Trạm thu phí Bắc Hải Vân. (Nguồn: tintuc.hues.vn)
Quan điểm của Hiệp hội các nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ Việt Nam
Ngày 6/7/2019, Hiệp hội các nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ Việt Nam đã ban hành Công văn số 03/2019/CV-VARSI gửi cơ quan thông tấn, báo chí, truyền hình, phát thanh về việc kiến nghị khẩn về thông tin tạm dừng thu phí 3 trạm BOT do chậm triển khai thu phí tự động không dừng (ETC) và những bất cập trong việc triển khai ETC. Theo Công văn này, ngày 6/7/2019, Tổng cục Đường bộ (cơ quan được Bộ Giao thông vận tải giao nhiệm vụ quản lý các dự án trong giai đoạn kinh doanh, khai thác và chuyển giao công trình dự án) đưa ra thông tin sẽ cho tạm dừng thu phí 3 trạm BOT do chậm trễ triển khai ký kết thu phí tự động không dừng gồm trạm Bắc Hải Vân, Cam Thịnh và Cần Thơ - Phụng Hiệp, Hiệp hội đã nhận được kiến nghị khẩn của nhiều nhà đầu tư hạ tầng công trình giao thông.
Quan điểm của Hiệp hội này là ủng hộ chủ trương đúng đắn của Chính phủ triển khai thu phí tự động không dừng. Việc này sẽ giúp các phương tiện tiết kiệm thời gian, chi phí, đặc biệt là sẽ đảm bảo an ninh trật tự và tránh nguy cơ xảy ra ùn tắc giao thông tại khu vực các trạm thu phí.
Tuy nhiên, Hiệp hội này cũng nêu ra quan điểm không đồng tình với cách triển khai hiện nay của Tổng cục Đường bộ. Có 2 lý do được Hiệp hội này đưa ra, đó là: Thứ nhất, Việc triển khai ETC có nhiều điểm chưa đúng quy định của pháp luật, các thoả thuận tại hợp đồng BOT, hợp đồng tín dụng, hợp đồng thế chấp giữa doanh nghiệp dự án/nhà đầu tư và các bên có liên quan; thứ hai, việc lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ ETC và yêu cầu các doanh nghiệp dự án/nhà đầu tư ký phụ lục hợp đồng BOT để điều chỉnh nội dung này (bao gồm cả việc ấn định % doanh thu phải trích lại từ doanh thu BOT cho đơn vị vận hành ETC) đang có những bất cập, khó khăn nhất định, như: chưa có sự thoả thuận giữa cơ quan nhà nước có thẩm quyền và nhà đầu tư để điều chỉnh hợp đồng BOT; cách thức triển khai ETC gây ảnh hưởng đến phương án trả nợ tại ngân hàng; chưa giải quyết nút thắt về công nghệ, như: việc kết nối giữa tài khoản ngân hàng với tài khoản giao thông của phương tiện mở tại nhà cung cấp dịch vụ thu phí chưa được thực hiện, lưu lượng sử dụng dịch vụ ETC hiện tại đối với các trạm BOT đang thu rất thấp, các doanh nghiệp đầu tư BOT gặp khó khăn trong việc giám sát số lượng xe qua lại trạm thu phí và giám sát đơn vị thu phí tự động,…
Quan điểm của Bộ Giao thông vận tải
Theo thông cáo báo chí ngày 8/7/2019 của Bộ Giao thông vận tải (GTVT), dự án thu phí tự động không dừng và kiểm soát tải trọng xe trên toàn quốc giai đoạn 1 áp dụng cho Quốc lộ 1 và đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên theo hình thức BOO (xây dựng - sở hữu - kinh doanh (dự án BOO1)) được Bộ GTVT phê duyệt tại Quyết định số 4390/QĐ-BGTVT ngày 14/12/2015.
Để tháo gỡ các vướng mắc về phương án tài chính trong việc triển khai dự án thu phí sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử tự động không dừng, Thủ tướng Chính phủ đã có văn bản số 1317/TTg-CN ngày 27/9/2018 về việc triển khai dự án thu phí sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử tự động không dừng. Trên cơ sở chủ trương đã được Thủ tướng Chính phủ, Bộ GTVT đã có Quyết định số 136/QĐ-BGTVT ngày 18/01/2019 phê duyệt điều chỉnh Báo cáo nghiên cứu khả thi dự án BOO1 (gồm 44 trạm thu phí).
Để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất tại các dự án và minh bạch trong việc tính chi phí quản lý thu phí tại các dự án BOT, Bộ GTVT đã có các văn bản số 1913/BGTVT-ĐTCT ngày 04/3/2019 và số 5604/BGTVT-ĐTCT ngày 13/6/2019 đề nghị các Nhà đầu tư dự án thu phí đường bộ căn cứ Quyết định số 136/QĐ-BGTVT ngày 18/01/2019 và mẫu Phụ lục hợp đồng về việc triển khai dịch vụ thu phí tự động không dừng để cùng Bộ GTVT ký kết làm cơ sở triển khai các bước tiếp theo.
Đến ngày 05/7/2019 các nhà đầu tư BOT quản lý 40 trạm thu phí đã cơ bản thống nhất ký Phụ lục hợp đồng với Bộ GTVT. Tuy nhiên, còn 04 Nhà đầu tư chưa đàm phán ký kết Phụ lục Hợp đồng với Bộ GTVT là Công ty Cổ phần Phước Tượng – Phú Gia BOT (trạm Bắc Hải Vân); Công ty TNHH đầu tư 194 BOT QL1 – Cam Ranh (trạm Cam Thịnh); Công ty cổ phần BOT&BT Đức Long Gia Lai (trạm Km1610+800 và trạm Km1667+470); Công ty TNHH BOT Cần Thơ – Phụng Hiệp (trạm Cần Thơ – Phụng Hiệp).
Cũng theo thông cáo báo chí, Bộ GTVT đang tiếp tục đàm phán với 04 Nhà đầu tư nêu trên, đảm bảo tiến độ ký Phụ lục hợp đồng trước ngày 10/7/2019 nhằm hoàn thành lắp đặt 44 trạm thu phí trong năm 2019 theo chỉ đạo của Quốc hội và Chính phủ.
Theo quan điểm của Bộ GTVT, việc triển khai áp dụng hệ thống thu phí tự động không dừng tại các trạm thu phí đường bộ là chủ trương phải thực hiện theo chỉ đạo của Quốc hội (Nghị quyết số 437/NQ-UBTVQH14 ngày 21/10/2017) và Thủ tướng Chính phủ (Quyết định 07/2017/QĐ-TTg ngày 27/3/2017 về việc thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử tự động không dừng và Chỉ thị số 06/CT-TTg ngày 27/12/2018 về đẩy nhanh tiến độ triển khai thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử tự động không dừng) nhằm đáp ứng yêu cầu của xã hội, hướng tới sự hài lòng và thuận lợi cho người tham gia giao thông, đảm bảo sự minh bạch trong quá trình thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ.