Ông Cao Tấn Khổng, Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước phát biểu tại cuộc họp báo (Ảnh: KT)
Sáng 26/8, Kiểm toán nhà nước họp báo công bố báo cáo kết quả kiểm toán năm 2015 (niên độ ngân sách 2014). Trong đó, vấn đề được nhiều phóng viên quan tâm là về những vấn đề liên quan tới việc xây dựng, khai thác các dự án trạm thu phí BOT.
Theo đó, đối với các dự án thực hiện theo hình thức hợp đồng BT, BOT, KTNN kết luận: do quy định về các xác định lưu lượng phương tiện qua trạm thu phí và chỉ tiêu lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư chưa đầy đủ, thiếu chặt chẽ dẫn đến việc xác định một số chỉ tiêu trong phương án tài chính của các nhà đầu tư chỉ dựa trên kết quả khảo sát thực tế ngắn ngày của đơn vị tư vấn hoặc tham khảo các hợp đồng tương tự đã thực hiện nên khó xác định được tính đúng đắn của phương án tài chính. Hơn nữa, tỷ lệ góp vốn chủ sỡ hữu của nhà đầu tư trên tổng vốn đầu tư thấp hơn cam kết như: Nhà đầu tư Dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 18 đoạn thị xã Uông Bí – Thành phố Hạ Long (BOT); dự án thành phần 1 của Dự án Đường trục chính và hạ tầng khu Trung tâm văn hóa lễ hội Tây Thiên tại xã Đại đình, huyện Tam Đảo (BT); Dự án khôi phục, cải tạo Quốc lộ 20 đoạn Km0+00 đến Km123+105,17 trên địa phận hai tỉnh Đồng Nai và tỉnh Lâm Đồng (BT).
KTNN cũng chỉ ra khoảng cách giữa các trạm thu phí chưa hợp lý. Đơn cử như khoảng cách từ trạm thu phí của Dự án mở rộng QL1 đoạn Km597+549- Km605+000 và đoạn Km617+000- Km641+000 tỉnh Quảng Bình (BOT) đến trạm thu phí Hầm Đèo Ngang chỉ là 10km.
Làm rõ những vấn đề trên, tại họp báo, ông Ngô Văn Quý, Kiểm toán trưởng Kiểm toán Nhà nước chuyên ngành IV cho biết, theo quy định thì khoảng cách tối thiếu giữa các trạm thu phí BOT là 70km nhưng có thêm quy định cho trường hợp dưới 70km thì nhà đầu tư phải thỏa thuận với địa phương báo cáo Bộ Tài chính. Và thực tế, tất cả các trạm có khoảng cách dưới 70km đều làm đúng quy trình này.
Để không còn tình trạng hai trạm thu phí BOT cách nhau chưa đầy 10km trên cùng một tuyến đường, hay tình trạng vừa ra khỏi tuyến đường này lại gặp trạm thu phí của tuyến đường khác, ông Quý cho biết đã kiến nghị, Bộ Tài chính không nên để cơ chế này.
Ông Cao Tấn Khổng, Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước cho biết, đây mới là những kết quả sơ bộ, kết quả kiểm toán cụ thể các trạm BOT sẽ được công bố trong năm 2017.
Thời gian qua, việc đầu tư, xây dựng và khai thác các công trình BOT đã gây ra nhiều bất cập, gây bức xúc trong nhân dân. Tập trung vào một số vấn đề như: thu phí cao làm tăng giá cước vận tải; thu phí không đúng dự án đầu tư, thu bù cho các dự án khác; người dân bị ép buộc, thiếu sự lựa chọn cho người dân và doanh nghiệp khi không có nhu cầu sử dụng dự án BOT; việc bố trí quá nhiều trạm thu phí không đúng khoảng cách theo quy hoạch, gây ùn tắc giao thông, dự án chưa đảm bảo tiêu chuẩn thu phí BOT…/.