Thực hiện tốt chính sách BHXH, BHYT và BHTN sẽ giúp người lao động gắn bó với doanh nghiệp.
Trong ảnh: Công nhân may giày công nghiệp tại TX. Giá Rai
Doanh nghiệp nợ tiền tỷ
Theo thống kê của cơ quan BHXH tỉnh, tính đến ngày 30/6/2017, tổng số tiền nợ BHXH, BHYT và BHTN trên địa bàn tỉnh đã vượt trên con số 172,61 tỷ đồng, tăng 38,08 tỷ đồng so với cùng kỳ (tăng 28,3%). Trong đó, nợ BHXH chiếm hơn 24,37 tỷ đồng, nợ BHYT hơn 147,33 tỷ đồng và nợ BHTN 898 triệu đồng. Với số nợ trên, nếu so với 9 tỉnh của khu vực ĐBSCL (như An Giang, Cà Mau, Hậu Giang, Kiên Giang, Sóc Trăng, Trà Vinh, Vĩnh Long, TP. Cần Thơ) thì nợ đọng của Bạc Liêu đứng đầu (chiếm đến 17,36%). Trong khi nhiều tỉnh, thành phố khác tỷ lệ nợ đọng bình quân chỉ chiếm hơn 2% và tỉnh Hậu Giang là 8,91%.
Những con số cụ thể trên cho thấy tỷ lệ nợ đọng BHXH, BHYT trên địa bàn tỉnh cần được các ngành quan tâm, vì nó liên quan trực tiếp đến quyền và các lợi ích hợp pháp của người lao động được pháp luật bảo vệ. Các địa phương trong tỉnh có tỷ lệ nợ đọng BHXH, BHYT và BHTN cao phần lớn tập trung ở TP. Bạc Liêu và TX. Giá Rai. Đặc biệt, có những doanh nghiệp nợ tiền BHXH, BHYT trong nhiều năm liền và số tiền nợ cũng vượt hơn 1 tỷ đồng. Đơn cử như TX. Giá Rai, số tiền nợ BHXH, BHYT của các doanh nghiệp hơn 5,36 tỷ đồng.
Việc làm vi phạm pháp luật ấy không chỉ đẩy người lao động vào cảnh rủi ro, không được hưởng các quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp, mà còn để lại hậu quả nặng nề cho xã hội khi phải giải quyết các chính sách an sinh cho người lao động khi chẳng may doanh nghiệp bị phá sản.
Bà Võ Mai Hoa, Phó Giám đốc BHXH TX. Giá Rai, cho biết: “Trước tình hình nợ đọng tăng cao, Thị ủy Giá Rai đã ban hành Công văn số 228 gửi các ban ngành, UBND các xã và các đảng bộ, chi bộ trực thuộc tăng cường công tác chỉ đạo và phối hợp với cơ quan BHXH thanh toán dứt điểm nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN. Tuy được sự quan tâm chỉ đạo của Thị ủy, UBND thị xã trong xử lý nợ đọng, nhưng sự chuyển biến chưa rõ nét, số nợ đọng hiện tại còn cao so với quy định”. Bên cạnh đó, vẫn còn hiện tượng các doanh nghiệp trên địa bàn thị xã trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN, hoặc chậm đóng, đóng không hết số lao động làm việc tại doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp lách hợp đồng lao động, chỉ thuê làm việc công nhật, không đóng BHYT, BHXH, BHTN, làm người lao động bị thiệt thòi. Có trường hợp người lao động do chưa hiểu chính sách BHYT, BHXH, BHTN và mang nặng tâm lý cần việc làm nên chưa mạnh dạn đấu tranh bảo vệ các quyền lợi hợp pháp của mình, nhất là yêu cầu doanh nghiệp đóng BHYT, BHXH và BHTN cho người lao động.
Đâu là giải pháp?
Một trong những giải pháp mang tính quyết định trong việc thực hiện có hiệu quả Luật Lao động, Luật BHXH, góp phần bảo vệ các quyền và lợi ích chính đáng của người lao động là phải phát huy vai trò của tổ chức Công đoàn. Bởi đây là tổ chức đảm nhiệm chức năng gắn kết giữa người lao động và người sử dụng lao động trong việc thực hiện các thỏa ước về chế độ, chính sách và bảo vệ các quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động được pháp luật thừa nhận. Tuy nhiên, ở nhiều doanh nghiệp, vai trò của tổ chức Công đoàn còn mờ nhạt, còn mang nặng hình thức thành lập theo kiểu cho có và chưa thể giúp người lao động, nhất là tổ chức Công đoàn còn bị lệ thuộc vào đồng lương của doanh nghiệp, cũng như bị chi phối bởi các lợi ích khác.
Nếu như vai trò của Công đoàn được phát huy, người lao động không chỉ được thụ hưởng đầy đủ các quyền và lợi ích hợp pháp của mình, mà còn có điều kiện phát triển toàn diện. Đồng thời sẽ hạn chế tình trạng doanh nghiệp cố tình nợ, hoặc chiếm dụng tiền BHXH, BHYT và BHTN của người lao động. Có ý kiến cho rằng, muốn phát huy vai trò của tổ chức Công đoàn thì tổ chức này không hưởng lương từ doanh nghiệp, mà hưởng lương thông qua việc trích lương của người lao động. Và tổ chức này chỉ có một trách nhiệm duy nhất là bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động, sẵn sàng đứng ra khởi kiện doanh nghiệp nếu doanh nghiệp vi phạm Luật Lao động, Luật BHXH.
Bên cạnh việc nâng cao vai trò của tổ chức Công đoàn, việc phát huy tinh thần, trách nhiệm của các ngành quản lý trong kiểm tra, xử lý cũng góp phần thể hiện sự nghiêm minh của pháp luật và tạo thêm niềm tin cho người lao động. Nếu cần thì nên khởi kiện ra tòa những doanh nghiệp cố tình chây ỳ, chiếm dụng tiền BHXH, BHYT, BHTN và đẩy người lao động vào cảnh khó khăn; tăng mức lãi phạt chậm đóng cao hơn đối với những doanh nghiệp cố ý làm sai. Đồng thời có giải pháp hỗ trợ, tháo gỡ cho những doanh nghiệp thật sự gặp khó khăn trong kinh doanh, sản xuất. Qua đó giúp các doanh nghiệp này có điều kiện thực hiện đúng Luật Lao động, Luật BHXH, và đây cũng là giải pháp để bảo vệ các quyền và lợi ích chính đáng của người lao động.