(ĐCSVN) - Trong những năm gần đây, thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng đã trở thành một hiện tượng phổ biến, đặc biệt trong giới trẻ, với những lời quảng cáo hấp dẫn về một giải pháp thay thế ít độc hại hơn so với thuốc lá truyền thống. Tuy nhiên, sự gia tăng nhanh chóng của việc sử dụng những sản phẩm này, đặc biệt là trong các trường học, đã đặt ra những mối lo ngại nghiêm trọng về sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là đối với thanh thiếu niên. Những thông tin gần đây từ Bộ Y tế và các cơ quan chức năng cho thấy tình trạng này đang trở thành một vấn đề cấp bách cần được kiểm soát và ngăn chặn ngay lập tức.

Theo kết quả khảo sát thực trạng sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh của Bộ Y tế, tỷ lệ học sinh từ 13 đến 17 tuổi sử dụng thuốc lá điện tử đã tăng đáng kể, từ 2,6% vào năm 2019 lên 8,1% vào năm 2023. Đặc biệt, tỷ lệ sử dụng trong nhóm tuổi 13-15 đã tăng hơn gấp đôi trong năm qua, từ 3,5% lên 8%. Điều này cho thấy mối nguy hiểm từ thuốc lá điện tử đã xâm nhập vào giới trẻ, và đây là một tín hiệu báo động đối với xã hội.

Việc cấm thuốc lá điện tử chỉ có thể đạt được hiệu quả nếu các cơ quan chức năng tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân, đặc biệt là thanh thiếu niên, về tác hại của thuốc lá điện tử.

Các chuyên gia y tế đã cảnh báo rằng, thuốc lá điện tử không chỉ đơn giản là một sản phẩm thay thế cho thuốc lá truyền thống mà còn mang đến những nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng không kém. Sản phẩm này chứa nicotine - một chất gây nghiện mạnh, có thể dẫn đến các vấn đề về tim mạch, hô hấp, và đặc biệt ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển trí não của trẻ em và thanh thiếu niên. Bên cạnh đó, thuốc lá điện tử còn có khả năng gây ra các bệnh lý nghiêm trọng như ung thư phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, và đặc biệt là các vấn đề liên quan đến sức khỏe tâm thần, như suy giảm trí nhớ, giảm khả năng học tập và tư duy.

Một trong những lý do khiến thuốc lá điện tử dễ dàng xâm nhập vào học sinh và thanh thiếu niên là việc tiếp cận và mua bán sản phẩm này vô cùng dễ dàng qua mạng xã hội và các kênh trực tuyến. Theo khảo sát, một tỷ lệ lớn học sinh mua thuốc lá điện tử qua các trang mạng xã hội, nơi có vô số cửa hàng trực tuyến bán đủ loại sản phẩm thuốc lá điện tử, từ các loại dùng một lần đến các loại có thể tái sử dụng. Các cửa hàng này không chỉ bán các sản phẩm hợp pháp mà còn cung cấp những mặt hàng nhập lậu, không rõ nguồn gốc, gây khó khăn trong việc kiểm soát và xử lý.

Lý do khiến thuốc lá điện tử dễ dàng xâm nhập vào học sinh và thanh thiếu niên là việc tiếp cận và mua bán sản phẩm này vô cùng dễ dàng qua mạng xã hội và các kênh trực tuyến.

Những người bán hàng trực tuyến thường quảng cáo các sản phẩm thuốc lá điện tử với những lời có cánh, khuyến mãi hấp dẫn, điều này càng dễ thu hút đối tượng trẻ tuổi muốn tìm kiếm sự mới lạ và thể hiện bản thân. Tuy nhiên, việc không kiểm soát được chất lượng và nguồn gốc của các sản phẩm này là một mối nguy lớn, khi nhiều loại thuốc lá điện tử chứa các hóa chất độc hại hoặc thậm chí là ma túy tổng hợp.

Một trường hợp ngộ độc sau hút thuốc lá điện tử điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai (Ảnh: M.T).

Theo các báo cáo y tế, thuốc lá điện tử không chỉ gây nghiện mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe người sử dụng. Các chất hóa học có trong thuốc lá điện tử có thể gây tổn thương phổi, tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư, và làm trầm trọng thêm các vấn đề về tim mạch. Đặc biệt, đối với trẻ em và thanh thiếu niên, việc sử dụng thuốc lá điện tử còn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển trí não, làm giảm khả năng học tập và sáng tạo, thậm chí có thể dẫn đến các vấn đề tâm lý, như lo âu và trầm cảm.

Theo các chuyên gia tại Bệnh viện Bạch Mai, số ca nhập viện vì sử dụng thuốc lá điện tử đang gia tăng nhanh chóng, với nhiều trường hợp bệnh nhân bị ngộ độc nicotine hoặc các chất khác có trong thuốc lá điện tử. Đặc biệt, một số ca bệnh nghiêm trọng đã phải điều trị dài ngày và có thể gây tổn thương não, tim, gan, thận và các cơ quan nội tạng khác. Điều này cho thấy mức độ nguy hiểm của thuốc lá điện tử không thể coi thường.

Trước thực trạng đáng lo ngại này, các cơ quan chức năng, bao gồm Cục Quản lý thị trường, Công an, Bộ Y tế, và Bộ Công Thương, đang tích cực triển khai các biện pháp kiểm tra, kiểm soát, và xử lý các hành vi vi phạm liên quan đến thuốc lá điện tử. Cục Quản lý thị trường TP.HCM và Hà Nội đã tiến hành nhiều đợt kiểm tra và thu giữ hàng nghìn sản phẩm thuốc lá điện tử nhập lậu, đồng thời xử lý nhiều vụ vi phạm với tổng số tiền phạt lên tới hàng tỷ đồng.

Ngoài ra, Chính phủ và Quốc hội cũng đã có những quyết định quan trọng để ngăn chặn tình trạng sử dụng thuốc lá điện tử. Tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, và sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng từ năm 2025. Đây là một bước đi quan trọng nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng và giảm thiểu tác hại của thuốc lá điện tử đối với giới trẻ.

Công tác tuyên truyền và giáo dục về sức khỏe cần được triển khai mạnh mẽ để giới trẻ có nhận thức đúng đắn về việc sử dụng các sản phẩm gây hại cho sức khỏe

Tuy nhiên, việc cấm thuốc lá điện tử chỉ có thể đạt được hiệu quả nếu các cơ quan chức năng tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân, đặc biệt là thanh thiếu niên, về tác hại của thuốc lá điện tử. Cùng với đó, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng chức năng như Công an, Quản lý thị trường, và Hải quan để kiểm soát chặt chẽ việc buôn bán và vận chuyển thuốc lá điện tử qua các cửa khẩu và thị trường nội địa.

Tình trạng thuốc lá điện tử xâm nhập vào các trường học và ngày càng được sử dụng rộng rãi trong giới trẻ đang là một vấn đề sức khỏe cộng đồng nghiêm trọng. Việc cấm thuốc lá điện tử từ năm 2025 là một quyết định đúng đắn và kịp thời, nhằm bảo vệ sức khỏe của thế hệ trẻ và tương lai của đất nước. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng và cộng đồng trong việc ngăn chặn thuốc lá điện tử và nâng cao nhận thức về tác hại của nó. Cùng với đó, công tác tuyên truyền và giáo dục về sức khỏe cần được triển khai mạnh mẽ để giới trẻ có nhận thức đúng đắn về việc sử dụng các sản phẩm gây hại cho sức khỏe./.