"Vấn đề mà chúng ta đang cần phải xử lý nhất đó là nợ xấu"

TS. Võ Trí Thành  - Phó Viện trưởng  Viện nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (Ảnh: P.H)

(ĐCSVN) – Mức độ “bong bóng” tài chính của Việt Nam hiện nay ra sao? Nó ảnh hưởng như thế nào đối với nền kinh tế? Xung quanh vấn đề này, phóng viên Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam đã có cuộc trao đổi với TS. Võ Trí Thành- Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương.

TS. Võ Trí Thành: Thế giới hiện nay có nhiều đánh giá khác nhau. Trên thế giới, “bong bóng” tài chính còn lớn hơn gấp 13-17 lần so với GDP. Tôi nói thế có nghĩa thế giới này sống với “quả bóng” tài chính. Nhưng vấn đề cần làm hiện nay là phải để cho “quả bóng” đó không thủng, không vỡ vì nó có rủi ro rất lớn.

Thứ hai là quả bóng lớn tới mức nó gắn với rất nhiều “trò chơi” mà nó tự chơi với nhau chứ không gắn với nền kinh tế thực. Điều các nhà kinh tế muốn là khu vực tài chính là khu vực trung gian để chuyển thành đầu tư trong nền kinh tế thực. Thế nhưng, hiện nay rất nhiều "trò chơi" trong hệ thống “bong bóng” tài chính là nó chơi với nhau, không gắn với nền kinh tế thực, vì thế nó tiềm ẩn rủi ro cao.

Hiện ở Việt Nam “bong bóng” tài chính cũng phản ánh rất rõ điều này. Nếu chúng ta cộng tất cả các tài sản tài chính hoặc tài sản gần tiền, gần tài chính như: vốn hóa thị trường chứng khoán, trái phiếu Việt Nam, tín dụng ngân hàng, vàng trong dân... , thì khối lượng tài sản này lớn gấp 2 lần GDP Việt Nam.

Và, chúng ta quan sát cũng dễ thấy thì có những “trò chơi” nội tại đó ít gắn với nền kinh tế thực. Ví dụ các ngân hàng cho vay lòng vòng với nhau, hay là người dân chỉ đi mua vàng, hoặc trao đổi vàng... tạo giá trị gia tăng vô cùng nhỏ. Chính điều này hiện nay cả Việt Nam và thế giới đều đang nhìn nhận lại cách quản lý vốn và giám sát tài chính, để đảm bảo làm sao nó ổn định, trở thành khu vực trung gian chuyển nguồn lực nơi thừa sang nơi thiếu một cách có hiệu quả để phát triển, đồng thời càng ngày càng gắn với nền kinh tế thực hơn.

PV: Như ông nói, trên thế giới, “bong bóng” tài chính lớn gấp 13 lần GDP còn tại Việt Nam thì chỉ lớn gấp 2 lần GDP, nghĩa là mức độ nguy hiểm của “bong bóng” tài chính ở Việt Nam thấp hơn thế giới?

TS. Võ Trí Thành: Tôi cho rằng “quả bóng” tài chính Việt Nam không quá lớn như của thế giới, vì mức độ sáng tạo của các “trò chơi” tài chính ở Việt Nam không nhiều như trên thế giới. Nhưng Việt Nam chưa có độ sâu tài chính như trên thế giới và khả năng kiểm soát của chúng ta cũng còn hạn chế nên rủi ro cũng sẽ không hề nhỏ, thậm chí còn có rủi ro cao hơn so với thế giới.

Theo tôi, “bong bóng” tài chính to hay nhỏ ở mỗi quốc gia thì không thể có sự so sánh là nước nào rủi ro hơn nước nào, vì cũng giống như câu chuyện về tổng nợ công trên GDP, có thể nước này có tổng số nợ công lớn gấp đôi nước kia nhưng rủi ro của họ có thể nhỏ hơn vì nó còn phụ thuộc vào nhiều thông số khác trong nội tại của “quả bóng” tài chính ấy. Đây là bài toán rất phức tạp. Tuy nhiên, tất cả đều chứa đựng rủi ro trong đó, và hệ thống giám sát yếu khi “bong bóng” tài chính càng to thì rủi ro càng cao. Vì thế giám sát tốt thì ngoài những thông lệ chung cần đẩy mạnh mức độ sáng tạo tài chính, mức độ mở cửa về vốn cho thị trường phát triển.

PV: “Bong bóng” tài chính hiện nay ở lĩnh vực nào nguy hiểm nhất? Nằm ở  ngân hàng, bất động sản, vàng  hay chứng khoán, thưa ông?

TS. Võ Trí Thành: Tất cả nó có mối quan hệ với nhau, nó liên quan đến chung chuyển vốn. Vốn bên ngoài, vốn bên trong, vốn ra, vốn vào, vốn chuyển từ loại hàng hóa này sang loại hàng hóa khác, tài sản tài chính này sang tài sản tài chính khác. Ví dụ như vốn chuyển từ đô-la sang đồng Việt Nam, hay từ đồng Việt Nam sang vàng và vàng sang bất động sản...

Còn hiện nay, vấn đề mà chúng ta đang cần phải xử lý nhất đó là nợ xấu, vì thực tế nợ xấu liên quan đến bất động sản, thanh khoản, đằng sau đó là đối với vấn đề năng lực hệ thống giám sát tài chính ngân hàng, đối với minh bạch hóa thông tin hiện nay...

PV: Muốn giải quyết được những hạn chế trên cần phải chú trọng hơn nữa đến việc nâng cao năng lực giám sát tài chính của Việt Nam. Vậy, ông cho rằng, cơ chế giám sát nên theo hướng nào?

TS. Võ Trí Thành: Hệ thống giám sát Việt Nam hiện đã có nhiều cải thiện, giám sát hiện cơ bản là làm theo định chế. Ví dụ như hệ thống giám sát của ngân hàng Nhà nước thì giám sát các tổ chức tín dụng, của Ủy ban chứng khoán thì giám sát các công ty chứng khoán…

Quan hệ tài chính chằng chịt với nhau nhưng lại gắn với chính sách vĩ mô nên chúng ta cần giám sát nó trong một tổng thể và phải gắn với sự thay đổi của chính sách vĩ mô, biến động kinh tế vĩ mô. Đây là vấn đề mà Việt Nam đã nhìn ra. Tuy nhiên, phải đi những bước đi như thế nào, năng lực đến đâu, các chuẩn mực, thông lệ quốc tế đến đâu, áp dụng nó như thế nào?...thì phải có bước đi dần dần, vì cái tốt nhất chưa phải ngày mai áp dụng đã có kết quả tốt nhất mà có thể một thời gian sau mới đạt được kết quả tốt nhất.

Hiện về vấn đề này chúng ta đang thực hiện là xây dựng lộ trình giám sát, nhưng bước đầu tiên của lộ trình đó chúng ta cần phải tiến hành ổn định cho được tình hình liên quan đến vấn đề thanh khoản, liên quan đến một số ngân hàng yếu kém, liên quan đến vấn đề nợ xấu…

PV: Xin cảm ơn ông!