Ảnh minh họa (Ảnh: BT)
Trong giai đoạn vừa qua, nông nghiệp Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc, giá trị sản xuất và giá trị gia tăng đã tăng liên tục trong một thời gian dài, sản lượng hàng hóa ngày càng tăng, xuất khẩu tăng trưởng với tốc độ cao, thu nhập và đời sống của dân cư nông thôn ngày càng được cải thiện.
Tuy nhiên, sự tăng trưởng nông nghiệp trong thời gian qua chủ yếu theo chiều rộng thông qua tăng diện tích, tăng vụ và dựa trên các yếu tố đầu vào truyền thống cho sản xuất và nguồn nhân lực tự nhiên cao. Việc ứng dụng các công nghệ cao, công nghệ tiên tiến dựa trên số hóa và kết nối tạo ra các mô hình nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp thông minh còn rất ít. Vì vậy, mô hình tăng trưởng nông nghiệp như hiện nay mới chỉ tạo ra được khối lượng nhiều nhưng giá trị thấp, hiệu quả sử dụng đất đai, tài nguyên chưa cao.
Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, các thành tựu mới của khoa học, công nghệ được ứng dụng để tối ưu hóa quá trình sản xuất, phân phối, trao đổi, tiêu dùng và quản lý, quản trị,…Tăng trưởng chủ yếu dựa vào động lực công nghệ và đổi mới sáng tạo, thay cho tăng trưởng chủ yếu dựa vào các yếu tố đầu vào truyền thống. Nếu không có những thay đổi mạnh mẽ về khoa học và công nghệ, ngành nông nghiệp Việt Nam sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức và tác động tiêu cực như tụt hậu về công nghệ, cạn kiệt nguồn tài nguyên thiên nhiên và suy giảm sản xuất kinh doanh.
Chỉ thị chỉ rõ nhiệm vụ và giải pháp, cần xác định các công nghệ mà ngành nông nghiệp cần ưu tiên phát triển trong trung hạn và dài hạn để đón đầu các công nghệ mới trên thế giới. Rà soát, điều chỉnh cơ cấu nhiệm vụ khoa học và công nghệ, lấy doanh nghiệp là trung tâm của hệ thống đổi mới sáng tạo ngành nông nghiệp, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp nhanh chóng tiếp cận và phát triển công nghệ sản xuất mới.
Ưu tiên cho nhập khẩu và làm chủ công nghệ tiên tiến của thế giới, đồng thời, tập trung đầu tư cho nghiên cứu ứng dụng để nhanh chóng nâng cao năng lực công nghệ trong nước, trình độ thiết kế; chế tạo, ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực sản xuất các sản phẩm nông nghiệp chủ lực, có lợi thế cạnh tranh.
Về thực hiện, Vụ Khoa học Công nghệ và Môi trường chủ trì xây dựng kế hoạch thực hiện Chỉ thị về tăng cường năng lực tiếp cận cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan xây dựng các nhiệm vụ nghiên cứu, chuyển giao và ứng dụng sâu rộng công nghệ sinh học, công nghệ cao, công nghệ thông tin, công nghệ viễn thám phục vụ việc phát triển các sản phẩm chủ lực của ngành theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững. Chú trọng đầu tư cho thương mại hóa kết quả khoa học và công nghệ.
Các Tổng cục, Cục, Vụ thuộc Bộ xác định các công nghệ mà ngành nông nghiệp cần ưu tiên phát triển trong trung hạn và dài hạn để đón đầu các xu hướng công nghệ mới trên thế giới. Ưu tiên cho nhập khẩu và làm chủ công nghệ tiên tiến của thế giới. Rà soát các chiến lược, chương trình hành động, đề xuất xây dựng kế hoạch và các nhiệm vụ trọng tâm để triển khai phù hợp với xu thế phát triển của Cách mạng công nghiệp lần thứ 4. Xây dựng chiến lược chuyển đổi số, nền quản trị thông minh, ưu tiên phát triển nông nghiệp thông minh.
Các đơn vị nghiên cứu triển khai trực thuộc Bộ, chủ động đề xuất Bộ đặt hàng các sản phẩm khoa học công nghệ đối với sản phẩm chủ lực, có lợi thế cạnh tranh của lĩnh vực, phát huy thế mạnh của đơn vị, đáp ứng được các yêu cầu cấp thiết của sản xuất trên quy mô lớn, hiệu quả cao phù hợp với xu thế của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư./.