 |
| Tổng Cục trưởng Tổng cục Du lịch Việt Nam Nguyễn Trùng Khánh phát biểu tại hội thảo. |
Nguồn nhân lực Ngành du lịch sau ảnh hưởng của dịch COVID-19
Phát biểu tại hội thảo, Tổng Cục trưởng Tổng Cục Du lịch Việt Nam Nguyễn Trùng Khánh cho biết: Dịch bệnh COVID-19 đã tác động nặng nề, khiến hoạt động du lịch gặp nhiều khó khăn, chuỗi cung ứng bị đứt gãy, số khách nội địa giảm hơn 50%, khách quốc tế giảm 90%... Sau khi Chính phủ cho phép mở cửa lại hoạt động du lịch, từ giữa tháng 3 đến nay, Du lịch Việt đã tái khởi động, với sự nỗ lực không ngừng của các địa phương, đơn vị trong ngành.
Tổng Cục trưởng Tổng Cục Du lịch Việt Nam cho rằng: Thời gian qua là cơ hội để các đơn vị trong ngành du lịch tái cơ cấu nguồn nhân lực, nâng cấp, làm mới các cơ sở đón khách. Các đơn vị đã không ngừng nỗ lực bằng những cách làm sáng tạo, đẩy mạnh phát triển du lịch thông minh, ứng dụng thực tế ảo… Kết quả phục hồi mạnh mẽ của ngành Du lịch được thể hiện bằng những con số cụ thể. Sau 4 tháng mở cửa, toàn ngành phục vụ 71,8 triệu lượt khách du lịch nội địa, đón 733.400 lượt khách du lịch quốc tế, tổng thu đạt 316.000 tỷ đồng, trên 90% cơ sở lưu trú du lịch trong cả nước trở lại hoạt động bình thường. Du lịch Việt Nam đã đạt vượt chỉ tiêu năm 2022 về khách nội địa.
Tuy nhiên khách quốc tế hiện chỉ đạt 15% kế hoạch, bằng 8% so với cùng kỳ năm 2019. Vấn đề đặt ra là phải làm sao để có thể thực hiện đúng kế hoạch đón 5 triệu lượt khách quốc tế năm 2022?
Theo Phó Vụ trưởng Vụ Khách sạn, Tổng Cục Du lịch Nguyễn Thanh Bình, dự báo tăng trưởng du lịch Việt Nam 10 năm tới khá lạc quan, đến năm 2025 cả nước cần có 950.000 đến 1.050.000 buồng lưu trú và đến năm 2030 cần 1.300.000 đến 1.450.000 buồng. Như vậy, năm 2025, cầu về lao động khối cơ sở lưu trú du lịch khoảng hơn 800 nghìn và năm 2030 là hơn 1 triệu, giai đoạn 2022 - 2030, trung bình cần bổ sung mỗi năm trên 60.000 lao động.
 |
|
Các đại biểu chia sẻ tại hội thảo.
|
Giải pháp khôi phục và phát triển nguồn nhân lực du lịch
Việc khôi phục và phát triển nguồn nhân lực du lịch đặc biệt là nhân lực cơ sở lưu trú du lịch cho phù hợp yêu cầu thực tiễn đang là một yêu cầu cấp bách.
Thực tế cho thấy, hiện các đơn vị trong ngành Du lịch vẫn gặp những thách thức về nhiều mặt, đặc biệt là thiếu nhân lực. Trước dịch, toàn ngành có khoảng 4 triệu lao động, trong đó có 1,5 triệu lao động trực tiếp, với 45% được đào tạo chuyên ngành du lịch, 35% được đào tạo chuyên ngành khác, 20% chưa qua đào tạo. Đến nay, hơn 90% cơ sở lưu trú du lịch đã hoạt động bình thường với hơn 34.000 cơ sở và 70.000 buồng, nhưng số lao động trong cơ sở lưu trú du lịch mới được hơn 30.000 người, nhiều lao động chưa được đào tạo đầy đủ.
Bên cạnh đó, chất lượng nguồn nhân lực ngành Du lịch của Việt Nam còn nhiều hạn chế so với nhiều nước trong khu vực như: Nguồn lao động thiếu, trình độ ngoại ngữ, khả năng quản trị, quản lý, nhất là quản trị cấp cao…
Cả nước hiện có gần 200 cơ sở đào tạo du lịch, trong đó có 62 trường đại học có khoa du lịch, 55 trường cao đẳng, 71 trường trung cấp, 4 trung tâm về dạy nghề. Với khách sạn, các chuyên ngành chủ yếu ở trình độ trung cấp và dạy nghề… Công tác đào tạo nhân lực du lịch dù đạt tới kiến thức, kỹ năng theo các tiêu chuẩn đã được thỏa thuận trong khu vực và mở rộng ra phạm vi toàn cầu nhưng chưa đạt kỳ vọng. Cơ sở du lịch ngày càng tăng, nhưng năng lực đào tạo còn hạn chế. Tính liên thông về chương trình, kết cấu chương trình đào tạo giữa các cơ sở không đồng nhất; cơ sở đào tạo manh mún, nhỏ lẻ…
Trao đổi tại hội thảo, các đại biểu nêu rõ những vấn đề đặt ra với công tác phát triển nguồn nhân lực: Đảm bảo số lượng, chất lượng, cân đối về cơ cấu ngành nghề và trình độ đào tạo, đáp ứng yêu cầu cạnh tranh, hội nhập; có chính sách khuyến khích thúc đẩy phát triển nguồn nhân lực và thị trường lao động toàn diện; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch cả về quản lý nhà nước, quản trị doanh nghiệp và kỹ năng năng nghề du lịch; chú trọng đào tạo nhân lực quản lý cấp cao và lao động lành nghề; đa dạng hóa các hình thức đào tạo; đẩy mạnh xã hội hóa, khuyến khích doanh nghiệp tham gia đào tạo nguồn nhân lực du lịch; tăng cường năng lực cơ sở đào tạo, trường đào tạo nghề…
 |
| Các đại biểu tham luận tại hội thảo. |
Với đặc thù ngành du lịch dịch vụ, cơ sở lưu trú du lịch thu hút lao động từ giản đơn đến trình độ, chất lượng phụ thuộc vào năng lực nguời lao động. Đặc biệt, sau dịch bệnh COVID-19 đặt ra những yêu cầu mới về sản phẩm, dịch vụ, nhất là yếu tố an toàn, sản phẩm có lợi cho sức khỏe, sự cá nhân hóa dịch vụ… Cần có những giải pháp thiết thực, kịp thời đào tạo hiệu quả bằng nhiều hình thức để bù đắp lượng nhân sự thiếu hụt, bổ sung nhân sự chất lượng cao, sẵn sàng đón làn sóng khách quốc tế quay lại Việt Nam...
Ông Nguyễn Anh Tuấn, Viện trưởng Viện nghiên cứu Phát triển Du lịch cho rằng: Thực tế, sau dịch bệnh COVID-19, hiện việc tuyển dụng nhân lực làm việc trong các khách sạn gặp nhiều khó khăn, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao.
Để duy trì phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, ngành du lịch khách sạn cần có chính sách đãi ngộ tốt; đào tạo kỹ năng, kiến thức về chuyển đổi số; chủ động kết nối với các cơ sở đào tạo nhân lực ngành du lịch; nâng cao năng lực quản trị, đáp ứng nhu cầu của hoạt động cung ứng dịch vụ lưu trú, phát triển các dịch vụ mới trong hoạt động lưu trú; chủ động kết nối tham gia vào đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao với các hệ thống đào tạo quốc tế… Bên cạnh đó, cơ sở đào tạo phải thu hút đầu tư vào hệ thống đào tạo, cơ sở vật chất đội ngũ giảng dạy; đưa vào chương trình đào tạo các kiến thức mới về các loại hình du lịch mới…
Bà Nguyễn Thị Thanh Thủy, Giám đốc kinh doanh Tập đoàn Silk Path, Giám đốc điều hành Khách sạn Silk Path Hà Nội chia sẻ: Vài năm trước việc sinh viên ngành du lịch được thực tập tại các tập đoàn, khách sạn lớn là điều rất may mắn, tuy nhiên lực lượng này có thời gian được thử thách bản thân lại không nhiều. Tuy nhiên, sau dịch bệnh COVID-19 thì lực lượng bán thời gian hiện đang trở thành xu hướng; các doanh nghiệp, khách sạn lớn đã linh hoạt hơn trong chiến lược sử dụng nhân lực bán thời gian… chính sự thay đổi quá nhanh, khiến các quản lý cấp cao về nhân sự phải thay đổi chiến lược trong tuyển dụng.
Bà Thủy cho rằng hiện một trong những phương pháp tuyển dụng mà khách sạn đang cân nhắc đó là kết nối lại những phương pháp tuyển dụng nhân tài; đào tạo trong dòng chảy cuộc sống.
 |
| Trong chuỗi sự kiện “Liên kết - Sức mạnh Du lịch Việt Nam” các công ty, doanh nghiệp du lịch đã tung nhiều gói ưu đãi kích cầu du lịch. |
GS.Đào Mạnh Hùng, Chủ tịch Liên Chi hội Đào tạo – Hiệp hội Du lịch Việt Nam chia sẻ: Không chỉ ngành Du lịch thiếu hụt lực lượng lao động mà ở tất cả mọi ngành nghề. Tình trạng này diễn ra cả trên thế giới và tại Việt Nam. Do ảnh hưởng của dịch bệnh nên các đơn vị, doanh nghiệp du lịch phải cắt giảm nhân sự, nên sau khi hoạt động trở lại lĩnh vực lưu trú, lữ hành và khách sạn là các lĩnh vực thiếu hụt nguồn nhân lực nhiều nhất.
Hiện nguồn nhân lực khách sạn thuộc phân khúc từ một đến 3 sao tăng nhanh; tuy nhiên tại khu vực khách sạn 4 đến 5 sao lại phục hồi chậm, và thực tế nhân lực chất lượng cao phục vụ trong các khách sạn lớn, chuyên phục vụ khách quốc tế đang chuyển dịch sang ngành nghề khác.
Vì vậy, vấn đề đặt ra là khi lượng khách quốc tế trở lại, nguồn nhân lực cho khách sạn 4 sao và 5 sao sẽ phải giải quyết như thế nào. Ông Hùng cho rằng: Cần phải chủ động về định hướng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành du lịch trong thời gian tới; thay đổi đối tượng tham gia vào chương trình nâng cao chất lượng ngành du lịch đó là những người đã tham gia, mới tham gia trong ngành du lịch; các ban, ngành liên quan cần phải dành nguồn lực để đào tạo nhân lực cho ngành du lịch… tạo cơ chế thuận lợi để doanh nghiệp tiếp cận với nguồn lực này…/.