tuân thủ phương án phòng ngừa rủi ro, thể hiện quan điểm quản lý nhất quán theo hướng tăng cường kỷ luật và kỷ cương thị trường.

Tăng cường phòng ngừa rủi ro, minh bạch hóa hoạt động thị trường

Thông tư 122/2025/TT-BTC dành trọng tâm lớn cho hoạt động phòng ngừa rủi ro. Theo đó, tổ chức phát hành chứng quyền phải xây dựng phương án phòng ngừa rủi ro cụ thể, duy trì tài sản ký quỹ tối thiểu bằng 50% giá trị chứng quyền đã phát hành và bảo đảm độ chênh lệch giữa vị thế phòng ngừa rủi ro lý thuyết và thực tế không vượt quá 20%.

Hoạt động này được giám sát hằng ngày, đi kèm cơ chế cảnh báo sớm, yêu cầu điều chỉnh kịp thời, thậm chí buộc nộp bổ sung tiền ký quỹ hoặc hạn chế phát hành nếu vi phạm kéo dài. Đây được xem là bước tiến quan trọng nhằm nâng cao an toàn hệ thống, hạn chế rủi ro đổ vỡ và củng cố niềm tin của nhà đầu tư đối với sản phẩm chứng quyền.

Cùng với đó, Thông tư chuẩn hóa chế độ báo cáo và công bố thông tin, yêu cầu tổ chức phát hành thực hiện báo cáo hằng ngày, hằng tháng và công bố thông tin bất thường trong vòng 24 giờ khi phát sinh sự kiện ảnh hưởng lớn đến quyền lợi nhà đầu tư. Ngân hàng lưu ký thực hiện giám sát độc lập tài sản ký quỹ, định kỳ báo cáo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và kịp thời cảnh báo các vi phạm.

Đáng chú ý, nhà đầu tư nước ngoài không bị hạn chế tỷ lệ sở hữu chứng quyền, qua đó mở rộng khả năng thu hút dòng vốn quốc tế, góp phần gia tăng chiều sâu và tính thanh khoản cho thị trường chứng khoán Việt Nam.

Việc ban hành Thông tư 122/2025/TT-BTC không chỉ nhằm cập nhật, đồng bộ hệ thống pháp luật về chứng khoán, mà còn thể hiện rõ định hướng của Bộ Tài chính trong việc phát triển các sản phẩm tài chính hiện đại gắn với quản trị rủi ro chặt chẽ. Thông tư được kỳ vọng sẽ nâng cao chất lượng thị trường chứng quyền, tăng tính chuyên nghiệp của các tổ chức phát hành, bảo vệ tốt hơn quyền lợi nhà đầu tư và góp phần phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam theo hướng minh bạch, an toàn và bền vững, đáp ứng yêu cầu nâng hạng thị trường trong giai đoạn tới.

Lam Anh