Bà Nguyễn Thị Hồng, Phó Thống đốc NHNN Việt Nam (Ảnh: HNV)
Phóng viên (PV): Thưa Phó Thống đốc, năm 2018 đã khép lại khá thành công với tăng trưởng GDP đạt 7,08%. Đóng góp một phần vào thành công trên không thể không nhắc đến hoạt động của NHNN Việt Nam. Vậy bà đánh giá thế nào về công tác điều hành chính sách tiền tệ (CSTT) của NHNN năm qua?
Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng: Có thể thấy, trong bối cảnh tình hình kinh tế, chính trị thế giới năm 2018 có nhiều thách thức và biến động bất thường, NHNN đã chủ động, linh hoạt điều hành CSTT, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát và hỗ trợ tăng trưởng ở mức hợp lý, qua đó thu được những kết quả tích cực. Lạm phát bình quân năm 2018 tiếp tục được kiểm soát phù hợp mục tiêu 4% - đánh dấu mấy năm liên tiếp điều hành CSTT của NHNN góp phần quan trọng vào thành công trong việc điều hành lạm phát do Chính phủ và Quốc hội giao.
Chúng tôi đã điều hành chính sách lãi suất một cách một cách linh hoạt, phù hợp với các cân đối vĩ mô và diễn biến thị trường, giữ mặt bằng lãi suất tương đối ổn định để tạo điều kiện đảm bảo nguồn vốn cho kinh doanh sản xuất, hỗ trợ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Cụ thể, tháng 1/2018, trên cơ sở xem xét, phân tích các yếu tố vĩ mô, thị trường tiền tệ, ngoại hối và cân đối tổng thể cung-cầu, NHNN đã điều chỉnh giảm lãi suất chào mua OMO từ 5%/năm xuống còn 4,75%/năm để góp phần giảm chi phí vốn cho tổ chức tín dụng (TCTD). Ngay từ đầu năm, một số NHTM đã giảm 0,5%/năm lãi suất cho vay đối với các lĩnh vực ưu tiên. Từ đó đến cuối năm, NHNN đã điều hành để giữ mặt bằng lãi suất trong nước tương đối ổn định trong bối cảnh mặt bằng lãi suất thế giới tăng lên do các ngân hàng trung ương lớn tiếp tục thắt chặt chính sách tiền tệ. Nhờ đó, tạo điều kiện đảm bảo nguồn vốn cho kinh doanh, sản xuất, hỗ trợ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Các chỉ tiêu tiền tệ, tín dụng tăng phù hợp với mục tiêu, cơ cấu tín dụng theo đồng tiền diễn biến phù hợp với chủ trương chống đô-la hóa của Chính phủ, chuyển dần từ quan hệ gửi-vay sang quan hệ mua-bán ngoại tệ, tín dụng đối với hầu hết các lĩnh vực ưu tiên tăng cao hơn tín dụng chung và tín dụng đối với lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro có xu hướng chậm lại.
Trên thị trường ngoại tệ, dù có nhiều áp lực từ thị trường quốc tế nhưng tỷ giá trong nước vẫn tương đối ổn định, đặc biệt khi so với mức độ mất giá của các đồng tiền mới nổi và đang phát triển, thanh khoản thị trường vẫn đảm bảo, các giao dịch ngoại tệ diễn ra thông suốt, các nhu cầu mua ngoại tệ hợp pháp được đáp ứng đầy đủ, kịp thời và NHNN mua ròng ngoại tệ, bổ sung dự trữ ngoại hối Nhà nước (DTNHNN).
Về điều hành tín dụng, ngay từ đầu năm, căn cứ mục tiêu tăng trưởng và lạm phát Quốc hội giao, NHNN đã xây dựng chỉ tiêu định hướng tín dụng cả năm tăng khoảng 17%, có điều chỉnh phù hợp với tình hình thực tế. Trong điều hành, NHNN đã có nhiều chỉ đạo, giải pháp để tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh (SXKD), tăng cung ứng vốn tín dụng cho nền kinh tế như chỉ đạo các TCTD tăng trưởng tín dụng ngay từ đầu năm; mở rộng tín dụng đi đôi với an toàn, hiệu quả, tập trung vốn vào các lĩnh vực SXKD, lĩnh vực ưu tiên; kiểm soát chặt chẽ tín dụng đối với lĩnh vực tiềm ẩn nhiều rủi ro; kiên định các giải pháp chính sách để giảm dần tín dụng ngoại tệ phù hợp với chủ trương chống đô-la hóa của Chính phủ, chuyển dần từ quan hệ gửi – vay ngoại tệ sang quan hệ mua – bán ngoại tệ.
Điều hành chính sách tiền tệ cũng đã đảm bảo ổn định thanh khoản thị trường tiền tệ, giảm mặt bằng lãi suất liên ngân hàng, tạo điều kiện để phát hành trái phiếu Chính phủ với kỳ hạn dài và lãi suất thấp hơn.
Nhờ các yếu tố vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát chặt chẽ, môi trường kinh doanh được cải thiện mà Việt Nam đã được các tổ chức quốc tế uy tín nâng xếp hạng tín nhiệm quốc gia, cải thiện hình ảnh trong mắt các nhà đầu tư quốc tế. Moody’s nâng xếp hạng tín nhiệm quốc gia của Việt Nam từ B1 lên Ba3 với triển vọng thay đổi từ ổn định sang tích cực vào ngày 11/8/2018. Fitch nâng xếp hạng nhà phát hành nợ dài hạn bằng ngoại tệ (IDR) của Việt Nam từ mức BB- lên mức BB với triển vọng ổn định.
PV: Xin bà cho biết cụ thể hơn về các giải pháp mà NHNN đã thực hiện để kiểm soát tỷ giá VND góp phần kiểm soát tỷ lệ lạm phát ở mức cho phép, hỗ trợ hoạt động sản xuất, kinh doanh cho doanh nghiệp trong thời gian qua?
Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng: Năm 2018, tỷ giá chịu áp lực chủ yếu từ hàng loạt yếu tố bất lợi từ thị trường quốc tế như: Đồng USD tăng giá trên thị trường quốc tế trước sự kỳ vọng về lộ trình tăng lãi suất của Fed; căng thẳng thương mại toàn cầu diễn biến phức tạp, đồng CNY mất giá mạnh; một số đồng tiền của quốc gia mới nổi mất giá mạnh đã tác động mạnh đến tâm lý thị trường. Tuy nhiên, đến cuối năm 2018, tỷ giá tại Việt Nam vẫn duy trì xu hướng ổn định.
Có được thành công đó, bên cạnh các yếu tố vĩ mô thuận lợi, NHNN điều hành tỷ giá chủ động, linh hoạt, phù hợp với tình hình thị trường tài chính tiền tệ trong nước và quốc tế; phối hợp đồng bộ các biện pháp, công cụ chính sách tiền tệ để điều tiết thanh khoản, lãi suất VND hợp lý, kiên định với chủ trương từng bước hạn chế tình trạng đô la hóa, ổn định tâm lý thị trường.
Cụ thể, những tháng đầu năm, khi cung cầu ngoại tệ khá thuận lợi, NHNN đã tranh thủ mua ngoại tệ bổ sung DTNHNN. Đặc biệt, từ 7/2/2018, NHNN bắt đầu niêm yết tỷ giá mua kỳ hạn 3 tháng để trì hoãn việc đưa tiền đồng ra mua ngoại tệ, góp phần kiểm soát nguồn tiền cung ứng, hỗ trợ kiểm soát lạm phát, trong khi vẫn mua được ngoại tệ bổ sung dự trữ ngoại hối, khuyến khích các doanh nghiệp sử dụng các sản phẩm phái sinh ngoại tệ để phòng ngừa rủi ro tỷ giá. Từ tháng 6, thị trường ngoại tệ chịu các áp lực từ diễn biến tiêu cực trên thế giới và tâm lý nhà đầu tư trong nước, NHNN đã kịp thời điều hành đồng bộ các giải pháp nhằm ổn định thị trường, đảm bảo các giao dịch ngoại tệ diễn ra thông suốt.
Với sự chủ động, linh hoạt trong điều hành tỷ giá của NHNN, dù có nhiều áp lực từ thị trường quốc tế nhưng tỷ giá trong nước vẫn tương đối ổn định, đặc biệt khi so với mức độ mất giá của các đồng tiền mới nổi và đang phát triển, thanh khoản thị trường vẫn đảm bảo, các giao dịch ngoại tệ diễn ra thông suốt, các nhu cầu mua ngoại tệ hợp pháp được đáp ứng đầy đủ, kịp thời và NHNN mua ròng ngoại tệ, bổ sung dự trữ ngoại hối Nhà nước...
PV: Trên đà thắng lợi của năm 2018 như trên, trong năm 2019, ngành Ngân hàng sẽ có những kế hoạch và định hướng triển khai công tác cụ thể gì, thưa bà?
Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng: Như tôi đã nói ở trên, năm 2018 đánh dấu nhiều dấu ấn thành công nhưng cũng không kém phần thách thức. Tiếp nối thành công của 2018 và cố gắng hạn chế tối đa khó khăn, thách thức, trong năm 2019 này, NHNN chúng tôi xác định định hướng điều hành chung là điều hành CSTT chủ động, linh hoạt và thận trọng, phối hợp hài hòa với chính sách tài khóa và các chính sách vĩ mô khác, duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn hỗ trợ cho sản xuất kinh doanh và tăng trưởng. Tiếp tục điều hành lãi suất, tỷ giá linh hoạt, phù hợp với cân đối vĩ mô, diễn biến thị trường tiền tệ và yêu cầu quản lý; ổn định thị trường ngoại tệ; tăng trưởng tín dụng đi đôi với nâng cao chất lượng tín dụng; tập trung tín dụng cho các lĩnh vực sản xuất, lĩnh vực ưu tiên; kiểm soát việc cho vay bằng ngoại tệ; tăng dự trữ ngoại hối nhà nước khi có điều kiện thuận lợi.
Về định hướng điều hành nghiệp vụ thị trường mở, trong thời gian tới, NHNN chúng tôi sẽ tiếp tục theo dõi sát tình hình vốn khả dụng của các TCTD, diễn biến thị trường tiền tệ, ngoại hối để điều hành chủ động, linh hoạt nghiệp vụ thị trường mở nhằm đảm bảo thanh khoản cho hệ thống, ổn định thị trường tiền tệ, góp phần kiểm soát tiền tệ, hỗ trợ ổn định tỷ giá.
Với định hướng điều hành tái cấp vốn và dự trữ bắt buộc, chúng tôi cũng sẽ thực hiện tái cấp vốn cho TCTD với khối lượng, lãi suất và thời hạn hợp lý để hỗ trợ thanh khoản, cho vay theo các chương trình đã được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, hỗ trợ cơ cấu lại các TCTD và xử lý nợ xấu. Điều hành công cụ dự trữ bắt buộc đồng bộ với các công cụ chính sách tiền tệ khác.
PV: Xin trân trọng cảm ơn bà!