 |
|
Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình |
(ĐCSVN)
- “Cái khó nhất trong điều hành thị trường tiền tệ năm 2012 là làm sao hạ được lãi suất. Nói là hạ lãi suất nhưng không phải nói là làm được ngay. Bình thường bơm tiền nhiều, nhu cầu về tiền bớt đi thì mới giảm được lãi suất. Nhưng giờ ai cũng thiếu thanh khoản, ai cũng cần vốn thì rất khó giảm được”. Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Văn Bình đã nhấn mạnh như vậy tại buổi gặp gỡ với báo chí chiều 11/1.
Phóng viên (PV): Tình hình thanh khoản trên thị trường ngân hàng hiện nay đang gặp nhiều khó khăn, xin Thống đốc cho biết rõ hơn về vấn đề này?
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Văn Bình: Vấn đề chung của nền kinh tế hiện nay là thanh khoản. Nguyên nhân lớn nhất là do hệ thống ngân hàng sử dụng cơ cấu kỳ hạn chưa hợp lý. Trong thời gian dài, nguồn vốn huy động của các ngân hàng chủ yếu là ngắn hạn, với kỳ hạn 1 - 3 tháng và rất hiếm người gửi kỳ hạn 3 - 5 năm. Tâm lý của người dân là thế, chỉ gửi tiết kiệm 1 tháng, ngân hàng nào thân quen lắm thì cũng chỉ gửi đến 3 tháng là cùng. Cơ cấu vốn vào thì ngắn hạn, nhưng các ngân hàng lại chủ yếu cho vay dài hạn và việc này cứ tích tụ lại dần dần dẫn đến khó khăn trong thanh khoản.
Trước đây, NHNN quy định, các ngân hàng chỉ được sử dụng 40% vốn ngắn hạn để cho vay dài hạn, đến năm 2010, thì rút xuống còn 30%. Nhưng trong thời gian qua, việc tuân thủ yêu cầu này của các ngân hàng còn yếu và xử lý cũng chưa mạnh. Một mặt, dư nợ cho vay trung và dài hạn tăng lên, không còn 30% hay 40% như quy định, mà còn lên cao nữa. Cá biệt có trường hợp lên tới gần 100%. Trong khi đó, nguồn vốn vào của hệ thống ngân hàng lại hoàn toàn lệ thuộc vào thị trường, huy động được bao nhiêu là cho vay bấy nhiêu.
Mặc dù đứng giữa tổng dư nợ và tổng tài sản ngân hàng nhận thế chấp thì có vẻ yên tâm, ví dụ: Chỉ cho vay 40% giá trị tài sản thế chấp, cao thì 70%, phù hợp với quy định, nhưng về cơ cấu thời hạn thì không phù hợp. Chính vì vậy, rủi ro thanh khoản tăng lên và các ngân hàng trở nên thụ động khi huy động gặp khó khăn. Và trong điều kiện thắt chặt tiền tệ như hiện nay, khi thị trường không còn có thể huy động được nguồn vốn từ các kênh đầu tư khác thì càng trở nên khó khăn hơn dẫn đến nhiều ngân hàng lâm vào tình trạng mất thanh khoản.
PV: Với tình hình thanh khoản trên thị trường ngân hàng còn khó khăn như vậy, thì đến bao giờ NHNN mới có thể gỡ trần lãi suất huy động, thưa Thống đốc?
Thống đốc NHNN: Như chúng ta đã biết, từ năm 2010, cơ chế trần lãi suất huy động được đưa ra xuất phát từ những xáo trộn trên thị trường. Nhu cầu vốn của hệ thống ngân hàng cao. Nếu để tự do thì mặt bằng lãi suất huy động cao dẫn tới lãi suất cho vay cao và doanh nghiệp gặp khó khăn… Vì thế, đưa ra cơ chế trần là nhằm đảm bảo hệ thống huy động vốn ở một mức nhất định, cho vay ra ở mức lãi suất có thể chấp nhận được.
Hiện tại, nếu thả tự do, mặt bằng lãi suất huy động cao, lãi suất cho vay ra cao, nền kinh tế và doanh nghiệp còn gặp khó khăn hơn, không đảm bảo được mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2012. Nhưng trước mắt, trần lãi suất vẫn phải duy trì ở một mức nhất định để lãi suất cho vay ra ở mức chấp nhận được. Nếu để lãi suất theo thị trường thì sẽ rất cao, như vậy, nền kinh tế sẽ khó khăn rất lớn. Vì vậy, cần phải sử dụng biện pháp hành chính là để trần lãi suất. Nếu bao giờ không còn những lý do để áp trần lãi suất, thì lúc đó sẽ bỏ.
Mục tiêu tái cấu trúc của NHNN là giảm dần quy mô của thị trường tiền tệ, đưa thị trường tiền tệ trở về đúng vai trò của nó. Nếu làm được điều đó thì nhất định không có trần lãi suất, không còn chuyện căng thẳng, khó khăn thanh khoản. Còn về thực tiễn, nếu nói từ nay đến hết tháng 6/2012 có thể bỏ trần là điều không tưởng.
PV: Trong thời gian tới, NHNN sẽ có các biện pháp gì để đảm bảo tính thanh khoản cho hệ thống ngân hàng trong tình hình hiện nay, thưa Thống đốc?
Thống đốc NHNN: Cái khó nhất trong điều hành năm 2012 là làm sao hạ được lãi suất. Nói là hạ lãi suất nhưng không phải nói là làm được ngay. Bình thường bơm tiền nhiều, nhu cầu về tiền bớt đi thì mới giảm được lãi suất. Nhưng giờ ai cũng thiếu thanh khoản, ai cũng cần vốn thì làm sao giảm được. Do đó, để bỏ trần lãi suất cần xử lý được những bất cập hiện nay trên thị trường.
Nhiều học giả cũng cho rằng, để giải quyết vấn đề khó khăn trong thanh khoản, NHNN cần phải bơm vốn ra. Đề xuất này cũng đúng nhưng vấn đề không đơn giản như vậy vì còn nhiều góc độ khác nữa. Nếu bơm ra mà không thay đổi được tập quán thì bơm bao nhiều cho đủ. Do đó, trước khi bơm vốn ra phải thay đổi tập quán. Tiền bơm ra thị trường phải tập trung cho sản xuất, theo các kỳ hạn nào. Do đó, phải tái cấu trúc, với thời gian dài hạn 5 - 10 năm tới.
Từ năm 2012, nhiệm vụ chủ yếu của NHNN là tập trung tái cấu trúc TCTD yếu kém, để họ hoạt động như hiện nay thì có nguy cơ đổ vỡ chính họ và ảnh hưởng hệ thống. Sau đó sẽ xử lý quyết liệt hơn vấn đề thanh khoản, tạo vốn tốt hơn, có thể đẩy mạnh cung tiền, đi vào sản xuất cho doanh nghiệp đỡ căng thẳng hơn, giúp tăng trưởng kinh tế phù hợp, không làm tăng áp lực lạm phát. Tiền đưa ra không phải để lấp vào những chỗ làm ăn không đúng như trước đây… sau đó, sẽ tính đến giảm lãi suất.
PV: Vậy dự báo thị trường tiền tệ trong năm 2012 sẽ diễn biến như thế nào, thưa Thống đốc?
Thống đốc NHNN: Năm nay có cơ sở để ổn định được thị trường tiền tệ. Trên cơ sở phân tích kinh tế vĩ mô, trong năm 2012 nếu không có những cú sốc lớn, trong một thế giới đầy bất trắc, thì có thể khẳng định thị trường ngoại hối năm tới sẽ ổn định.
Những năm gần đây tỷ giá luôn tăng 10%. Năm nay với cách điều hành nhất quán của Cính phủ và NHNN thì tỷ giá sẽ trơn tru hơn, ổn định hơn. Nếu không có những yếu tố bất ngờ, xáo trộn lớn thì tỷ giá dự kiến chỉ tăng khoảng 2% - 3%.
Ngoài ra, cũng trong năm 2012, chính sách của NHNN là tiếp tục đảm bảo vị thế cho VND, cho lợi ích nắm giữ VND, bởi vị thế và lợi ích được khẳng định đồng nghĩa với việc hạn chế tâm lý và hoạt động đầu cơ, găm giữ ngoại tệ gây bất lợi cho tỷ giá./.