Sừng sững trên một đỉnh đồi cao, cách mực nước biển khoảng 10-12m, chúng tôi đặc biệt ấn tượng về vẻ cổ kính của tháp cổ giữa phố thị ồn ã, náo nhiệt và sóng biển dạt dào. Tên gọi tháp Bà Po Nagar gợi lên trong tâm trí du khách biết bao huyền tích đã diễn ra trong quá khứ.
Theo tài liệu ghi chép trên các văn bia tại quần thể tháp thì tên gọi “tháp Bà Po Nagar” là tên cho cả quần thể kiến trúc nằm trọn trên một khu đồi cao trong khung cảnh “sơn thủy hữu tình”. Trong đó, tháp Bà Po Nagar là tên gọi chính của một cổ tháp cao tới 23m ở trung tâm quần thể. Theo ghi chép từ các tài liệu lịch sử, tháp Bà Po Nagar được xây dựng từ khoảng thế kỉ thứ VIII đến thế kỉ XIII, trong thời kỳ đạo Hindu đang cường thịnh, là một trong những công trình kiến trúc cổ đặc trưng của người Chăm.
Tháp Po Nagar là nơi thờ Nữ vương Po Ina Nagar (còn gọi là Yan Pu Nagara, Po Ino Nagar hay Bà Đen mà người Việt gọi là Thiên Y Thánh Mẫu Ana) do người Chăm xây dựng. Lễ vía Bà Ponagar được tổ chức từ 20 – 23/3 âm lịch hằng năm tại khu di tích Tháp Bà Ponagar. Đây được coi là lễ lớn nhất khu vực Nam Trung bộ và Tây Nguyên. Những ngày này, hàng vạn du khách ở mọi miền đất nước về dự lễ. Nhân dân quanh vùng tập trung xung quanh Tháp dâng cúng lễ vật; tổ chức nhiều nghi lễ, đọc kinh, hát múa, cầu mong Bà ban cho nhiều may mắn, an lành,.
Ban thờ Bà Po Nagar - theo huyền tích, bà là vị nữ thần được tạo nên bởi áng mây trời và bọt biển, người tạo dựng ra Trái Đất, sản sinh gỗ quí, cây cối và lúa gạo.
Theo thông tin trên các bia đá trong quần thể tháp cổ thì tháp Bà Po Nagar được xây dựng từ khoảng thế kỉ thứ VIII đến thế kỉ XIII, trong thời kỳ đạo Hindu đang cường thịnh.
Trước ban thờ trong không gian các tháp cổ là linga - yoni (bộ phận sinh dục của nam, nữ), biểu tượng thể hiện tín ngưỡng phồn thực của người Chăm xưa cầu mong vạn vật sinh sôi nảy nở.
Những điệu múa uyển chuyển, nhịp nhàng theo tiếng trống Paranung từ những cô gái Chăm với nước da ngăm ngăm màu nắng, trên môi nở nụ cười như tạc vào dáng hình tháp cổ những nụ hoa đang khoe sắc.
Trải qua biết bao thời đại với những biến động của lịch sử cũng như tự nhiên, những tòa tháp cổ kính vẫn đứng vững cùng với thời gian.
Những trụ cột hình bát giác vững chãi tạo cho quần thể một kiến trúc sắp xếp hài hòa và chắc chắn.
Những hoa văn, họa tiết được trang trí trên mái vòm và cửa vào các tòa tháp gợi lên dấu xưa gắn với đời sống của đồng bào Chăm.
Tháp Bà Po Nagar là tên gọi chính của một cổ tháp cao 23 m ở trung tâm quần thể. Dấu xưa của tháp cổ hiện hữu qua mốc thời gian hình thành và xây dựng, là điểm đến của du khách trong và ngoài nước.