"Cơ hội nhiều hơn thách thức"

Phóng viên (PV): Trong bài phát biểu trước báo giới ngay khi bắt đầu nhiệm kỳ Đại sứ, ông có nói rằng đây là "thời điểm tuyệt vời" để làm việc tại Việt Nam. Điều “tuyệt vời” đó được thể hiện cụ thể như thế nào, thưa Đại sứ?

Đại sứ Daniel Kritenbrink: Quả thật, quãng thời gian vừa rồi rất tuyệt vời. Đối với tôi, việc trở thành Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam là một niềm vinh hạnh lớn lao. Tôi vẫn thường nói rằng quan hệ với Việt Nam là một trong những mối quan hệ quan trọng nhất của Hoa Kỳ trên thế giới. Bởi vậy, tôi rất vinh hạnh khi có cơ hội làm việc để mở rộng mối quan hệ này. Tôi đã ở Việt Nam được 4 tháng và những tháng vừa qua khá là bận rộn. Chúng ta đã đón tiếp nhiều chuyến thăm quan trọng như: Chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Donald Trump vào tháng 11 năm ngoái, chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis hồi tháng 1 vừa qua, hay mới đây nhất là việc tàu sân bay USS Carl Vinson ghé thăm thành phố Đà Nẵng hôm 5/3. Ngay trước Tết Mậu Tuất, Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch nước Trần Đại Quang cũng có một cuộc điện đàm tái khẳng định cam kết chung của hai nhà lãnh đạo trong việc củng cố Quan hệ Đối tác Toàn diện Hoa Kỳ - Việt Nam. Qua đó, có thể thấy sự tương tác cấp cao giữa lãnh đạo hai nước đang ở một mức độ chưa từng có tiền lệ và hợp tác giữa Hoa Kỳ và  Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ hơn bao giờ hết.

Về mặt cá nhân, tôi cùng gia đình vô cùng hạnh phúc khi ở Việt Nam. Tôi ở đây cùng vợ tôi, Nami và hai con, Mia và Joe. Bất cứ nơi nào mà chúng tôi đi, chúng tôi đều nhận được sự đón tiếp nồng hậu và thật sự cảm kích trước tấm lòng ấm áp của người dân Việt Nam. Trên cả phương diện công việc và cá nhân, tôi đều cảm thấy rất tuyệt vời.

PV: Năm 2017 là một năm có nhiều sự kiện quan trọng đối với quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ. Đại sứ có đánh giá gì về kết quả và tác động về chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống D. Trump đối với quan hệ hai nước?

Đại sứ Daniel Kritenbrink: Chuyến thăm của Tổng thống Trump đã thành công rực rỡ. Ngài Tổng thống rất hài lòng với những gì đạt được và tôi tin rằng, các đối tác phía Việt Nam cũng vậy. Chuyến thăm thành công vì nhiều lý do.

Trước tiên, Tổng thống Trump đã đến Đà Nẵng dự APEC và có một bài phát biểu quan trọng tại hội nghị với các doanh nhân CEO Summit về chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương của Hoa Kỳ. Trong bài phát biểu đó, ngài Tổng thống đã trình bày rất rõ rằng, Hoa Kỳ cam kết ủng hộ hòa bình, an ninh, ổn định và thịnh vượng tại khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương và chúng tôi đang nỗ lực để giúp các đối tác của mình trở nên mạnh mẽ và độc lập hơn.

Trong khuôn khổ chuyến thăm cấp nhà nước đến Hà Nội, Tổng thống Trump đã có các buổi gặp mặt và nói chuyện vô cùng hiệu quả với các lãnh đạo cấp cao của Việt Nam. Nếu muốn biết những kết quả tốt đẹp mà hai nước đạt được trong chuyến thăm của Tổng thống Trump, hãy nhìn vào các cuộc họp báo giữa đại diện lãnh đạo hay những thông cáo chung của hai nước, bạn sẽ thấy hợp tác song phương trong quan hệ Đối tác Toàn diện Hoa Kỳ - Việt Nam đang ở phạm vi rộng chưa từng có, bao gồm thương mại, an ninh, giao lưu nhân dân, giải quyết các vấn đề còn tồn đọng sau chiến tranh,... Tôi cho rằng, hai nước có thể hợp tác trong rất nhiều lĩnh vực và việc chia sẻ các lợi ích chung sẽ giúp chúng ta nâng quan hệ đối tác hai nước lên những tầm cao mới.

PV: Theo Đại sứ, quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ đang đứng trước những cơ hội và thách thức như thế nào?

Đại sứ Daniel Kritenbrink: Chắc chắn là các cơ hội nhiều hơn thách thức. Đó là nhờ vào nguồn động lực tích cực trong quan hệ hai nước mà tôi đã nhắc đến ở trên. Hợp tác an ninh song phương sẽ tiếp tục mở rộng bởi hai nước chia sẻ lợi ích chung trong việc duy trì một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương hoà bình và ổn định, bao gồm biển Đông. Chúng tôi cũng ủng hộ Việt Nam triển khai lực lượng gìn giữ hoà bình đầu tiên đến Nam Sudan. Vậy nên, tôi cho rằng chúng ta sẽ tiếp tục chứng kiến sự tăng cường trong hợp tác an ninh giữa hai nước. Trong khi đó, quan hệ kinh tế và thương mại rõ ràng vẫn tiếp tục đóng vai trò quan trọng.  Năm 2016, Việt Nam là thị trường xuất khẩu phát triển nhanh nhất của Hoa Kỳ. Trong năm vừa qua, các hoạt động trao đổi thương mại đã gia tăng đáng kể và hầu như tất cả các công ty lớn của Mỹ đều đầu tư kinh doanh ở Việt Nam. Nhìn chung, bất chấp một vài thách thức, tôi rất lạc quan về tương lai của quan hệ đối tác giữa hai nước.

PV: Đại sứ có nhắc đến vấn đề an ninh hàng hải. Ngài có thể chia sẻ quan điểm của mình, với tư cách là Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam về những tranh chấp đang diễn ra ở biển Đông - một vấn đề đang thu hút sự chú ý rất lớn của cộng đồng quốc tế?

Đại sứ Daniel Kritenbrink: Chiến lược an ninh hàng hải của Hoa Kỳ trong khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, bao gồm biển Đông được thể hiện qua các điểm chính sau đây.

Thứ nhất là các nỗ lực về mặt ngoại giao nhằm thúc đẩy một trật tự dựa trên luật pháp quốc tế và khuyến khích sử dụng biện pháp hoà bình để giải quyết các tranh chấp ở biển Đông. Chúng tôi đang làm việc cùng các đối tác có cùng lập trường trong khu vực, bao gồm các nước ASEAN, trong đó có Việt Nam.

Thứ hai là tập trung phát triển năng lực của các nước đối tác với Hoa Kỳ trong khu vực, bao gồm: Việt Nam, Malaysia, Ấn độ, Philippines và nhiều nước khác để tất cả các nước có thể đóng góp vào việc duy trì hoà bình và an ninh trong khu vực. Các nước sẽ hiểu những gì đang diễn ra, chủ động bảo vệ và thúc đẩy lợi ích của chính mình. Chúng tôi cho rằng điều này sẽ giúp ích cho việc duy trì ổn định trong khu vực.

Thứ ba là các hoạt động quân sự của Hoa Kỳ. Điều này không chỉ minh họa cho sự hiện diện của chúng tôi mà còn chứng minh rằng không chỉ Hoa Kỳ mà tất cả các nước đều có thể qua lại tự do trên các khu vực mà luật pháp quốc tế cho phép. Chúng tôi hy vọng chiến lược trên sẽ giúp duy trì hoà bình và ổn định khu vực cũng như tự do hàng hải và giao thương tại biển Đông. Điều này cũng là lợi ích chung của chúng ta.

PV: Là nhà ngoại giao có nhiều năm kinh nghiệm xử lý các vấn đề châu Á, điều đó sẽ mang lại những thuận lợi như thế nào đối với sứ mệnh ngoại giao mà Đại sứ đang thực hiện?

Đại sứ Daniel Kritenbrink: Tôi may mắn có cơ hội sống nhiều năm ở châu Á, cụ thể là Nhật Bản và Trung Quốc. Khi còn làm việc cho Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ, tôi phụ trách toàn bộ khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Trong suốt quãng thời gian đó, tôi có cơ hội làm việc và hợp tác chặt chẽ với các đối tác Việt Nam. Bởi vậy, tôi hy vọng với tư cách là Đại sứ, tôi có thể tận dụng những hiểu biết và kinh nghiệm được tích lũy của mình, hiểu rõ những mục tiêu chung của chúng ta trong khu vực cũng như các thách thức mà chúng ta đang phải đối mặt để từ đó, củng cố quan hệ hai nước và làm việc cùng những người bạn Việt Nam để nâng tầm quan hệ đối tác Hoa Kỳ - Việt Nam lên tầm cao mới.

PV: Những ưu tiên trong nhiệm kỳ công tác của ông là gì, thưa Đại sứ?

Đại sứ Daniel Kritenbrink: Tôi xin nói ngắn gọn về các mục tiêu và chính sách chung của Hoa Kỳ đối với Việt Nam.

Chúng tôi muốn trở thành đối tác lý tưởng của các bạn trong việc ủng hộ phát triển một Việt Nam vững mạnh, thịnh vượng và độc lập. Bởi chúng tôi tin rằng, không chỉ Hoa Kỳ và Việt Nam mà toàn bộ khu vực châu Á – Thái Bình Dương đều có chung lợi ích và phát triển. Đó là ưu tiên chung định hướng mọi hoạt động của chúng tôi.

Cụ thể, có ưu tiên một số vấn đề cơ bản, đó là: 1) Hợp tác an ninh – quốc phòng, 2) Đẩy mạnh quan hệ kinh tế thương mại, 3) Hỗ trợ viện trợ nhân đạo và phối hợp giải quyết các vấn đề còn tồn đọng sau chiến tranh, 4) Phát triển giao lưu nhân dân... Tuy nhiên, các vấn đề này không đại diện cho tất cả hoạt động của chúng tôi tại Việt Nam vì ngoài những ưu tiên này, chúng tôi còn hợp tác trên nhiều lĩnh vực khác như: Y tế, môi trường, năng lượng...

Về an ninh - quốc phòng, hai nước hợp tác trong các vấn đề an ninh hàng hải và những vấn đề quốc tế mà hai bên cùng quan tâm; chúng tôi hỗ trợ phát triển năng lực hàng hải cho các đối tác Việt Nam.

Về thương mại, chúng tôi kỳ vọng phát triển mối quan hệ thương mại tự do, bình đẳng, có đi có lại giữa hai nước. Rất nhiều công ty lớn của Hoa Kỳ đang đầu tư ở Việt Nam, tạo ra hàng nghìn công ăn việc làm và giúp nền kinh tế Việt Nam phát triển. Đó là dạng đầu tư có lợi cho cả hai nước và là hình thức thương mại hai chiều mà chúng tôi muốn hướng đến.

Về giao lưu nhân dân, quan hệ giữa hai nước đang thắt chặt chưa từng có. Hiện nay có khoảng 3.000 sinh viên Việt Nam đang theo học ở Mỹ và khoảng 1.000 sinh viên Mỹ đến Việt Nam học tập. Hy vọng xu hướng này sẽ tiếp tục tăng và trong tương lai sẽ có nhiều sinh viên hơn đến hai nước du học trong các chương trình trao đổi, cũng như nhiều người dân đến du lịch hai nước. Ngoài ra, chúng ta cũng tiếp tục hợp tác trên lĩnh vực viện trợ nhân đạo và khắc phục các vấn đề còn tồn đọng sau chiến tranh như việc tìm kiếm các cựu quân nhân mất tích trong chiến tranh, rà phá bom mìn và các vật liệu chưa nổ cũng như hỗ trợ cho các nạn nhân chất độc da cam, …

Trên đây chỉ là một vài ví dụ. Như tôi đã nhắc đến trước đó, hợp tác hai nước tập trung vào tương lai, vào những vấn đề chúng ta có thể làm việc cùng nhau. Song song với đó, chúng ta vẫn cần dành thời gian và công sức để giải quyết các vấn đề trong quá khứ. Càng tương tác nhiều, chúng ta sẽ càng hiểu nhau hơn và quan hệ hợp tác song phương sẽ càng vững bền hơn.

PV: Đại sứ đã đón Tết cổ truyền của Việt Nam như thế nào? Điều gì dịp Tết cổ truyền của Việt Nam làm Đại sứ ấn tượng nhất?

Đại sứ Daniel Kritenbrink: Tôi ấn tượng với nhiều thứ trong dịp Tết cổ truyền của các bạn. Đầu tiên là sự kiện gói bánh chưng. Đó là một trải nghiệm tuyệt vời. Như tôi đã nói, gói bánh chưng thật sự rất phức tạp và tôi đã phải thốt lên rằng sao mà người ta lại có thể làm ra một loại bánh cầu kỳ đến vậy! Kết luận duy nhất mà tôi rút ra được đó là nhờ vào tri thức ngàn đời và nền văn hoá giàu có, đa dạng của người dân Việt Nam.

Một điểm mà tôi cũng rất thích về Tết đó là sự đoàn tụ gia đình. Thật tuyệt vời khi chứng kiến mọi người đón Tết cùng gia đình và chúng tôi cảm thấy thật sự cảm động. Trong kỳ nghỉ Tết, tôi đã có dịp đưa gia đình mình đi du lịch ở Hội An. Đó là một thành phố rất đẹp, một trong những nơi đẹp nhất mà tôi đã từng đến. Trong thời gian tới sẽ có nhiều hoạt động tương tự như hoạt động gói bánh chưng và tôi hy vọng qua các hoạt động như vậy, tôi sẽ có cơ hội hiểu hơn về đất nước, văn hóa, con người Việt Nam.

PV: Xin trân trọng cảm ơn Đại sứ!