Đó là những chia sẻ của Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng khi trả lời phỏng vấn của phóng viên Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam nhân dịp Xuân Canh Tý 2020.
 |
| Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng (Ảnh: M.P) |
Bốn năm liên tiếp thu vượt dự toán
Phóng viên (PV): Năm 2019 là năm ngành Tài chính đã hoàn thành xuất sắc, toàn diện nhiệm vụ tài chính – ngân sách nhà nước (NSNN). Đặc biệt, đây cũng là năm thứ 4 liên tiếp thu NSNN vượt dự toán, tốc độ tăng thu ngân sách cao hơn tăng trưởng kinh tế. Xin Bộ trưởng cho biết một số kết quả nổi bật trên các mặt công tác của Bộ Tài chính trong năm 2019?
Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng: Dự toán thu cân đối NSNN năm 2019 Quốc hội quyết định là 1.411,3 nghìn tỷ đồng, được triển khai thực hiện trong bối cảnh tình hình quốc tế diễn biến phức tạp và có nhiều yếu tố không thuận lợi; hoạt động sản xuất, kinh doanh trong nước tiếp tục chịu ảnh hưởng từ những khó khăn, hạn chế nội tại của nền kinh tế và diễn biến bất thường của thiên tai, biến đổi khí hậu, dịch bệnh...
Vượt qua những khó khăn, thách thức nêu trên; dưới sự Lãnh đạo của Đảng, sự giám sát của Quốc hội, sự chỉ đạo chặt chẽ, sát sao của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, toàn ngành Tài chính đã đoàn kết, đồng lòng, quyết tâm phấn đấu hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ tài chính - NSNN năm 2019, góp phần hoàn thành toàn diện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội năm 2019.
Kết thúc năm 2019, tổng thu cân đối NSNN vượt 9,8% so dự toán. Trong đó cả thu nội địa, thu dầu thô và thu từ hoạt động xuất nhập khẩu đều vượt dự toán. Điều có ý nghĩa quan trọng là cơ cấu thu ngân sách ngày càng bền vững. Năm 2019, thu từ 3 khu vực kinh tế là doanh nghiệp (DN) nhà nước, DN có vốn đầu tư nước ngoài và DN ngoài quốc doanh đã tăng 10,9% so cùng kỳ năm 2018, cao hơn dự kiến tăng trưởng kinh tế và lạm phát. Ngược lại, các khoản thu từ tài sản, tài nguyên, thu từ đất, khai thác khoáng sản… có tăng so dự toán nhưng xét về mặt tổng thể thì những khoản thu này chiếm tỷ trọng nhỏ và giảm dần. Như vậy, thu từ sản xuất, kinh doanh vẫn là khoản thu quan trọng, cốt lõi.
Chi NSNN năm 2019 bám sát dự toán Quốc hội giao, điều hành phù hợp tiến độ thực hiện và đáp ứng kịp thời các nhiệm vụ đầu tư cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế - xã hôi. Tiếp tục phát huy kết quả của năm 2018, việc cơ cấu lại chi NSNN cũng được triển khai tích cực trong năm 2019 và cuối năm đã đạt mục tiêu.
Tỷ trọng chi thường xuyên giảm dần. Chi thường xuyên thực tế năm 2017 là 65,1%, đến năm 2019 dự toán là 61,2%. Con số này vượt qua cả mục tiêu kế hoạch là dưới 64% trong khi vẫn đảm bảo nguồn thực hiện cải cách tiền lương (tăng khoảng 7%/năm) theo Nghị quyết của Quốc hội và các nhiệm vụ chi cho quốc phòng, an ninh, chính sách an sinh xã hội cấp thiết khác. Tỷ trọng chi đầu tư phát triển tăng dần, thực hiện giai đoạn 2016-2019 ước đạt 27 đến 28% tổng chi NSNN trong khi mục tiêu đề ra của chúng ta là 25-26%.
Bội chi NSNN năm 2019 tiếp tục được kiểm soát cả số tuyệt đối và số tương đối, còn khoảng 3,4% GDP. Nhờ kiểm soát tốt bội chi, các khoản vay bảo lãnh của Chính phủ nên tốc độ tăng nợ công đã giảm hơn một nửa. Tỷ lệ nợ công đến cuối năm 2019 khoảng 55% GDP; dư nợ Chính phủ khoảng 48,5% GDP.
Năm 2019 cũng là năm ngành Tài chính đạt được nhiều kết quả trong công tác xây dựng thể chế, cải cách hành chính, sắp xếp tổ chức bộ máy, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Các chính sách, chế độ được sửa đổi, bổ sung, ban hành mới kịp thời, phù hợp tình hình thực tế và cam kết hội nhập quốc tế, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực tài chính - NSNN, tăng cường kỷ luật, kỷ cương tài chính.
Thị trường tài chính tiếp tục phát triển ổn định; tiếp tục tái cơ cấu, sắp xếp DNNN; tăng cường quản lý thị trường giá cả, kiểm soát lạm phát; nâng cao hiệu quả quản lý tài sản công...
PV:Theo Bộ trưởng, đâu là tiền đề để ngành Tài chính có thể đạt được thành tích này trong năm 2019?
Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng: Thành quả trên có được quy tụ từ cả một quá trình nỗ lực trong nhiều năm liền thông qua việc cải cách thể chế và cải cách thủ tục hành chính (TTHC), gắn với hiện đại hóa ngành Tài chính, đã tháo gỡ khó khăn cho DN, góp phần kích thích tăng trưởng kinh tế.
Thời gian qua, Ban Cán sự Đảng, lãnh đạo Bộ Tài chính và cá nhân tôi rất chú trọng chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ này trong nhiều năm với việc ưu tiên các giải pháp cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, tạo thuận lợi cho người dân, DN; nhất là đơn giản hóa, cắt giảm TTHC, cắt giảm điều kiện kinh doanh,…
Có thể kể đến một vài con số đáng ghi nhận, như: Trong năm 2019, Bộ Tài chính đã chủ trì xây dựng, trình cấp có thẩm quyền ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền 108 văn bản quy phạm pháp luật theo đúng kế hoạch đã đề ra. Bộ Tài chính cũng đã bãi bỏ 49 TTHC; sửa đổi, bổ sung 23 TTHC; cắt giảm, đơn giản hoá 129 điều kiện kinh doanh. Đặc biệt, năm qua, Bộ Tài chính đã chính thức thành lập và đưa vào hoạt động Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính qua cơ chế một cửa ngay tại trụ sở Bộ. 102 thủ tục hành chính thuộc 8 lĩnh vực quản lý của Bộ Tài chính được tiếp nhận và trả kết quả ngay tại Bộ phận Một cửa này với kết quả giải quyết đạt 100%.
Những giải pháp trên đã góp phần giảm chi phí hoạt động cho DN, nâng cao sức cạnh tranh và tạo ra sự bình đẳng, thuận lợi cho DN trong tiếp cận các nguồn lực và cơ hội kinh doanh.
Công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế của Bộ Tài chính đáp ứng được yêu cầu về chất lượng, tiến độ đề ra. Các chính sách, chế độ được sửa đổi, bổ sung, ban hành mới kịp thời, phù hợp tình hình thực tế và cam kết hội nhập quốc tế, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực tài chính – ngân sách, tăng cường cải cách hành chính, siết chặt kỷ cương, kỷ luật tài chính.
Hàng loạt đánh giá được đưa ra trong năm 2019 đã ghi nhận những nỗ lực trên của ngành Tài chính. Đơn cử như, trên Bảng xếp hạng Chỉ số cải cách hành chính (Par Index) năm 2018 do Ban Chỉ đạo Cải cách hành chính của Chính phủ công bố vào tháng 5/2019 thì Bộ Tài chính xếp thứ 2/18 bộ, cơ quan ngang bộ, tăng 1 bậc so với năm 2017. Theo khảo sát của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) năm 2019, có đến 78% người nộp thuế được hỏi hài lòng với kết quả cải cách của cơ quan Thuế, tăng 3 điểm % so cuộc khảo sát năm 2016, tăng 7 điểm % so năm 2014. Theo Báo cáo môi trường kinh doanh năm 2018 của Ngân hàng Thế giới, chỉ số nộp thuế và bảo hiểm xã hội của Việt Nam đã có sự cải cách mạnh mẽ và tăng bậc xếp hạng cao nhất trong 10 chỉ số được đánh giá (tăng 22 bậc từ 131 lên 109). Và trong Bảng chỉ số sẵn sàng cho phát triển và ứng dụng công nghệ thông tin (ICT Index) năm 2019 do Bộ Thông tin và Truyền thông phối hợp Hội Tin học Việt Nam công bố, năm 2019 là năm thứ 7 Bộ Tài chính tiếp tục xếp thứ nhất trong khối các bộ, ngành.
Đảm bảo bộ máy tổ chức tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả
PV: Được biết, bên cạnh cải cách thể chế và cải cách TTHC, Bộ Tài chính là một trong số bộ hiện đi đầu các bộ, ngành quyết tâm triển khai các nghị quyết, kết luận của Bộ Chính trị về sắp xếp, tổ chức lại bộ máy với hiệu quả rõ rệt. Bộ trưởng nhận định về vấn đề này như thế nào?
Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng: Năm 2019, công tác cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước cũng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành Tài chính. Tiếp nối thành công những năm trước, Bộ Tài chính đẩy mạnh sắp xếp tổ chức bộ máy, đảm bảo tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, đặc biệt là lĩnh vực thuế, hải quan, Kho bạc Nhà nước (KBNN).
Kết quả thực hiện riêng trong năm 2019, đã cắt giảm được 2.172 đầu mối. Trong đó: Tổng cục Thuế cắt giảm được 1.968 đầu mối (giảm 63 phòng tham mưu, thanh tra của cục thuế tỉnh, thành phố; giảm 193 chi cục thuế tại các cục thuế tỉnh, thành phố; giảm khoảng 1.712 đội thuế thuộc chi cục thuế. KBNN cắt giảm 191 đầu mối (đã cắt giảm 128 phòng và tương đương thuộc KBNN cấp tỉnh; 15 KBNN cấp huyện; giảm 48 phòng thuộc KBNN quận tương đương cấp tổ, đội). Tổng cục Hải quan đã thực hiện sắp xếp giảm 12 chi cục hải quan thuộc cục hải quan tỉnh, liên tỉnh, thành phố. Cơ quan Bộ Tài chính giải thể 1 đơn vị cấp phòng thuộc Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại. Thực hiện tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý ngành Tài chính, luỹ kế 2 năm 2019 - 2020 tiết kiệm được khoảng 3.000 tỷ đồng.
Quá trình triển khai sắp xếp, tinh gọn bộ máy của Bộ Tài chính theo đúng chủ trương, nghị quyết của Đảng, chương trình hành động của Chính phủ; công khai, minh bạch; trên cơ sở thực tế của từng đơn vị, sự đồng thuận của các cấp quản lý; gắn cải cách bộ máy với cải cách thủ tục hành chính; ứng dụng CNTT, hiện đại hóa ngành; thay đổi phương thức quản lý; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và tổ chức thực thi pháp luật của ngành Tài chính đảm bảo đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ chính trị được giao.
Sắp xếp tổ chức bộ máy là việc làm khó. Tuy nhiên, với cách làm thận trọng, vừa làm vừa rút kinh nghiệm và quan trọng hơn là lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của cán bộ, công chức, viên chức; cùng với sự đoàn kết, đồng lòng và sự phối hợp trách nhiệm của các cấp, các ngành, chính quyền địa phương, ngành Tài chính đã cơ bản hoàn thành mục tiêu đề ra.
PV: Theo Bộ trưởng, hiện nay ngành Tài chính đang gặp những khó khăn nào trong công tác quản lý và điều hành tài chính – ngân sách? Bộ Tài chính sẽ tập trung ưu tiên giải quyết những vấn đề gì trong năm 2020, thưa Bộ trưởng?
Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng: Quả thực không thể phủ nhận một số hạn chế và khó khăn, như: Tỷ lệ huy động từ thuế, phí, lệ phí vẫn cần phải cố gắng để đạt yêu cầu; thu ở một số địa bàn trọng điểm còn khó khăn. Tỷ trọng chi thường xuyên đang giảm nhưng còn chậm; công tác cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại DN nhà nước còn nhiều khó khăn, tiến độ thực hiện chậm; giải ngân vốn đầu tư công chưa mấy cải thiện, ảnh hưởng tới hỗ trợ cho tăng trưởng kinh tế; thiên tai, dịch bệnh phát sinh “tiêu tốn” không ít nguồn lực của ngân sách,… Đây là những rào cản lớn đòi hỏi sự nỗ lực tập trung của toàn ngành Tài chính và sự ủng hộ, phối hợp tích cực của các bộ, ngành, địa phương để từng bước khắc phục.
Để hoàn thành nhiệm vụ được Đảng, Chính phủ và nhân dân giao phó, không chỉ năm 2020 mà cả giai đoạn 2016-2020, trên cơ sở bám sát Nghị quyết số 07-NQ/TW của Bộ Chính trị về chủ trương, giải pháp cơ cấu lại NSNN, quản lý nợ công để bảo đảm nền tài chính quốc gia an toàn, bền vững; nhiệm vụ được giao tại Nghị quyết số 25/2016/QH14 của Quốc hội về Kế hoạch Tài chính 5 năm giai đoạn 2016-2020, Nghị quyết 01/NQ-CP 2020 nhiệm vụ, giải pháp thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 2020; Nghị quyết 02/NQ-CP 2020 nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh 2020, Bộ Tài chính sẽ tập trung triển khai thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu sau:
Tiếp tục điều hành chính sách tài khóa chặt chẽ kết hợp chính sách tiền tệ, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra. Phối hợp với các bộ, ngành, địa phương thực hiện tốt các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh, cải thiện môi trường đầu tư thông qua việc cải cách TTHC, cắt giảm điều kiện kinh doanh, sửa đổi, bổ sung các chính sách phù hợp thực tế, tạo điều kiện cho DN phát triển, qua đó tạo nguồn thu vững chắc cho NSNN. Đồng thời, tiếp tục tăng cường công tác quản lý thu; công tác thanh tra, kiểm tra chống thất thu, chuyển giá; bảo đảm thu đúng, đủ, kịp thời các khoản thu thuế, phí, lệ phí vào NSNN.
Cùng với đó, tiếp tục thực hiện triệt để tiết kiệm, chống lãng phí, phù hợp khả năng cân đối nguồn lực ngay từ khâu xác định các nhiệm vụ cần thực hiện năm 2020 và kế hoạch tài chính – NSNN giai đoạn tiếp theo. Xây dựng và triển khai dự toán ngân sách gắn với chiến lược và định hướng phát triển trong từng thời kỳ, đảm bảo tính bền vững của NSNN. Bên cạnh đó, tiếp tục tăng cường kỷ luật, kỷ cương tài chính, đẩy mạnh cải cách TTHC, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.../.
PV: Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!