 |
| Quang cảnh Hội nghị tại Hội trường Diên Hồng. |
Đất đai là vấn đề rất phức tạp nhưng không làm không được
Mở đầu phần trao đổi, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh đây là một chủ đề khó, phức tạp, nhạy cảm liên quan tới quá khứ, hiện tại, tương lai, liên quan tôn giáo, dân tộc, kinh tế - xã hội, văn hóa, quốc phòng, quốc tế cùng quan tâm.
Thủ tướng khái quát 5 nội dung chính trong phần trình bày gồm: Các yếu tố nền tảng làm cơ sở xây dựng, hoàn thiện thể chế về đất đai; Tính cấp thiết về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực hiệu quả quản lý và sử dụng đất đai; Một số quan điểm, mục tiêu; Một số nhiệm vụ giải pháp và vấn đề thứ 5 đó là tổ chức thực hiện.
Đề cập đến tính cấp thiết phải tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu rõ: Đất đai là vấn đề hệ trọng, hết sức phức tạp, nhạy cảm, đặc biệt quan trọng, hệ trọng đối với sự ổn định và phát triển bền vững đất nước. Tổng Bí thư đã nhiều lần nhắc lại câu nói của Các Mác rằng: "Lao động là cha, đất đai là mẹ của của cải vật chất". Giải quyết tốt chính sách đất đai sẽ thúc đẩy giải phóng sức lao động, các nguồn lực cho phát triển đất nước. Nhìn lại lịch sử cách mạng Việt Nam và thực tiễn hơn 35 năm đổi mới mỗi chủ trương mới của Đảng ta về đất đai đều mang lại những thành tựu lớn cho phát triển đất nước, nâng cao đời sống của nhân dân.
Thủ tướng lưu ý, cương lĩnh xây dựng đất nước thời kỳ quá độ được bổ sung năm 2011, chúng ta xác định 3 nhiệm vụ quan trọng đó là xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa; phát huy tối đa dân chủ, huy động tối đa trí tuệ tập thể, lắng nghe ý kiến của nhau, tôn trọng nhau; kết hợp giữa sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại.
"Nền tảng tiếp theo cần nghiên cứu đó là xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Mọi tổ chức, mọi công dân đều phải thực hiện theo pháp luật. Xây dựng nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa, kinh tế thị trường tôn trọng quy luật khách quan, quy luật cạnh tranh, tính định hướng xã hội chủ nghĩa ở đây chính là có sự can thiệp của nhà nước bằng các công cụ, pháp luật, bằng các công cụ, đường lối chính sách của Đảng, nhà nước", Thủ tướng nói.
Theo Thủ tướng, chúng ta không hi sinh công bằng, tiến bộ xã hội, không hi sinh an sinh xã hội, bảo vệ môi trường để chạy theo tăng trưởng đơn thuần. Trên thực tế, những vấn đề này đều có liên quan tới vấn đề thể chế, chính sách về đất đai.
Thủ tướng nêu rõ cần nghiên cứu các quan hệ lớn trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước ta. Nghiên cứu mối quan hệ giữa Đảng lãnh đạo, nhà nước quản lý và nhân dân làm chủ. Vấn đề liên quan tới Nhà nước, thị trường, xã hội; mối quan hệ giữa đổi mới - ổn định - phát triển; quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế, phát triển văn hoá, thực hiện tiến bộ công bằng xã hội, bảo vệ môi trường, tăng cường dân chủ, đảm bảo kỷ luật, kỷ cương của xã hội.
Nhắc tới 3 đột phá chiến lược, về xây dựng thể chế, trong đó có thể chế về đất đai; xây dựng đột phá về nguồn nhân lực; đột phá về hạ tầng chiến lược… Thủ tướng cho rằng những vấn đề này đều có liên quan tới đất đai.
Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh đất đai là vấn đề rất phức tạp nhưng không làm không được và cần phải nghiên cứu một cách rất tổng thể. "Nhiều người giàu lên vì đất, nghèo đi cũng vì đất, đoàn kết cũng có, mất đoàn kết, chia rẽ nội bộ cũng vì đất, sai phạm, tù tội cũng liên quan tới đất. Đây là vấn đề khó, phức tạp, đòi hỏi phải nghiên cứu kỹ. Tuy nhiên cũng không được cầu toàn, không nóng vội", Thủ tướng nhấn mạnh.
Thủ tướng khẳng định phải bám sát thực tiễn, bám sát từ thực tiễn, xuất phát từ thực tiễn, tôn trọng thực tiễn, lấy thực tiễn làm thước đo. "Điều gì đã chín, đã rõ, được thực tiễn chứng minh là đúng, thực hiện có hiệu quả, đa số đồng tình trên cơ sở đó chúng ta đưa vào chủ trương, trên cơ sở đó luật hoá; cái gì chưa chín, chưa rõ thì chúng ta đặt ra đưa vào thí điểm, vừa làm, vừa rút kinh nghiệm", Thủ tướng cho biết.
Sử dụng có hiệu quả mọi nguồn lực cho phát triển, nhất là đất đai, tài chính
 |
| Các đại biểu tham dự Hội nghị |
Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII và các Nghị quyết gần đây như Nghị quyết số 11-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII; Nghị quyết số 39-NQ/TW ngày 15/01/2019 của Bộ Chính trị đều đặt ra các yêu cầu: hoàn thiện đồng bộ, có chất lượng hệ thống luật pháp, cơ chế, chính sách, tạo lập môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, lành mạnh, công bằng huy động, quản lý và sử dụng có hiệu quả mọi nguồn lực cho phát triển, nhất là đất đai, tài chính.
Chủ trương, chính sách, pháp luật về đất đai là đặc biệt quan trọng đối với sự ổn định và phát triển bền vững đất nước; thực tiễn, việc hoàn thiện chính sách pháp luật về đất đai đều được xây dựng trên cơ sở định hướng chính trị của Đảng.
Thủ tướng nêu rõ: Đánh giá toàn diện kết quả sau 10 năm thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW về “tiếp tục đổi mới chính sách, pháp luật về đất đai trong thời kỳ đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại”, Nghị quyết số 18-NQ/TW đã thẳng thắn chỉ ra những kết quả đạt được, những hạn chế, yếu kém và nguyên nhân chủ yếu.
Theo đó, về kết quả đạt được, chính sách, pháp luật về đất đai đã có nhiều đổi mới, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu thực tiễn, từng bước tạo hành lang pháp lý cho việc quản lý và sử dụng đất hợp lý, tiết kiệm và hiệu quả hơn. Trong đó: Phát huy tốt hơn nguồn lực đất đai cho phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và bảo vệ môi trường; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được thực hiện theo hướng tiếp cận tổng hợp, liên ngành và trở thành công cụ quan trọng để Nhà nước thống nhất quản lý, phân bổ và sử dụng đất đai; Quyền và nghĩa vụ của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất được bảo đảm và phát huy, nhất là trong sử dụng đất nông nghiệp. Thị trường bất động sản phát triển tương đối nhanh; chính sách về tài chính đã góp phần quan trọng thu hút đầu tư. Công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát về đất đai, giải quyết các tranh chấp, khiếu nại, tố cáo có chuyển biến tích cực. Nhiều vụ việc tham nhũng về đất đai được xử lý nghiêm minh. Cải cách hành chính trong lĩnh vực đất đai được coi trọng hơn.
Tuy nhiên, Trung ương thẳng thắn nhìn nhận và chỉ ra một số hạn chế, yếu kém: Một số nội dung của Nghị quyết chưa được thể chế hoá hoặc thể chế hoá chậm, chưa đầy đủ; Luật Đất đai và một số văn bản pháp luật có liên quan còn chồng chéo, chưa thống nhất, đồng bộ. Trong một số trường hợp, chính sách pháp luật về đất đai chưa theo kịp sự phát triển nhanh chóng của thực tiễn; Đất đai chưa được khai thác, sử dụng hiệu quả để trở thành nguồn lực quan trọng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội; Hệ thống quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và các quy hoạch có sử dụng đất chưa bảo đảm tính tổng thể, thống nhất và đồng bộ. Chất lượng quy hoạch chưa cao, thiếu tầm nhìn dài hạn, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển bền vữn; Việc giao đất, cho thuê đất ở một số nơi còn nhiều bất cập, sai phạm.
Cùng với đó, việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, thu hồi đất ở một số địa phương thực hiện còn chậm, chưa đúng Nghị quyết và các quy định của pháp luật, làm ảnh hưởng đến quyền lợi, đời sống sinh kế của người có đất bị thu hồi, gây thất thu ngân sách nhà nước; Thị trường bất động sản, trong đó có thị trường quyền sử dụng đất phát triển chưa ổn định, minh bạch, bền vững, tiềm ẩn nhiều rủi ro; thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp chậm phát triển; Chính sách tài chính trong lĩnh vực đất đai chưa thực sự khuyến khích sử dụng đất tiết kiệm, hiệu quả, bền vững; chưa hạn chế được tình trạng lãng phí và vi phạm pháp luật về đất đai; Các phương pháp định giá, đấu giá quyền sử dụng đất còn bất cập, chưa phù hợp với thực tế. Giá đất được xác định thường thấp hơn nhiều so với giá đất trên thị trường.
Bảo đảm hài hoà các lợi ích của Nhà nước, người dân và nhà đầu tư
Thủ tướng khẳng định: Xuất phát từ yêu cầu và thực tiễn nêu trên, việc tổng kết thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 6 khoá XI về đất đai và ban hành Nghị quyết mới là một yêu cầu cấp thiết nhằm thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, kịp thời cho đúng, sát hợp với thực tế và đáp ứng được yêu cầu phát triển trong thời kỳ mới, bảo đảm hài hoà các lợi ích của Nhà nước, người dân và nhà đầu tư, tạo nguồn lực và động lực mới để phấn đấu đến năm 2030 nước ta trở thành nước công nghiệp hiện đại, có thu nhập trung bình cao; và đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao.
 |
| Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính truyền đạt chuyên đề tại Hội nghị. |
Thủ tướng cũng trình bày rõ về quan điểm, mục tiêu về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách đề đất đai. Trong đó, mục tiêu tổng quát về thể chế: Hoàn thiện thể chế, chính sách về quản lý và sử dụng đất đồng bộ và phù hợp với thể chế phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; về nguồn lực đất đai: Nguồn lực đất đai được quản lý, khai thác, sử dụng bảo đảm tiết kiệm, bền vững, hiệu quả cao nhất; đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá công bằng và ổn định xã hội; bảo đảm quốc phòng, an ninh; bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu; tạo động lực để nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao; về thị trường: Thị trường bất động sản, trong đó có thị trường quyền sử dụng đất, trở thành kênh phân bổ đất đai hợp lý, công bằng, hiệu quả.
Để đạt được các mục tiêu nêu trên, Thủ tướng lưu ý Nghị quyết số 18-NQ/TW đưa ra 6 nhóm nhiệm vụ giải pháp lớn gồm: Nhóm nhiệm vụ, giải pháp về thống nhất nhận thức trong cán bộ, đảng viên và nhân dân về quản lý và sử dụng đất trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa;
Nhóm nhiệm vụ, giải pháp về hoàn thiện thể chế, chính sách quản lý và sử dụng đất đồng bộ với thể chế phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa;
Nhóm nhiệm vụ giải pháp về đẩy mạnh cải cách hành chính, chuyển đổi số và nâng cao năng lực quản lý nhà nước về đất đai; Nhóm nhiệm vụ, giải pháp về đổi mới, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm; giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai; siết chặt kỷ luật, kỷ cương, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực;
Nhóm nhiệm vụ, giải pháp về tập trung giải quyết cơ bản những hạn chế, khuyết điểm, vướng mắc kéo dài liên quan đến quản lý và sử dụng đất;
Nhóm nhiệm vụ, giải pháp về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân trong quản lý và sử dụng đất...
Về tổ chức thực hiện, Bộ Chính trị sẽ ban hành Kế hoạch thực hiện Nghị quyết; lãnh đạo, chỉ đạo triển khai đồng bộ, kịp thời, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức, hành động của cả hệ thống chính trị. Đây là điểm mới trong tổ chức thực hiện và điều này còn cho thấy tầm quan trọng của Nghị quyết cũng như chính sách, pháp luật về đất đai đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước./.