Dự tọa đàm có các khách mời: ông Trương Minh Hoàng, Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội; TS.Tăng Thế Cường, Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Tài nguyên và Môi trường; PGS. TS Bùi Thị An, Đại biểu Quốc hội Khóa XIII, Viện trưởng Viện Tài nguyên và môi trường; TS. Đặng Kim Sơn, Giám đốc Viện Nghiên cứu thị trường và thể chế nông nghiệp; PGS.TS Nguyễn Thế Chinh, nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường; Thành viên Hội đồng lý luận Trung ương.
Phát biểu tại Tọa đàm, Phó Tổng biên tập Báo Đại biểu Nhân dân Nguyễn Quốc Thắng cho biết, ngày 31/7/2020 Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 1163/QĐ-TTg về nhiệm vụ lập quy hoạch Vùng đồng bằng sông Cửu Long thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, chúng ta đã huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực nhằm phát triển Vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2050 trở thành vùng có trình độ phát triển khá so với cả nước. Đến nay, đồng bằng sông Cửu Long gồm 13 tỉnh, là trung tâm sản xuất nông nghiệp lớn nhất Việt Nam, đóng vai trò đặc biệt quan trọng đảm bảo an ninh lương thực của Việt Nam và thế giới. Hàng năm sản xuất 50% sản lượng lúa, 65% sản lượng nuôi trồng thủy sản và 70% các loại trái cây; 95% lượng gạo xuất khẩu và 60% sản lượng cá xuất khẩu của cả nước. Tuy nhiên, cũng chính vì vai trò quan trọng đó mà vùng có quá nhiều quy hoạch với những mục tiêu phát triển tham vọng, không gắn với nguồn lực và đặc thù của vùng. Hơn 2.500 quy hoạch, trong đó có 22 quy hoạch cấp vùng dẫn đến chồng chéo, mâu thuẫn, thiếu liên kết và không đồng bộ; nhiều quy hoạch còn mang tính chủ quan, duy ý chí, không dựa trên cơ sở khoa học...
 |
| Các đại biểu dự Tọa đàm. |
Với mục tiêu đánh giá những việc đã và đang làm vì sự phát triển bền vững của đồng bằng sông Cửu Long, nhận diện đầy đủ cơ hội và thách thức, những chủ trương chính sách đã được khẳng định là đúng đắn cần phát huy cũng như chính sách bất cập, tiềm ẩn những hệ lụy lâu dài xét trên các khía cạnh phát triển bền vững, các đại biểu đã chia sẻ xoay quanh 3 chủ đề: Vì sao đồng bằng sông Cửu Long cần quy hoạch tích hợp? Tích hợp là gì? Tích hợp đến đâu để không cứng nhắc và Quản lý tích hợp – chiến lược lâu dài cho vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
TS Đặng Kim Sơn nhấn mạnh, thời gian qua chúng ta có một loạt các mâu thuẫn và không đồng bộ trong quy hoạch, do khởi điểm kinh tế của chúng ta còn khó khăn, việc an ninh lương thực được đặt lên hàng đầu. Chính vì vậy, trong phát triển chúng ta còn mang nặng tư duy duy ý chí, chủ quan, sẵn sàng thay đổi hiện trạng cảnh quan để thực hiện mục đích của mình. Ngoài ra còn có một thực tế, thời điểm đó chúng ta tiến hành rất nhiều quy hoạch của các bộ, ngành và các địa phương riêng biệt nhau, nên sự khớp nhau còn rất hạn chế. Đây là cái chúng ta phải từng bước phải học hỏi, rút kinh nghiệm và đi đến điều chỉnh.
Ông Trương Minh Hoàng cho rằng, việc quy hoạch đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) cần tập trung vào 6 nội dung sau: 1. Phải bảo đảm tính thống nhất và đồng bộ giữa quy hoạch phát triển kinh tế bảo đảm với quản lý ngành và lãnh thổ; 2. Cần tính toán đến các yếu tố bảo đảm quốc phòng an ninh. 3. Bảo đảm sự kế thừa liên tục và ổn định thứ bậc trong quy hoạch. 4. Bảo đảm sự đặc thù riêng của ĐBSCL. 5. Bảo đảm sự tham gia của nhân dân trong quá trình thực hiện lập quy hoạch và giám sát việc lập quy hoạch này. 6. Phải bảo đảm tuân thủ quan điểm và đường lối của Đảng và điều hành của Chính phủ.
PGS.TS Bùi Thị An cho rằng, Quy hoạch tích hợp không phải cộng cơ học và quy hoạch bao giờ cũng phải dựa trên đánh giá thực tiễn cùng với dự báo tương lai thì chúng ta mới quy hoạch được. Phải đặt ra được mục tiêu quy hoạch vùng phải đạt cái gì. Ví dụ, ĐBSCL là vựa lúa lớn của cả nước, tới đây phải chiếm 56% hay tăng hơn nữa, chất lượng sẽ thế nào... phải trên cơ sở thực tiễn và đánh giá quy hoạch cần phải có mục tiêu tổng thể.
TS Đặng Kim Sơn cho biết nhiều tỉnh thuộc Đồng bằng sông Cửu Long phải đương đầu trực tiếp về tốc độ sụt lún, tình hình xâm nhập mặn, thiếu nước trên thượng nguồn, cộng thêm biến đổi khí hậu. Vì vậy, chúng ta đặt việc quy hoạch trên những nền tảng nào?
Thứ nhất, trước những vấn đề phức tạp đó, quy hoạch phải xây dựng căn cứ, luận cứ khoa học chắc chắn về những gì đang xảy ra. Thứ hai, quy hoạch theo cơ chế thị trường. Thứ ba, phải định hướng rõ về mặt không gian một số yếu tố chính. Đây là quy hoạch tích hợp, quy hoạch vùng, đó là nền tảng cho các quy hoạch hay địa phương làm thế nào để không chặn sáng kiến, không chặn sự uyển chuyển của địa phương. Các nguyên tắc về giải pháp, nguyên tắc về giám sát, thực hiện quy hoạch phải được đặt ra.
Tại tọa đàm, các đại biểu đưa ra nhiều giải pháp nhằm huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực nhằm phát triển Vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2050 trở thành vùng có trình độ phát triển khá so với cả nước theo yêu cầu đề ra tại Nghị quyết số 120/NQ-CP của Chính phủ./.
T. Huyền