Bình Liêu xây dựng sản phẩm du lịch đặc thù

Cảnh quan thiên nhiên đa dạng cùng nét văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc... được xem là những “nguồn nguyên liệu vàng”, giúp xã Bình Liêu thúc đẩy, phát triển các sản phẩm du lịch đặc thù.

Việc nghiên cứu, đề xuất các phương án thúc đẩy các sản phẩm du lịch, đặc biệt là các sản phẩm đặc thù gắn với văn hóa đã được các chuyên gia, nhà quản lý quan tâm, đề xuất tại Hội thảo: Xây dựng và phát triển các sản phẩm du lịch đặc thù gắn với văn hóa bản địa trên địa bàn xã Bình Liêu” cuối tháng 12/2025 tại xã Bình Liêu.

“Sau sáp nhập, xã Bình Liêu có đầy đủ điều kiện để thúc đẩy các sản phẩm du lịch đặc thù văn hóa nếu đặt văn hóa bản địa vào vị trí trung tâm trong cấu trúc sản phẩm” - ông Tô Đình Hiệu, Giám đốc Trung tâm Cung ứng dịch vụ xã Bình Liêu, chia sẻ bên lề Hội thảo.

Rừng nguyên sinh Ngàn Chi và nhiều cảnh quan thiên nhiên nguyên sơ xen giữa các bản làng của bà con dân tộc thiểu số ở xã Bình Liêu góp phần phát triển du lịch.

Trên thực tế, xã Bình Liêu nằm ở vùng núi biên giới phía Đông Bắc, hội tụ nhiều lợi thế nổi trội như cảnh quan núi rừng, thác suối còn nguyên sơ, khí hậu mát mẻ, vị trí trung chuyển và hệ giá trị văn hóa đa tộc người đậm đặc. Việc sáp nhập xã Vô Ngại, xã Húc Động và thị trấn Bình Liêu đã tạo lập một chỉnh thể không gian - sinh thái - văn hóa quy mô lớn, làm nền tảng để tổ chức phát triển du lịch theo hướng tập trung, khác biệt.

Trong bối cảnh đó, văn hóa bản địa được xác định là trụ cột phát triển sản phẩm du lịch đặc thù của Bình Liêu, với không gian văn hóa hội tụ ba cộng đồng dân tộc chủ thể Tày, Dao Thanh Phán và Sán Chỉ. Hệ giá trị nổi bật gồm lễ hội, nghi lễ, nghệ thuật trình diễn và tri thức dân gian còn được thực hành trong đời sống, tạo nền tảng trực tiếp cho các sản phẩm du lịch trải nghiệm có bản sắc. Trong đó, di sản hát then - đàn tính của người Tày và các nghi lễ, tri thức tâm linh của người Dao Thanh Phán thể hiện rõ khả năng chuyển hóa thành sản phẩm du lịch văn hóa, học thuật và chăm sóc sức khỏe.

Trong khi đó, văn hóa của người Sán Chỉ ở Húc Động lại tạo dấu ấn riêng bởi tính cộng đồng, riêng có, tiêu biểu là Hội hát soóng cọ. Cùng với đó là những lát cắt văn hóa - thể thao đặc sắc như bóng đá nữ dân tộc Sán Chỉ, phản ánh sinh động đời sống đương đại của cộng đồng cư dân vùng cao.

Hát then cùng nhiều giá trị văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc xã Bình Liêu là nguyên liệu vàng cho phát triển các sản phẩm du lịch văn hóa.

Theo các ý kiến tại Hội thảo thì vấn đề then chốt hiện nay không nằm ở việc “có bao nhiêu tài nguyên”, mà là tổ chức và kết nối các giá trị tự nhiên văn hóa thành hệ thống sản phẩm du lịch rõ nét. Trên cơ sở đó, Bình Liêu được định hướng phát triển theo mô hình du lịch sinh thái - văn hóa - cộng đồng - biên giới, trong đó mỗi trục sản phẩm đảm nhiệm một vai trò riêng nhưng bổ trợ lẫn nhau.

Theo đó, du lịch sinh thái thiên nhiên được xác định là nền tảng thu hút, với các sản phẩm gắn với thác Khe Vằn, thác Đỏ - Ngàn Chi, rừng hồi quế và các tuyến trekking vùng núi cao. Tuy nhiên, thay vì khai thác ồ ạt, các sản phẩm này cần được thiết kế theo hướng trải nghiệm chiều sâu, quy mô vừa phải, gắn với bảo vệ môi trường và khai thác theo mùa. Trên nền tảng đó, du lịch văn hóa- lễ hội- di sản đóng vai trò tạo bản sắc, với các sản phẩm chuyên đề như trải nghiệm di sản hát then, không gian văn hóa Dao Thanh Phán, văn hóa Sán Chỉ Húc Động. Việc chuẩn hóa nội dung, kịch bản và không gian trình diễn được coi là yêu cầu bắt buộc nhằm tránh sân khấu hóa quá mức, giữ gìn tính chân thực của di sản.

Song song, du lịch cộng đồng được xác định là trục tạo chiều sâu trải nghiệm và sinh kế cho người dân. Các mô hình homestay gắn với kiến trúc truyền thống, trải nghiệm “một ngày làm người bản địa”, sinh hoạt cộng đồng và không gian chợ phiên Bình Liêu không chỉ giúp du khách hòa nhập vào đời sống địa phương, mà còn góp phần nâng cao thu nhập, tạo động lực để cộng đồng chủ động gìn giữ văn hóa.

Sắc màu giải bóng đá nữ dân tộc ở xã Bình Liêu cũng phản ánh sinh động đời sống đương đại của cộng đồng cư dân vùng cao, gia tăng trải nghiệm cho du khách.

Cuối cùng, trục du lịch biên giới - lịch sử - thương mại khai thác lợi thế cửa khẩu Hoành Mô và không gian văn hóa vùng biên, tạo điểm nhấn khác biệt cho các tour giáo dục, nghiên cứu và trải nghiệm. Đồng thời, Bình Liêu phát huy vai trò trung tâm trong liên kết với các xã Lục Hồn, Hoành Mô, Tiên Yên..., hình thành và kết nối các sản phẩm du lịch trong “vành đai du lịch sinh thái văn hóa vùng cao biên giới”.

Ở góc nhìn chuyên gia, thì nếu kiên trì phát triển theo hướng lấy văn hóa bản địa làm lõi, cộng đồng làm chủ thể và sinh thái làm nền tảng, Bình Liêu hoàn toàn có thể trở thành điểm đến đặc thù, không trùng lặp.