Kinh tế số: Hành động để bứt phá

Ngày 15/4, UBND TP Hồ Chí Minh đã tổ chức Diễn đàn Kinh tế TP Hồ Chí Minh 2022 với chủ đề: “Kinh tế số, động lực tăng trưởng và phát triển TP Hồ Chí Minh trong tương lai".

Tham dự diễn đàn có GS.TS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng lý luận Trung ương; Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Nên; Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái.

Diễn đàn thu hút 1.000 đại biểu là lãnh đạo Chính phủ, các bộ, ban, ngành Việt Nam; đại diện các cơ quan ngoại giao; địa phương nước ngoài; định chế tài chính quốc tế; chuyên gia kinh tế và kinh tế số cũng như doanh nghiệp trong và ngoài nước tham gia.

Diễn đàn năm nay xoay quanh 4 chủ đề chính, gồm: Bức tranh chung về chuyển đổi số trong doanh nghiệp ở Thành phố Hồ Chí Minh 2022, tầm nhìn và khát vọng đến năm 2030; Thiết kế chính sách phù hợp cho phát triển kinh tế số tại Thành phố Hồ Chí Minh 2022: định hướng 2025 và tầm nhìn 2030; Chuyển đổi số để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp: thách thức và giải pháp; Chuyển đổi số trong doanh nghiệp: Kinh nghiệm và bài học thành công của doanh nghiệp trong nước và quốc tế

Nền kinh tế kỹ thuật số đang ngày càng trở nên mạnh mẽ, áp đảo nền kinh tế truyền thống

Diễn đàn với sự tham dự của gần 1000 đại biểu là lãnh đạo Chính phủ, các bộ, ban, ngành Việt Nam; đại diện các cơ quan ngoại giao; địa phương nước ngoài; định chế tài chính quốc tế; chuyên gia kinh tế và kinh tế số cũng như doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Theo đồng chí Bí thư Thành ủy, trong không khí kinh tế - xã hội của Thành phố đang phục hồi mạnh mẽ sau năm khủng hoảng trầm trọng do dịch bệnh COVID-19, có thể nói chúng ta đang sống trong giai đoạn thế giới thực sự có 2 nền kinh tế là kinh tế kỹ thuật số và kinh tế truyền thống. Nền kinh tế kỹ thuật số đang ngày càng trở nên mạnh mẽ, áp đảo nền kinh tế truyền thống. Đại hội Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ XI cũng đã đặt ra mục tiêu tới năm 2025 kinh tế số chiếm tỷ trọng 25% GRDP. Năm 2030, Thành phố trở thành thành phố dịch vụ, công nghiệp hiện đại, thành phố văn hóa đầu tàu về kinh tế số, xã hội số, trung tâm về tài chính, kinh tế, thương mại, khoa học công nghệ của khu vực Đông Nam Á, kinh tế số chiếm 40% GRDP. 

Để thực hiện được mục tiêu trên, Thành phố Hồ Chí Minh đã xây dựng kế hoạch hành động, quyết tâm thực hiện chương trình chuyển đổi số đạt mục tiêu sớm hơn với việc áp dụng công nghệ tiên tiến, đổi mới sáng tạo; Trung tâm tư vấn hỗ trợ chuyển đổi số hoạt động có hiệu quả, triển khai đề án xây dựng đô thị thông minh; hợp tác với các trường đại học viện nghiên cứu trong và ngoài nước thúc đẩy phát triển giáo dục thông minh, y tế thông minh, chương trình nghiên cứu và phát triển ứng dụng trí tuệ nhân tạo, quyết tâm hình thành nhanh hệ sinh thái toàn diện phục vụ cho sự phát triển nền kinh tế số của Thành phố. 

Mặc dù đã đề ra các kế hoạch cụ thể, nhưng đại dịch COVID-19 đã làm đứt gãy nhiều hoạt động kinh tế xã hội của Thành phố. Tuy nhiên, theo đồng chí Nguyễn Văn Nên, cũng từ sự ứng phó với đại dịch, môi trường chuyển đổi số lại có cơ hội phát triển mạnh mẽ ở nhiều lĩnh vực. Nhiều doanh nghiệp, địa phương sử dụng công nghệ số để phục vụ công tác phòng chống dịch và giảm thiểu tác hại, tiêu cực do đại dịch.

Đồng chí Nguyễn Văn Nên, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh phát biểu khai mạc Diễn đàn

Với tinh thần đó, Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh nhấn mạnh, Diễn đàn kinh tế số hôm nay sẽ càng có ý nghĩa quan trọng. Thành phố Hồ Chí Minh mong muốn được lắng nghe tất cả ý kiến của các chuyên gia, trước mắt là lấy ý kiến của các đồng chí lãnh đạo, các doanh nghiệp trong và ngoài nước, các tổ chức quốc tế nhằm tìm kiếm mô hình kiến tạo cơ chế chính sách thúc đẩy chuyển đổi số, phát triển kinh tế số mạnh mẽ hơn, đáp ứng yêu cầu xây dựng và phát triển Thành phố trước mắt và lâu dài. 

Kinh tế số là động lực cho sự tăng trưởng

 Theo đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh thì Diễn đàn này chính là diễn đàn của sự hành động để bứt phá, Thành phố đã tiếp cận kịp thời với sự thay đổi của quốc tế.

Đồng chí Nguyễn Xuân Thắng cho rằng, Thành phố Hồ Chí Minh có vị thế, tiềm năng để phát triển kinh tế số. Thành phố là nơi khởi xướng nhiều tinh thần đổi mới và đột phá; quy mô nền kinh tế lớn; trung tâm đổi mới sáng tạo, có trung tâm công nghệ cao lớn nhất cả nước; có đội ngũ nguồn nhân lực công nghệ thông tin phát triển mạnh; có trình độ ngoại ngữ tốt. Bên cạnh đó, tỷ lệ người dân tham gia kết nối internet và sử dụng điện thoại di động cao nhất cả nước. Thành phố cũng có một cộng đồng các nhà khoa học trong lĩnh vực này đồng thời có mối quan hệ với cộng đồng các nhà khoa học ở nước ngoài đặc biệt là đội ngũ chuyên gia kiều bào. Tất cả các nguồn lực này đang thực sự là lợi thế lớn đòi hỏi Thành phố tiếp tục  tiếp cận, khơi dậy để phát huy.

Nhấn mạnh tới sự thay đổi nhanh chóng của thế giới ở lĩnh vực công nghệ thông tin, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng cho rằng, xu hướng nổi bật hiện nay là nền kinh tế không tiếp xúc, nền kinh tế dựa trên nền tảng kỹ thuật số. Do đó, chúng ta cần phải có tầm nhìn toàn cầu, có tư duy quốc gia và hành động cụ thể của địa phương, dựa trên vị thế, tiềm năng, lợi thế cụ thể của mình.

Bên cạnh những thuận lợi, Thành phố Hồ Chí Minh cũng gặp những khó khăn. Đồng chí Nguyễn Xuân Thắng cho rằng Thành phố cần phải tổng kết, rà soát lại để xây dựng, bổ sung những hạ tầng cho phù hợp với thực tiễn; chú trọng phát triển nguồn nhân lực; đổi mới về thể chế và nâng cao trình độ dân trí để tiếp cận với chuyển đổi số, kinh tế số.

Đồng chí Nguyễn Xuân Thắng bày tỏ tin tưởng ngay sau đại dịch COVID-19, sự khởi động kinh tế số là động lực tăng trưởng cho Việt Nam nói chung, trong đó có Thành phố Hồ Chí Minh là đầu tàu trọng điểm.

Theo đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh thì Diễn đàn này chính là diễn đàn của sự hành động để bứt phá, Thành phố đã tiếp cận kịp thời với sự thay đổi của quốc tế.

Chia sẻ tại Diễn đàn, bà Carolyn (Carrie) Turk, Giám đốc quốc gia Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam cho rằng, đầu tư vào kinh tế số tạo ra sự gia tăng năng suất, tăng trưởng kinh tế, đặc biệt là thúc đẩy tăng trưởng ổn định trong bối cảnh gặp phải những khó khăn, bất lợi mà dịch bệnh COVID-19 vừa qua là một ví dụ.

Theo bà bà Carolyn Turk, trong thời gian các quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề bởi dịch bệnh COVID-19, những nước nào có sự đầu tư mạnh vào kinh tế số đều cho thấy sự phản ứng khá nhanh, chủ động trước đại dịch. Bà cũng đánh giá cao sự chuyển đổi số, phát triển kinh tế số ở Việt Nam hiện nay nói chung và Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng, nhất là khi Việt Nam có hàng ngàn Start-Up, có hệ thống cơ sở hạ tầng kỹ thuật số, có nền tảng công nghệ tương đối tốt… Bà cũng đánh giá cao sự hỗ trợ của chính quyền Thành phố Hồ Chí Minh trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực này.

Còn theo ông Trương Gia Bình, chủ tịch HĐQT Công ty FPT, nếu như 20 năm trước ngành công nghệ thông tin của Việt Nam quá nhỏ bé, phần mềm bằng số 0 thì 20 năm sau Việt Nam đã có vị thế trên thế giới. Hiện nay, tất cả các địa phương trên cả nước đều nói về chuyển đổi số, trong đó, Thành phố Hồ Chí Minh là nơi đi đầu trong nhiều lĩnh vực về chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin.

Ông Bình cho rằng, trong thời gian tới, các trường cao đẳng, đại học và thậm chí cả các trường phổ thông trên địa bàn Thành phố cần nghiên cứu để đưa các môn học liên quan tới trí tuệ nhân tạo vào giảng dạy cho các em . Bằng cách đó tương lai chúng ta sẽ có một nguồn nhân lực khoa học công nghệ lớn nhất tại Thành phố Hồ Chí Minh. Bên cạnh đó, ông Bình cũng cho rằng, Thành phố cần phải xây dựng cơ chế đặc biệt cho lĩnh vực này đồng thời đưa ra kiến nghị Thành phố nên dành ít nhất không dưới 2% ngân sách để đầu tư cho chuyển đổi số

 Tư duy đột phá, tầm nhìn chiến lược, cách làm thực tiễn, cụ thể

Phát biểu tại Diễn đàn, đồng chí Lê Minh Khái, Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, trong thời gian qua, Đảng và Chính phủ đã có nhiều văn bản về chủ trương, chính sách chủ động tham gia thực hiện Cách mạng Công nghiệp 4.0 và chuyển đổi số. Mới đây, ngày 31 tháng 3 năm 2022, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 411/QĐ-TTg về phê duyệt Chiến lược quốc gia phát triển kinh tế số và xã hội số đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.

Đồng chí Lê Minh Khái, Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ phát biểu tại Diễn đàn

Tại TP Hồ Chí Minh, các hoạt động về thương mại điện tử, về chuyển đổi số đang được đẩy mạnh và tăng tốc đáng kể. Thành phố  đã đặt ra các mục tiêu cao hơn cả nước, đến 2025, kinh tế số đóng góp 25% và đến 2030 đóng góp 40%, tương ứng cả nước là 20% và 30%. Kinh tế số còn giúp tăng năng suất lao động, tạo ra các cơ hội kinh doanh mới cho doanh nghiệp, góp phần quan trọng tái cấu trúc nền kinh tế và trước mắt giúp phục hồi nhanh về tăng trưởng kinh tế. “Thành công về chuyển đổi số và kinh tế số tại thành phố Hồ Chí Minh sẽ góp phần quan trọng thành công trên cả nước; đồng thời khẳng định vai trò, vị thế đầu tàu của thành phố Hồ Chí Minh và là trung tâm về kinh tế, tài chính, thương mại, khoa học - công nghệ của khu vực”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Để đạt được mục tiêu trên, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cũng đã gợi ý một số nội dung:

Một là, tiếp tục đẩy mạnh cải thiện môi trường đầu tư, thu hút và khai thác tốt mọi nguồn lực để phát triển sản xuất kinh doanh hàng hóa, dịch vụ, tức là nền kinh tế thực. Vì chỉ khi có nền kinh tế mạnh, hàng hóa dịch vụ dồi dào thì mới là nền tảng bền vững cho phát triển kinh tế số, kinh doanh trực tuyến hay các dịch vụ cao cấp khác. Chính phủ sẽ tiếp tục đồng hành cùng thành phố Hồ Chí Minh trong việc đầu tư kết cấu hạ tầng đồng bộ, rà soát các bất cập về thể chế, nâng cao chất lượng đội ngũ nhân sự để giải quyết các điểm nghẽn trong phát triển.

Các đại biểu tham quan các gian hàng được trưng bày tại Diễn đàn lần này

Ba là, định hướng chung và chiến lược quốc gia về kinh tế số, xã hội số đã có, vấn đề còn lại là triển khai nhanh chóng và hiệu quả vào các hoạt động thực tế của Thành phố. Phương châm về thực hiện chuyển đổi số, kinh tế số là “tư duy đột phá, tầm nhìn chiến lược, cách làm thực tiễn, cụ thể”. Tuyệt đối không thể triển khai theo kiểu phong trào, vì chắc chắn sẽ dẫn đến lãng phí nguồn lực, không hiệu quả.

Bốn là, cần nâng cao nhận thức, trình độ và kỹ năng của nhân lực tham gia chuyển đổi số và kinh tế số. Chỉ khi nhận thức đúng, tức hiểu rõ và ủng hộ, doanh nghiệp mới dành thời gian, tiền bạc cho sự thay đổi có tính chất cách mạng này, khi đó việc mới thành công. Trong đó, sự chuyển biến nhận thức thực sự cần bắt đầu từ các cán bộ, công chức trong bộ máy chính quyền./.