Bản lĩnh chính trị vững vàng là tiền đề của thành công

Đồng chí Đinh Ngọc Thắng - Bí thư Đảng ủy, Cục trưởng Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh

Làm tốt vai trò đồng hành của doanh nghiệp

Phóng viên (PV): Năm 2020 nền kinh thế thế giới và trong nước chịu ảnh hưởng tiêu cực bởi dịch COVID-19, hoạt động thương mại xuất nhập khẩu (XNK) giảm sút mạnh do đứt gãy chuỗi cung ứng. Trong bối cảnh ấy, Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh vẫn đạt được những kết quả hết sức ấn tượng. Xin đồng chí cho biết, với vai trò của người thuyền trưởng, đồng chí đã làm gì để đưa đơn vị vượt khó khăn và có được những thành tích ấy?

Cục trưởng Đinh Ngọc Thắng: Làm người thuyền trưởng chèo lái con thuyền vượt qua những con sóng lớn, thật sự là một nhiệm vụ đầy khó khăn và thách thức đối với tôi. Nhưng tôi không cho phép những bất lợi của hoàn cảnh mà trở nên tự ti, cũng không vì khả năng còn thiếu sót mà không chịu cầu tiến. Mọi thứ sẽ trở nên không còn khó khăn nếu chúng ta có tầm nhìn xa rộng, đánh giá đúng bản chất vấn đề và thực hiện nó bằng cái tâm của mình.

Thế giới và trong nước đã trải qua một năm nhiều biến cố và tổn thất nặng nề bởi dịch COVID-19 lây lan trên diện rộng, hoạt động XNK giảm sút mạnh do đứt gẫy chuỗi cung ứng, chịu thiệt hại nhiều nhất là các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh thương mại. Điều mà doanh nghiệp có thể trông chờ vào là những chính sách tạo thuận lợi thương mại của cơ quan quản lý Nhà nước cho họ có điểm tựa, niềm tin để hồi phục và phát triển kinh tế. 

Chúng tôi hỗ trợ doanh nghiệp bằng cái tâm của mình, không chỉ bởi vì mục tiêu thu thuế XNK mà là sự sẻ chia, đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp trong giai đoạn khó khăn. Các cán bộ, viên chức Hải quan TP Hồ Chí Minh đã làm ngày làm đêm tại các cảng biển, cửa khẩu, sân bay để giải quyết thủ tục thông quan hàng hóa. Tôi đã chỉ đạo các đơn vị vận dụng tối đa ứng dụng công nghệ thông tin vào các khâu nghiệp vụ, doanh nghiệp không phải đến tận nơi để làm thủ tục hải quan mà thông qua hệ thống VNACCS/VCIS, hệ thống dịch vụ công trực tuyến, hệ thống quản trị tập trung HCAS, dịch vụ thanh toán qua ngân hàng 24/7 doanh nghiệp có thể ở bất cứ nơi đâu để làm thủ tục hải quan. Điều đó giúp cho doanh nghiệp tiết kiệm được thời gian và chi phí đồng thời hỗ trợ, đáp ứng nhu cầu XNK của doanh nghiệp trong thời gian giãn cách xã hội, góp phần khơi thông dòng chảy thương mại.

Và có lẽ chưa khi nào cơ quan hành chính Nhà nước - những người thường quen với việc đưa ra những mệnh lệnh, những yêu cầu để doanh nghiệp phải thực hiện theo quy định, mà đôi khi quy định đó lại không nằm ở bất kỳ văn bản quy phạm pháp luật nào trong hoạt động XNK hàng hóa, lại như những người anh em hỗ trợ hết lòng, hết sức cho doanh nghiệp. Tôi đã cùng với anh em chủ động tìm đến doanh nghiệp để lắng nghe tình hình hoạt động sản xuất, kinh doanh để từ đó ghi nhận khó khăn, vướng mắc từ cơ chế chính sách đến thái độ phục vụ của công chức hải quan nhằm có phương án hỗ trợ doanh nghiệp như hiện nay. Với Kế hoạch hành động mà tôi đã đề xuất và đưa vào thực hiện từ năm 2016: “Cộng đồng doanh nghiệp và cơ quan Hải quan là đối tác tin cậy và đồng hành cùng phát triển”, Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh đã làm tốt vai trò là người bạn đồng hành của doanh nghiệp và được cộng đồng doanh nghiệp trong và ngoài nước đánh giá cao. Năm 2020, chúng tôi đã tổ chức một số hội nghị, hội thảo có tiếng vang lớn và có tác dụng thiết thực với cộng đồng doanh nghiệp như: Tập huấn về quy tắc xuất xứ cho các doanh nghiệp châu Âu; Tọa đàm Hải quan Hồ Chí Minh và doanh nghiệp đồng hành thực hiện EVFTA...

Kim ngạch XNK giảm vì COVID-19, việc thực thi các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới (FTA) đã đưa một số mặt hàng nhập khẩu về mức thuế 0% là những thách thức đối với nhiệm vụ thu thuế XNK của Cục trong năm qua. Bên cạnh việc hỗ trợ cho các doanh nghiệp làm ăn chân chính, lãnh đạo Cục đã chỉ đạo các đơn vị trong toàn cơ quan triển khai quyết liệt chuyên đề chống buôn lậu, chống thất thu thuế trong khai báo giá, chống gian lận thương mại… để bảo đảm nguồn thu. Công tác tham vấn giá, chống thất thu rất quan trọng. Chẳng hạn, chống thất thu thuế 1 container thì kéo theo cả triệu container không bị thất thu, con số tổng rất lớn. Thất thoát một  ly nước thấy nhỏ, nhưng gom 10 ly thành một xô nước. Khi xông xênh không nghĩ đến ai đang nợ mình, nhưng khi khó khăn, phải biết dọn dẹp, rà soát xem mình đang thất thoát ở đâu, không có chuyện thu ở mặt trận lớn, bỏ mặt trận nhỏ. Ngay đơn vị có nguồn thu lớn nhất là Chi cục Hải quan cảng Sài Gòn khu vực 1, trong hai tháng cuối năm thường trông chờ vào thu từ nhập khẩu xe, xăng dầu. Năm 2020, hai mặt hàng đó gần như bị “đứng yên” nhưng đơn vị vẫn đảm bảo số thu cao hơn 2 tháng cuối năm trước. Tất cả nhờ công tác chống thất thu mà chúng tôi đã quyết liệt triển khai. Nhờ vậy mà chúng tôi đã hoàn thành chỉ tiêu thu thuế cấp trên giao.

Đối thoại, tọa đàm với Hiệp hội Doanh nghiệp là một trong những hoạt động thường xuyên của Cục Hải quan trong những năm qua đã gây tiếng vang và nhận được nhiều phản hồi tích cực từ phía cộng đồng Doanh nghiệp.

PV: Những năm qua, Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh luôn là một trong những đơn vị đi đầu trong công tác cải cách, hiện đại hóa của toàn ngành Hải quan cũng như của Thành phố. Thành quả này có được từ đâu, thưa đồng chí?

Cục trưởng Đinh Ngọc Thắng: Theo tôi, thành quả này có được từ sự thấm nhuần và quyết liệt thực hiện theo tư tưởng chiến lược phát triển của Đảng ta trong thời kỳ mới là “đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học và công nghệ, nhất là những thành tựu của cuộc Cách mạnh công nghiệp lần thứ tư, tạo động lực mới cho phát triển đất nước”.

Tôi luôn tâm niệm, chúng tôi làm việc không chỉ là trách nhiệm mà bằng cái tâm với nghề. Ngành Hải quan cũng là đơn vị thường xuyên tiếp xúc với những yếu tố nước ngoài buộc chúng tôi phải học hỏi, nghiên cứu và cải cách để phục vụ cho công việc và hội nhập quốc tế. Từ những mục tiêu và định hướng rõ ràng trong công việc cùng với xuất phát từ hoàn cảnh thực tế tại các cửa khẩu mà điển hình là câu chuyện “kẹt cứng” ở cảng Cát Lái. Là cảng lớn nhất của cả nước nhưng với tốc độ tăng trưởng 10% mỗi năm và đang gánh 80-92% nguồn hàng đến và đi, nếu chúng tôi không cải cách thì chỉ trong tương lai gần cảng bị quá tải, không thể gánh được khối lượng hàng hóa khổng lồ; bên cạnh đó, còn ảnh hưởng đến giao thông và sinh hoạt của người dân khu vực lân cận. Những bất cập, nhức nhối đó đã thôi thúc chúng tôi tìm tòi phương án để giải quyết. Lãnh đạo Cục đã chủ trì nhóm nghiên cứu và đưa vào triển khai đề án tạo thuận lợi thương mại: “Thủ tục hải quan trong hoạt động logistics và chống ùn tắc hàng hóa tại cảng Cát Lái”. Đề án triển khai đã nâng cao hiệu quả hoạt động logistics tại cảng Cát Lái thông qua việc đơn giản các thủ tục giao nhận hàng hóa, rút ngắn thời gian thông quan, giúp giảm thời gian, chi phí cho doanh nghiệp để tạo thuận lợi thương mại, nâng cao năng lực cạnh tranh.

Ngoài ra, xuất phát từ nhu cầu cải tiến quy trình làm việc, giúp cho cán bộ công chức Cục Hải quan có thể dễ dàng xử lý công việc trên một nền tảng quản trị thống nhất và tiện ích, chúng tôi đã tìm tòi, nghiên cứu và triển khai đề án: Hệ thống quản trị tập trung (gọi tắt là HCAS). Đề án đã cải tiến công tác quản lý của Cục Hải quan TP dựa trên nền tảng ứng dụng công nghệ thông tin mạnh mẽ vào tất cả các hoạt động nghiệp vụ và hoạt động quản lý hành chính, nâng cao hiệu quả giám sát và quản lý công việc. Chúng tôi xây dựng đề án này không riêng rẽ mà đồng bộ kết nối với hệ thống Edoc của Tổng cục Hải quan. Hệ thống có các chương trình hỗ trợ kết nối chia sẻ thông tin giữa Cục Hải quan TP với các sở ban, ngành trên địa bàn và kết nối hoạt động nghiệp vụ, cung cấp thông tin cho doanh nghiệp XNK, giúp cho giao dịch của cơ quan Hải quan và DN minh bạch, công khai thông qua hệ thống công nghệ thông tin điện tử…

Thực tế hai đề án này mới bước đầu triển khai, trong thời gian tới sẽ còn rất nhiều việc phải làm để mở rộng phạm vi và hiệu quả hoạt động. Năm 2021 sẽ là năm chúng tôi tiếp tục phát triển hai đề án để những cố gắng, nỗ lực của Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh thực sự hỗ trợ và tạo thuận lợi thương mại cho doanh nghiệp XNK cũng như giúp chúng tôi nâng cao năng lực quản lý.

Rèn người, rèn bản lĩnh để vươn xa, vươn cao

PV: Hải quan là một ngành tiềm ẩn nhiều rủi ro và nguy hiểm khi cán bộ, công chức thường xuyên tiếp xúc với tiền, hàng. Chèo lái “con thuyền lớn” với hơn 1.600 “thuyền viên”, làm thế nào để  có thể quản trị được từ công việc đến con người trong một môi trường nhiều áp lực như vậy?

Cục trưởng Đinh Ngọc Thắng: Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh thường căn dặn: “Dễ trăm lần không dân cũng chịu, khó vạn lần dân liệu cũng xong”. Dù ở thời đại nào thì yếu tố con người cũng là nhân tố hàng đầu để tạo nên thành công. 

Là một đơn vị Hải quan lớn nhất của cả nước với lực lượng đông đảo hơn 1.600 cán bộ công chức và người lao động trải rộng khắp các cửa khẩu, cảng biển, sân bay….chúng tôi có lợi thế về nhân lực nhưng bên cạnh đó là vô vàn những áp lực trong môi trường làm việc nhiều rủi ro và cám dỗ, đòi hỏi người lãnh đạo đơn vị phải là người thật sự có bản lĩnh. Càng hội nhập sâu chúng ta càng đối diện với những nguy cơ tội phạm buôn lậu, ma túy, rửa tiền, đút lót, hối lộ… 

Thế nên có năng lực, chuyên môn, đạo đức là chưa đủ mà cán bộ Hải quan phải là người có bản lĩnh chính trị vững vàng. Bản lĩnh trước những cám dỗ, bản lĩnh trước những khó khăn, thách thức và bản lĩnh biết từ chối những gì không thuộc về mình. Con người không ai hoàn thiện cả nhưng mình cần phân định rõ ràng những ranh giới không thể bước qua. Bởi vậy, với quan niệm “muốn đi xa, vươn xa, cần có sự rèn giũa nghiêm túc, nghiêm khắc cả về con người và bản lĩnh”, trong những năm qua, bên cạnh chú trọng đến việc đào tạo nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ công chức, chúng tôi cũng quyết liệt rèn luyện cho cán bộ công chức có bản lĩnh chính trị vững vàng, dám nhẹ nhàng từ chối làm việc xấu. Thực tế đã minh chứng, bản lĩnh chính trị vững vàng là tiền đề của thành công. Một cơ quan dù lớn hay bé cũng như một gia đình. Nếu cha mẹ sống có nề nếp, chỉnh chu thì sẽ rèn luyện cho con cái một nếp sống đâu ra đó. 

Bên cạnh đó, chúng tôi cũng xử lý nghiêm những trường hợp sai phạm, kiên quyết không để “con sâu làm rầu nồi canh”, ảnh hưởng đến uy tín và công sức chung của tập thể.

Cục trưởng Cục Hải quan TPHCM Đinh Ngọc Thắng đón nhận Huân chương Chiến công hạng Nhất tại Đại hội Thi đua yêu nước Ngành Tài chính lần thứ V

PV: Cục trưởng mong ước điều gì trước thềm năm mới 2021?

Cục trưởng Đinh Ngọc Thắng: Nói về mong muốn thì có nhiều lắm. Trước hết, đất nước ta vừa tổ chức thành công đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII. Với những kết quả đạt được của Đại hội, như Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định: “Đại hội XIII của Đảng đã thành công rất tốt đẹp, rút ngắn được gần hai ngày làm việc so kế hoạch. Có thể nói, đây là một trong những đại hội thành công nhất cả về nội dung, hình thức, cách thức tổ chức. Đại hội đã thảo luận, thống nhất thông qua các văn kiện Đại hội và hoàn thành tốt công tác nhân sự với sự thống nhất ý chí và quyết tâm mạnh mẽ của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta trong thời kỳ mới”. Với những ý nghĩa và tầm vóc to lớn của các văn kiện Đại hội Đảng, tôi mong muốn chúng ta sẽ nghiên cứu, quán triệt sâu sắc và triển khai thành công các Nghị quyết của Đại hội XIII hướng tới mục tiêu “đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa; bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định; phấn đấu đến giữa thế kỷ XXI, nước ta trở thành nước phát triển định hướng xã hội chủ nghĩa”.

Điều tiếp theo, tôi mong muốn năm 2021, thế giới và đất nước ta đẩy lùi được dịch COVID-19, người dân được sống mạnh khỏe, sung túc, ấm no. Tôi mong muốn các doanh nghiệp trong và ngoài nước tranh thủ sự hỗ trợ, giúp sức của Chính phủ, nắm bắt các cơ hội, sớm khắc phục được những khó khăn, ổn định phát triển kinh tế, vươn cao, vươn xa hơn nữa. 

Cuối cùng, tôi mong muốn trong năm nay Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh sẽ thực hiện được các mục tiêu cải cách của mình với kết quả cao nhất, đặc biệt là hoàn thiện các yếu tố kỹ thuật để hướng tới xây dựng hệ thống hải quan thông minh của Ngành, nâng cao năng lực quản lý hải quan cũng như tạo thuận lợi thương mại cho doanh nghiệp XNK.

PV: Xin trân trọng cảm ơn đồng chí!