Chủ tọa phiên tòa tuyên án với bị cáo Tuấn và Tân. ( Ảnh: plo.vn)
Sáng 18/10/2015, trước khi rủ nhau đi xin việc làm, do đói bụng, Ôn Thành Tân (sinh ngày 10/9/1998) và Nguyễn Hoàng Tuấn (sinh ngày 15/8/1998) bèn ghé một tiệm tạp hóa hỏi mua 2 bịch chuối sấy, 1 ổ bánh mì ngọt, 1 bịch đậu phộng rang muối, 3 bịch me trộn đường. Khi chủ quán đưa các món đồ thì Tuấn giật lấy nhảy lên xe chạy đi. Sau đó, cả hai đều bị bắt giam, khởi tố về tội cướp giật tài sản.
Ngày 20/7/2016, Tòa án nhân dân quận Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh mở phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án hình sự và đã tuyên phạt Nguyễn Hoàng Tuấn 10 tháng tù và Ôn Thành Tân 8 tháng 20 ngày tù. Nghe vụ án cướp giật thì có vẻ to tát, nghiêm trọng, nhưng thực tế tài sản cướp giật chỉ giá trị 45 nghìn đồng!
Một vụ án nhỏ, nhưng hai người chưa thành niên phạm tội đã bị bắt giam (riêng Tân đã chấp hành xong hình phạt vì Tòa án đã tuyên mức án bằng với thời gian tạm giam). Theo Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, hành vi phạm tội của Tuấn và Tân không cần phải tạm giam.
Một vụ án nhỏ, nhưng Tuấn và Tân đã bị tuyên hình phạt nặng như những người thành niên phạm tội. Với người chưa thành niên phạm tội, pháp luật hình sự luôn thể hiện sự nhân đạo, như: Việc xử lý chủ yếu nhằm giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm; hạn chế áp dụng hình phạt tù; trong một số trường hợp có thể được miễn trách nhiệm hình sự; v.v...
“Vụ án bánh mì” thiệt hại 45 nghìn đồng (đã được khắc phục) xét xử nghiêm hơn cả chuẩn mực pháp luật. Trong khi đó, “vụ án đường ống nước sông Đà” ở Hà Nội thiệt hại nhiều tỷ đồng, ảnh hưởng đến sinh hoạt của hơn 70 nghìn hộ dân thì lại được cơ quan tiến hành tố tụng “tha” - miễn trách nhiệm hình sự với 5 cựu lãnh đạo Vinaconex. Lý do “tha” là do “khai báo thành khẩn, hợp tác làm rõ bản chất vụ án, có nhân thân tốt, có nhiều đóng góp cho ngành Xây dựng, không xác định được động cơ vụ lợi”.
Vẫn biết hai vụ án trên khác nhau về hành vi thực hiện tội phạm, nhưng nhìn nhận ở góc độ xã hội, dư luận chưa yên tâm khi việc vận dụng pháp luật có biểu hiện “nặng, nhẹ” theo chức vụ và thân phận?
Áp dụng hình phạt nặng, thậm chí là nghiệt ngã đối với Tuấn và Tân không phải điều xã hội mong muốn, cái cần nhất là chỉ ra tội lỗi để rồi họ phục thiện, thoát khỏi vòng luẩn quẩn đi tù vì nghèo đói, vì nhận thức pháp luật hạn chế...