Đồng hành, tạo điều kiện cho hộ kinh doanh trong quá trình chuyển đổi phương thức nộp thuế

Từ ngày 1/1/2026, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh sẽ không còn áp dụng phương pháp khoán thuế, mà phải nộp thuế theo pháp luật về quản lý thuế, tức là chuyển sang phương pháp kê khai. Đây là vấn đề đang được đông đảo người dân, đặc biệt là các hộ, cá nhân có hoạt động kinh doanh quan tâm. Phóng viên Báo và Phát thanh, Truyền hình tỉnh đã có cuộc trao đổi với ông Hà Văn Trường, Trưởng Thuế tỉnh Quảng Ninh về vấn đề này.

- Xin ông cho biết những lợi ích khi hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai và Thuế Quảng Ninh đã triển khai lộ trình thực hiện nhiệm vụ này như thế nào?

+ Việc xóa bỏ thuế khoán và chuyển sang mô hình quản lý thuế theo phương pháp kê khai đối với hộ kinh doanh không chỉ là một yêu cầu cải cách hệ thống thuế, mà còn là bước chuyển mình mạnh mẽ nhằm xây dựng một hệ thống thuế công bằng, minh bạch và hiện đại.

Theo đó, hộ kinh doanh sẽ thực hiện kê khai thuế hằng tháng, hoặc hằng quý dựa trên sổ sách kế toán, hóa đơn và chứng từ rõ ràng. Điều này giúp việc ghi nhận doanh thu, chi phí được chính xác, tuân thủ đúng quy định của pháp luật về kế toán và thuế. Đồng thời, việc sử dụng hóa đơn điện tử khi chuyển sang phương pháp kê khai giúp tăng uy tín với khách hàng trong môi trường kinh doanh hiện đại, góp phần hạn chế rủi ro liên quan đến pháp lý cũng như trong công tác quản lý thuế.

Với việc nộp thuế kê khai, hộ kinh doanh đứng ở thế chủ động trong việc nộp thuế khi được chủ động tự kê khai, tự xác định số thuế phải nộp không bị ảnh hưởng bởi doanh thu của năm trước và mức khoán do cơ quan thuế xác định. Việc kê khai đầy đủ sổ sách giúp hộ kinh doanh dễ dàng chứng minh doanh thu, chi phí và lợi nhuận một cách rõ ràng với ngân hàng, hoặc đối tác. Nhờ đó, quá trình vay vốn hoặc huy động thêm nguồn đầu tư trở nên thuận lợi hơn. Đồng thời, việc tuân thủ các yêu cầu về kế toán cũng tạo điều kiện thuận lợi cho việc mở rộng chi nhánh hoặc tìm kiếm, hợp tác với các đối tác kinh doanh mới.

Khi chuyển sang cơ chế tính thuế theo kê khai doanh thu thực tế và hóa đơn điện tử, cơ quan quản lý sẽ thấy rõ bức tranh toàn diện, chính xác và minh bạch về hoạt động kinh doanh của khu vực này. Từ đó, nhà nước mới có đủ căn cứ để xây dựng các chính sách hỗ trợ, phát triển kinh tế tư nhân một cách thực chất, thay vì chỉ dựa trên ước tính, cảm tính hay mô hình hóa thiếu dữ liệu đầu vào.

Để triển khai nhiệm vụ này, Thuế tỉnh Quảng Ninh đã xây dựng Kế hoạch số 154/KH-QNI (ngày 4/11/2025) tổ chức đợt cao điểm chuyển đổi mô hình tính thuế đối với hộ kinh doanh theo đúng tinh thần của Nghị quyết số 68-NQ/TW (ngày 4/5/2025) của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân; Quyết định 3389/QĐ-BTC (ngày 6/10/2025) của Bộ Tài chính phê duyệt Đề án “Chuyển đổi mô hình và phương pháp quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, xóa bỏ thuế khoán”. Đồng thời tiến hành tổng rà soát, phân loại từng hộ kinh doanh theo doanh thu để xây dựng dữ liệu chuẩn xác, từ đó tổ chức chuyển đổi theo từng nhóm với lộ trình rõ ràng theo doanh thu và địa bàn.

Ngành Thuế Quảng Ninh cũng ưu tiên đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, hoàn thiện hạ tầng số, đảm bảo các phần mềm quản lý thuế, cổng thông tin điện tử liên thông và phần mềm eTax Mobile vận hành thông suốt, ổn định, giúp hộ kinh doanh kê khai, nộp thuế dễ dàng, hạn chế tối đa tiếp xúc trực tiếp và giảm chi phí tuân thủ.

Thuế tỉnh Quảng Ninh tổ chức ký kết thỏa thuận hợp tác với các ngân hàng và đơn vị thanh toán điện tử VNPAY đồng hành, hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi phương pháp tính thuế.

Để bảo đảm quá trình chuyển đổi diễn ra thuận lợi, minh bạch và có kiểm soát, chúng tôi đã chủ động chuẩn bị 3 trụ cột chiến lược là: Củng cố hạ tầng số với tinh thần “ổn định, thông suốt, an toàn”; hoàn thiện quy trình nghiệp vụ theo hướng “chuẩn hóa - đơn giản - dễ thực hiện”; triển khai hệ thống hỗ trợ đa tầng, đa kênh với tinh thần “đồng hành - kịp thời - đến tận hộ”.

Thuế Quảng Ninh cũng đã huy động lực lượng đoàn viên thanh niên, sinh viên tình nguyện, các doanh nghiệp giải pháp phần mềm để tạo mạng lưới hỗ trợ rộng khắp tỉnh, đúng tinh thần “không để hộ kinh doanh nào bị bỏ lại phía sau”. Ngày 15/11 vừa qua, Thuế Quảng Ninh và Tỉnh Đoàn đã phối hợp phát động chiến dịch “30 ngày cao điểm tuyên truyền, hỗ trợ người dân chuyển đổi sang tự kê khai, tự nộp thuế; cài đặt và sử dụng eTax Mobile” và tập huấn chuyên đề “Tuyên truyền Đề án chuyển đổi mô hình, phương pháp quản lý đối với hộ kinh doanh; kỹ năng sử dụng eTax Mobile cho cán bộ, đoàn viên, thanh niên và nhân dân”.

Đến nay, đã có gần 25.000 hộ kinh doanh chuyển đổi từ nộp thuế khoán sang thuế kê khai, đạt tỷ lệ trên 62% tổng số hộ kinh doanh.

- Với quy định mới này, các cá nhân, hộ kinh doanh cần lưu ý những điều gì khi nộp thuế theo phương pháp kê khai, thưa ông?

+ Khi chuyển đổi hình thức nộp thuế, các hộ kinh doanh được phân theo nhóm quy mô doanh thu và địa bàn để áp dụng quy định, chính sách hỗ trợ phù hợp. Trong thời gian đầu triển khai, cơ quan thuế triển khai chính sách hỗ trợ, nhắc nhở, cảnh báo cho hộ kinh doanh; đồng thời công khai đường dây nóng, điểm trợ giúp trực tiếp tại cơ quan thuế để người dân yên tâm làm quen với quy trình mới.

Trong đó, có một số điểm chính cần lưu ý là hồ sơ khai thuế được quy định tại điểm 8.2 Phụ lục I - Danh mục hồ sơ khai thuế ban hành kèm theo Nghị định số 126/2020/NĐ-CP (ngày 19/10/2020) của Chính phủ gồm: Tờ khai thuế theo mẫu số 01/CNKD theo Thông tư 40/2021/TT-BTC; Phụ lục Bảng kê hoạt động kinh doanh trong kỳ của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh theo mẫu số 01-2/BK-HĐKD theo Thông tư 40/2021/TT-BTC (nếu có căn cứ xác định được doanh thu theo xác nhận của cơ quan chức năng thì không phải nộp phụ lục này).

Về hình thức nộp hồ sơ khai thuế, người nộp thuế sẽ truy cập vào Cổng thuế điện tử theo địa chỉ https://thuedientu.gdt.gov.vn phân hệ “CÁ NHÂN” hoặc Cổng dịch vụ công quốc gia theo địa chỉ https://dichvucong.gov.vn. Trường hợp không nộp được điện tử, sẽ nộp trực tiếp tại bộ phận một cửa hoặc qua hệ thống bưu chính.

Về nơi nộp hồ sơ khai thuế, Đội Thuế quản lý trực tiếp nơi hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh hoạt động sản xuất, kinh doanh. Về thời hạn nộp hồ sơ khai thuế, trường hợp kê khai theo tháng thì thời hạn chậm nhất là ngày thứ 20 của tháng tiếp theo tháng phát sinh nghĩa vụ thuế; trường hợp kê khai theo quý, thời hạn chậm nhất là ngày cuối cùng của tháng đầu quý tiếp theo liền kề quý phát sinh nghĩa vụ thuế.

Cổng trải nghiệm dành cho hộ, cá nhân kinh doanh làm quen, thực hành thao tác kê khai trên hệ thống với dữ liệu giả định, hỗ trợ quá trình chuyển đổi từ phương pháp thuế khoán sang thuế kê khai.

Về thời hạn nộp thuế, chậm nhất là ngày cuối cùng của thời hạn nộp hồ sơ khai thuế. Trường hợp khai bổ sung hồ sơ khai thuế, thời hạn nộp thuế là thời hạn nộp hồ sơ khai thuế của kỳ tính thuế có sai sót. Về hình thức nộp thuế, người nộp có thể nộp thuế cho ứng dụng eTax Mobile hoặc Cổng thuế điện tử theo địa chỉ https://thuedientu.gdt.gov.vn phân hệ “CÁ NHÂN” hoặc Cổng dịch vụ công quốc gia theo địa chỉ https://dichvucong.gov.vn.

- Để đồng hành, hỗ trợ các cá nhân, hộ kinh doanh trong quá trình chuyển đổi phương pháp nộp thuế và quy định mới được thực hiện hiệu quả, Thuế tỉnh Quảng Ninh đã và sẽ tiếp tục triển khai những giải pháp gì?

+ Với phương châm “không để hộ kinh doanh nào bị bỏ lại phía sau”, 7 thuế cơ sở thuộc Thuế tỉnh kết hợp cùng với nhân lực của 6 nhà cung cấp dịch vụ giải pháp phần mềm đã và đang thực hiện công tác triển khai, hỗ trợ, hướng dẫn hộ kinh doanh các chính sách pháp luật và vận hành, sử dụng thành thạo hóa đơn điện tử; cung cấp hướng dẫn quy định về sổ sách kế toán của hộ kinh doanh theo phương pháp kê khai và cung cấp các gói dịch vụ liên quan; tổ chức các buổi tuyên truyền, tập huấn chuyên sâu và những buổi ra quân thực hiện “đi từng ngõ, gõ từng hộ” để hướng dẫn hộ kinh doanh nắm rõ quy trình kê khai, nộp thuế khi chuyển từ phương pháp nộp thuế khoán sang nộp thuế theo phương pháp kê khai.

Thuế tỉnh cũng duy trì liên tục cơ chế hỗ trợ và triển khai hệ thống hỗ trợ đa tầng, đa kênh như: Thành lập tổ hỗ trợ chuyển đổi số hộ kinh doanh tại cả 7 thuế cơ sở; công khai đường dây nóng, hỗ trợ trực tuyến 24/7; hỗ trợ cố định tại bộ phận một cửa tại trụ sở cơ quan thuế; cung cấp miễn phí các phần mềm hỗ trợ hộ kinh doanh trong năm thứ nhất chuyển đổi.

Quảng Ninh có hơn 42.000 hộ kinh doanh, trải rộng trên nhiều địa bàn, điều này đặt áp lực rất lớn lên lực lượng cán bộ thuế trong việc tuyên truyền, hỗ trợ chuyển đổi nộp thuế theo phương pháp kê khai. Vì vậy, bên cạnh việc hỗ trợ trực tiếp, ngành Thuế cũng sẽ tăng cường tuyên truyền, phổ biến kiến thức và hỗ trợ trực tuyến các nền tảng số như facebook, zalo OA, video hướng dẫn ngắn, chatbot hỗ trợ giải đáp… Tất cả đều hướng tới mục tiêu giúp người nộp thuế hiểu, đồng hành và chủ động trong nghĩa vụ kê khai.

- Xin trân trọng cảm ơn ông!