Đẩy mạnh xây dựng cửa khẩu thông minh
Hiện nay, trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, tỉnh Quảng Ninh quyết liệt triển khai mô hình cửa khẩu thông minh. Đây được xác định là một trong những khâu đột phá quan trọng, nhằm nâng cao năng lực thông quan, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, tạo động lực phát triển kinh tế biên mậu theo hướng hiện đại, bền vững.
Đồng chí Bùi Văn Khắng, Chủ tịch UBND tỉnh, kiểm tra quá trình triển khai xây dựng cửa khẩu thông minh tại Cửa khẩu quốc tế Móng Cái (tháng 12/2025).
Quảng Ninh có vị trí chiến lược đặc biệt với đường biên giới trên bộ và trên biển dài, hệ thống cửa khẩu, lối mở phong phú, giữ vai trò cửa ngõ giao thương quan trọng giữa Việt Nam và Trung Quốc. Những năm qua, hoạt động xuất nhập khẩu (XNK) qua địa bàn tỉnh duy trì đà tăng trưởng tích cực, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế và thu ngân sách. Tuy nhiên, trước yêu cầu ngày càng cao về tốc độ, tính minh bạch và khả năng kết nối trong hoạt động thông quan, phương thức quản lý truyền thống đòi hỏi phải đổi mới toàn diện.
Trên cơ sở đó, tỉnh tập trung đầu tư đồng bộ hạ tầng kỹ thuật tại khu vực cửa khẩu, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong quản lý, điều hành. Các hệ thống giám sát, nhận diện phương tiện, quản lý luồng hàng hóa, kiểm soát ra vào được triển khai theo hướng tự động hóa, kết nối dữ liệu thời gian thực. Nhiều quy trình kiểm tra, giám sát, thông quan từng bước được số hóa, giảm phụ thuộc vào hồ sơ giấy, góp phần rút ngắn thời gian xử lý, hạn chế ách tắc, nâng cao hiệu quả phối hợp giữa các lực lượng chức năng.
Hiện tỉnh đang đẩy mạnh xây dựng cửa khẩu thông minh Móng Cái - Đông Hưng nhằm nâng cao hiệu quả quản lý biên giới, rút ngắn thời gian thông quan, thúc đẩy giao thương Việt Nam - Trung Quốc, tạo nền tảng cho phát triển kinh tế số và hợp tác xuyên biên giới bền vững trong kỷ nguyên mới.
Hoạt động xuất nhập cảnh tại Cửa khẩu quốc tế Móng Cái, phường Móng Cái 1.
Theo đó, từ tháng 4/2025, trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tới Việt Nam, Tỉnh ủy Quảng Ninh và Khu ủy Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây đã ký kết Thỏa thuận khung hợp tác thí điểm xây dựng cửa khẩu thông minh Móng Cái - Đông Hưng. Hai bên thống nhất triển khai mô hình cửa khẩu hiện đại với hai luồng hoạt động riêng biệt: Khu vực cầu Bắc Luân I dành cho khách du lịch và cầu Bắc Luân II cho vận tải hàng hóa. Dự án này được kỳ vọng nâng cao hiệu suất thông quan, giảm ùn tắc và tăng tính minh bạch trong giao thương, trở thành hình mẫu hợp tác số xuyên biên giới trong khu vực Đông Nam Á.
Cửa khẩu thông minh Móng Cái - Đông Hưng tích hợp các công nghệ cốt lõi của cách mạng công nghiệp 4.0 như: Trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), Internet vạn vật (IoT), nhận diện sinh trắc học và hệ thống camera giám sát thông minh. Các công nghệ cho phép tự động hóa toàn bộ quy trình kiểm soát người, phương tiện, hàng hóa, đồng thời dự báo rủi ro, nhận diện gian lận và phát hiện hành vi bất thường ngay trong thời gian thực. Nhờ đó, thủ tục biên giới được rút ngắn đáng kể, nâng cao tính minh bạch và hiệu quả quản lý.
Chỉ đạo tại buổi kiểm tra triển khai tiến độ cửa khẩu thông minh Móng Cái - Đông Hưng đầu tháng 12/2025, đồng chí Bùi Văn Khắng, Chủ tịch UBND tỉnh nhấn mạnh, xây dựng cửa khẩu thông minh đòi hỏi tư duy quản lý hiện đại, cách làm bài bản, đồng bộ. Vì vậy, các đơn vị liên quan khẩn trương hoàn thiện hồ sơ, chuẩn bị đầy đủ các điều kiện để khởi công mô hình cửa khẩu thông minh trong tháng 1/2026, nhằm chào mừng thành công Đại hội XIV của Đảng.
Bên cạnh đó, để thúc đẩy và phát triển mạnh mẽ hoạt động XNK trên địa bàn, thời gian qua, phường Móng Cái 1 phối hợp với Ban Quản lý khu kinh tế tỉnh tập trung triển khai các dự án trọng điểm: Cao tốc Vân Đồn - Móng Cái; tuyến đường sắt Hạ Long - Móng Cái kết nối Đông Hưng (Trung Quốc); khu hợp tác kinh tế qua biên giới Móng Cái - Đông Hưng và hệ thống hạ tầng logistics quy mô 1.300ha phục vụ thương mại biên giới.
Địa phương cũng đẩy mạnh cải thiện môi trường đầu tư, hỗ trợ doanh nghiệp, phát triển các ngành công nghiệp chế biến, công nghệ cao và dịch vụ logistics, hướng tới trở thành trung tâm giao thương hiện đại của Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ.
Xe hàng hóa chờ thông quan tại khu vực Cửa khẩu Bắc Luân II.
Tại khu vực cầu Bắc Luân II, Công ty CP XNK Quốc tế Tân Đại Dương và Công ty TNHH Quảng Tây, Chi nhánh Đông Hưng (Trung Quốc) đã hợp tác đầu tư xây dựng phòng thí nghiệm kiểm định chất lượng nông, lâm, thủy sản. Việc đưa phòng thí nghiệm này vào hoạt động giúp hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc thuận lợi hơn, giảm chi phí và thời gian kiểm nghiệm.
Theo thống kê từ Hải quan Cửa khẩu quốc tế Móng Cái (Chi cục Hải quan Khu vực VIII), tính từ ngày 1/1 đến 7/11/2025, kim ngạch XNK hàng hóa qua Cửa khẩu quốc tế Móng Cái (phường Móng Cái 1) và Lối mở Km3+4 (phường Móng Cái 3) đạt hơn 5,223 tỷ USD, tăng 29% so với cùng kỳ năm 2024. Kết quả này đã cho thấy Quảng Ninh nỗ lực trong hiện đại hóa quản lý cửa khẩu, thúc đẩy hoạt động XNK phát triển ổn định.
