Tăng cường đưa cơ giới hóa vào sản xuất nông nghiệp

(ĐCSVN) - Theo Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, thực hiện các dự án khuyến nông về cơ giới hóa bước đầu đã cho kết quả trên các dự án sản xuất lúa, mía, ngô,… giúp giảm lao động thủ công và tăng thu nhập cho người nông dân.

Hiện nay, cả nước có khoảng 400.000 máy kéo các loại sử dụng trong nông lâm thủy sản, trong đó sử dụng trong nông nghiệp chiếm 98,4% với tổng công suất khoảng 5 triệu CV, tăng 2,7 lần so với năm 2001. Cụ thể, máy kéo 2 bánh dưới 12 CV chiếm 67%, máy kéo trên 12 CV đến 35 CV chiếm 27%, máy kéo lớn trên 35 CV chiếm 6%. Cơ giới hóa chủ yếu trong trồng lúa và tập trung ở các khâu làm đất, tưới tiêu, tuốt đập và vận chuyển. Khâu gieo cấy, chăm sóc chủ yếu vẫn làm thủ công; mức độ áp dụng cơ giới hóa trong sản xuất nông nghiệp còn chậm.

Bên cạnh đó, theo Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, triển khai các dự án khuyến nông về cơ giới hóa thời gian qua đã cho nhiều kết quả. Trong đó, từ năm 2011 đến nay, thực hiện Nghị định số 02/2010/NĐ-CP ngày 8/1/2010 về Khuyến nông; Thông tư 183/2010/TTLT-BTC-BNN ngày 15/11/2010, các hoạt động khuyến nông Trung ương được triển khai theo dự án với quy mô vùng miền đại diện cho các vùng sinh thái trong cả nước.

Cụ thể, với dự án cơ giới hóa trong sản xuất lúa đã được triển khai tại 30 tỉnh với các mô hình “cơ giới hóa khâu làm đất”, “cơ giới hóa khâu thu hoạch” trong 3 năm 2011-2013 đã xây dựng được 67 mô hình tại 19 tỉnh vùng trung du, miền núi với 345 máy làm đất đa năng được đưa vào sản xuất. Với thời điểm này, đối với các tỉnh đồng bằng khâu làm đất đã được cơ giới hóa toàn bộ, do vậy, mô hình đã được triển khai tập trung ở vùng trung du, miền núi, nơi điều kiện địa hình phức tạp, ruộng nhỏ lẻ manh mún, khâu làm đất chủ yếu vẫn bằng trâu, bò và lao động thủ công, người dân chưa tiếp cận với các loại máy móc nông nghiệp. Đưa máy làm đất đa năng vào sản xuất đã làm tăng năng suất lao động từ 10-15 lần so với lao động thủ công, giảm đáng kể chi phí trong khâu làm đất 28-32%.

Bên cạnh đó, mô hình cơ giới hóa khâu thu hoạch bằng máy gặt đập liên hợp, trong 3 năm, dự án đã xây dựng được 79 mô hình với 79 máy gặt đập liên hợp lúa các loại được đưa vào sản xuất. Việc sử dụng máy gặt đập liên hợp vào thu hoạch lúa đã tăng năng suất thu hoạch từ 30-70 lần, giúp nông dân giảm được 30-40% chi phí so với thu hoạch bằng thủ công, đồng thời giảm tỷ lệ thất thoát trong thu hoạch xuống còn dưới 2%.

Về dự án cơ giới hóa trong sản xuất mía, năm 2011, dự án cơ giới hóa đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) phê duyệt. Dự án được triển khai tại 13 tỉnh sản xuất mía trọng điểm, đã xây dựng 59 mô hình cơ giới hóa khâu làm đất và chăm sóc mía với 354 máy làm đất đa năng được đưa vào sản xuất; 28 mô hình cơ giới hóa khâu nâng xếp mía được triển khai với 137 máy được đưa vào sản xuất. Thông qua những mô hình này đã góp phần tăng năng suất lao động, giảm chi phí trong từng khâu sản xuất. Đối với khâu làm đất đã giảm được 50-55% chi phí, tăng thu nhập cho người sản xuất khoảng 4,5 triệu đồng/ha. Đối với khâu nâng xếp mía đã giảm được 50-70% chi phí, tăng thu nhập cho người sản xuất khoảng 1,8-2,0 triệu đồng/ha.

Với dự án xây dựng mô hình tưới tiết kiệm nước cho cây chè được triển khai từ năm 2013-2015 với 18 mô hình được thực hiện tại các tỉnh Thái Nguyên, Tuyên Quang, Hòa Bình, Nghệ An, Bắc Giang, Hà Tĩnh. Năm 2013-2014, đã xây dựng 12 mô hình tưới tiết kiệm nước cho cây chè bằng thiết bị tưới phun mưa di động trên tổng diện tích 60ha. Dự án giúp nông dân tiếp cận với công nghệ tưới đa năng kết hợp phun thuốc trừ sâu, đồng thời vốn đầu tư thấp giúp khắc phục tình trạng khó khăn về kinh phí đầu tư cho hệ thống tưới, giảm 30-35% chi phí khâu tưới chè.

Với những kết quả bước đầu cho thấy áp dụng cơ giới hóa tổng hợp trong sản xuất nông nghiệp đã đem lại hiệu quả kinh tế cao, tăng năng suất lao động, đảm bảo kịp thời vụ, khắc phục tình trạng thiếu lao động lúc mùa vụ khẩn trương và thời tiết bất thuận, giảm chi phí sản xuất. Đồng thời tăng thu nhập cho nông dân, giảm tổn thất trong và sau thu hoạch xuống còn dưới 2%, nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp, góp phần ổn định diện tích cây trồng nông nghiệp trong bối cảnh đất cho các khu công nghiệp lấn dần diện tích sản xuất nông nghiệp.

Để đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn, đưa cơ giới hóa vào sản xuất nông nghiệp, theo Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, các cấp, các ngành, địa phương cần có những cơ chế, chính sách nhằm khuyến khích, tạo điều kiện hỗ trợ để nông dân đầu tư mua sắm máy móc thiết bị phục vụ cho sản xuất. Cụ thể, ở cấp Trung ương, cần tăng cường hỗ trợ xây dựng các dự án về áp dụng cơ giới hóa tổng hợp trong sản xuất nông nghiệp, tổ chức hội nghị đầu bờ, thông tin tuyên truyền để nhân rộng mô hình. Đồng thời, có chính sách giúp nông dân được vay vốn đầu tư mua sắm máy móc phục vụ cho sản xuất. Hỗ trợ các viện nghiên cứu, các cơ sở sản xuất máy nghiên cứu chế tạo các loại máy móc có chất lượng cao, phù hợp với điều kiện sản xuất và canh tác của các địa phương. Các cơ quan nghiên cứu cần có những chương trình ứng dụng thiết thực hơn, tạo ra được những máy móc thiết bị đáp ứng được nhu cầu thực tế sản xuất nông nghiệp của các địa phương.

Ở địa phương, các tỉnh cần có chủ trương, chính sách hỗ trợ về dồn điền đổi thửa, khuyến khích quy hoạch đồng ruộng, xây dựng vùng sản xuất hàng hóa tập trung. Tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền về hiệu quả của các mô hình trên các phương tiện thông tin đại chúng. Tổ chức đào tạo, tập huấn cho nông dân, giúp nông dân tiếp cận với các tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ mới trong sản xuất nông nghiệp để áp dụng vào sản xuất. Bên cạnh đó, UBND các tỉnh cần có cơ chế, chính sách hỗ trợ nông dân trong tỉnh về vốn, kỹ thuật, thúc đẩy dồn điền đổi thửa, quy hoạch vùng sản xuất hàng hóa, tạo điều kiện để nông dân tự mua sắm máy móc thiết bị. Trung tâm khuyến nông các tỉnh cần quan tâm đào tạo về nghiệp vụ khuyến nông và chuyên môn về các lĩnh vực cơ khí, chế biến, bảo quản, thủy lợi cho đội ngũ cán bộ kỹ thuật từ tỉnh đến huyện để tổ chức xây dựng các mô hình khuyến nông cơ giới hóa./.