Hiểu và điều trị đúng cách bệnh vảy nến

Phó Giám đốc Bệnh viện Da liễu Trung ương Lê Hữu Doanh cho biết, Ngày Vảy nến thế giới (29/10) do Liên đoàn Quốc tế các Hiệp hội Vảy nến (IFPA) sáng lập và đã được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ghi nhận.

Đây là ngày mà khoảng 125 triệu bệnh nhân vảy nến trên toàn thế giới tổ chức các hoạt động để nhắc nhở với cộng đồng rằng đây là căn bệnh không lây, những người mang căn bệnh này vẫn đang sống chung với nó, vẫn chấp nhận vừa chữa bệnh vừa làm việc. Ngày Vảy nến thế giới cũng là dịp để tuyên truyền cho xã hội không kỳ thị với người không may mắc phải căn bệnh này, đồng thời nhắc nhở những người trong ngành y quan tâm hơn nữa, nghiên cứu để tìm ra phương thức giúp cho việc kiểm soát căn bệnh này một cách tốt nhất.

Theo Phó Giám đốc Bệnh viện Da liễu Trung ương Lê Hữu Doanh, bệnh vảy nến là bệnh da mạn tính, không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ, mà còn ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý người bệnh gây nên một vòng luẩn quẩn bệnh lý. Các tác động đến người bệnh là gây ngứa, ảnh hưởng đến hình thức, diện mạo do bệnh gây nên các mảng màu đỏ, có vảy da bong nhiều.

Chính vì thế nên làm người bệnh mất tự tin, ảnh hưởng đến tài chính do phải chi phí cho điều trị, ảnh hưởng đến học tập, công việc, các mối quan hệ xã hội, làm người bệnh đôi khi cáu giận, thậm chí rơi vào trầm cảm và cảm thấy cô lập. Do vậy, chúng ta cần bao dung, độ lượng, che chở cho những người không may bị mắc căn bệnh này.

Bệnh có một số biểu hiện lâm sàng rất đặc biệt với biểu hiện thường gặp nhất là vảy nến thể thông thường (Psoriasis vulgaris) là bệnh mạn tính, tái phát, có mảng và sẩn màu đỏ có vẩy trắng bạc. Các thương tổn da có thể rải rác vài tổn thương cho đến lan toả toàn thân. Mọi lứa tuổi đều có thể bị vảy nến. Bệnh thường khởi phát trong khoảng từ 15 – 30 tuổi, tuy nhiên có thể gặp ở người lớn tuổi ngoài 50. Nam và nữ đều mắc bệnh như nhau.

Nguyên nhân thật sự của vẩy nến vẫn chưa rõ nhưng nhiều nghiên cứu cho thấy vảy nến có liên quan đến gen di truyền và rối loạn miễn dịch ở cơ thể người bệnh, từ đó dẫn đến các tế bào da tăng sinh rất nhanh và bất thường. Ngoài ra, một số yếu tố môi trường cũng góp phần khởi phát, thúc đẩy cũng như làm nặng thêm bệnh vảy nến.

Yếu tố di truyền là nếu bố hoặc mẹ bị bệnh thì có khoảng 8% con bị bệnh, nếu cả bố và mẹ bị bệnh thì tới 41% con mắc bệnh. Miễn dịch liên quan đến các tế bào miễn dịch lympho T ở da. Các yếu tố môi trường là nhiễm khuẩn, chấn thương, thuốc, thức ăn. Các yếu tố có thể làm bệnh nặng hơn là các sang chấn như gãi, chà xát mạnh, các stress tâm lý...

Các chuyên gia da liễu cho biết, người bệnh vảy nến có thể tự biết về bệnh của mình, đó là các thương tổn ở da. Hay gặp và điển hình nhất là các dát đỏ có vảy trắng phủ trên bề mặt, vảy dày, có nhiều lớp xếp chồng lên nhau rất dễ bong và giống như giọt nến (vì vậy có tên gọi là “vảy nến”). Kích thước thương tổn to nhỏ khác nhau với đường kính từ 1- 20cm hoặc lớn hơn. Vị trí điển hình nhất của các dát đỏ có vảy là vùng tì đè, hay cọ xát như: khuỷu tay, đầu gối, rìa tóc, vùng xương cùng, mông. Tuy nhiên, sau một thời gian tiến triển các thương tổn có thể lan ra toàn thân. Người mắc bệnh vảy nến thường không ngứa, tuy nhiên một số có thể ngứa, châm chích, bỏng rát. Trường hợp nặng, người bệnh có thể xuất hiện nhiều mụn mủ hoặc đỏ da toàn bộ cơ thể.

Theo các bác sỹ da liễu, điều trị bệnh vảy nến cần phải cân nhắc về độ tuổi, thể bệnh, vị trí thương tổn, diện tích da bị bệnh, các phương pháp và các thuốc đã sử dụng. Người bệnh cần đến bác sỹ chuyên khoa da liễu để chẩn đoán xác định bệnh, cho chỉ định điều trị ban đầu. Trường hợp thương tổn da chỉ chiếm dưới 5% diện tích da cơ thể thì người bệnh có thể điều trị tại y tế cơ sở theo chỉ định ban đầu của bác sỹ chuyên khoa. Các trường hợp khác cần được các bác sỹ chuyên khoa điều trị và theo dõi lâu dài.

Hiện nay vẫn chưa có phương pháp nào có thể điều trị khỏi hoàn toàn bệnh vảy nến. Mục tiêu chính của điều trị (dùng thuốc, thuốc sinh học, quang trị liệu...) là giảm viêm và kiểm soát tình trạng tăng sinh tế bào da, giúp người bệnh kéo dài thời gian ổn định của bệnh cũng như ngăn ngừa và hạn chế tối đa các biến chứng của bệnh. Do đó, người bệnh cần tuân thủ theo sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa da cũng như cần biết những việc nên làm và không nên làm hàng ngày nhằm giúp kiểm soát và chung sống hòa bình với bệnh được tốt hơn.

Các chuyên gia da liễu khuyến cáo: Để phòng bệnh vảy nến, người dân cần tránh căng thẳng thần kinh, sinh hoạt điều độ, hạn chế chất kích thích (rượu, cà phê...). Hàng ngày, mọi người cần vệ sinh thân thể, tắm sạch sẽ giúp loại bỏ các vảy và da viêm; không nên dùng nước nóng và xà phòng có chất tẩy mạnh vì có thể làm tăng các triệu chứng. Mọi người nên sử dụng nước ấm và xà phòng nhẹ hoặc có thể dùng dầu tắm riêng biệt; sau khi tắm, thấm khô da sau đó dùng kem dưỡng ẩm.

Người bệnh vảy nến cần thận trọng với các món ăn lạ dễ gây dị ứng nhất là những đồ ăn chứa nhiều protein và tanh (như: tôm, cua, ghẹ, măng, cà, lạp sườn, xúc xích, thịt gà, đồ hộp, trứng...); đồ uống có chất kích thích (như: rượu, bia, cà phê, trà, thuốc lá, tiêu, ớt...); đồ ăn có chứa nhiều chất béo (như: đường, sữa, mỡ, bơ, đồ ngọt tổng hợp...). Ngoài ra, người bệnh vảy nến phải hạn chế tiếp xúc với hóa chất (như: xà phòng, dầu gội, sữa tắm...); thận trọng khi sử dụng nước hoa, son phấn, kem dưỡng da, thuốc nhuộm tóc... Người bệnh nên ăn nhiều thực phẩm chứa các loại axit béo có lợi như Omega - 3 và các loại rau quả giàu vitamin B12, chất khoáng như kẽm… để nâng cao sức đề kháng cho cơ thể. Người bệnh cũng có thể tham khảo các thầy thuốc chuyên khoa để bổ sung một số loại thảo dược giảm ngứa và tránh tổn thương lan rộng.../.