Giao lưu nhân dân tạo cho việc phát triển quan hệ Việt Nam – Trung Quốc bền vững, lành mạnh

(ĐCSVN) – Năm 2016 đã khép lại với những bước phát triển tích cực trong quan hệ hợp tác hữu nghị Việt Nam – Trung Quốc. Nhân dịp Tết Nguyên đán Đinh Dậu 2017, phóng viên Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam đã có cuộc phỏng vấn Đại sứ đặc mệnh toàn quyền nước CHXHCN Việt Nam tại Trung Quốc Đặng Minh Khôi về một số nét nổi bật trong quan hệ Việt Nam – Trung Quốc cũng như vai trò của các hoạt động ngoại giao nhân dân trong việc thúc đẩy quan hệ Việt Nam – Trung Quốc phát triển lành mạnh và bền vững.

Phóng viên: Xin Đại sứ điểm lại một số nét nổi bật trong quan hệ giữa hai nước Việt Nam – Trung Quốc trong năm 2016 vừa qua?

Đại sứ Đặng Minh Khôi: Trong năm 2016, quan hệ hợp tác hữu nghị Việt Nam – Trung Quốc phát triển tích cực, không ngừng đi vào chiều sâu, hợp tác thực chất được thúc đẩy trên nhiều lĩnh vực. Lãnh đạo cấp cao hai nước duy trì truyền thống trao đổi đoàn, tiếp xúc nhằm tăng cường sự tin cậy chính trị. Sự giao lưu thường xuyên giữa lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nhà nước đóng vai trò dẫn dắt, định hướng cho quan hệ song phương.

Năm 2016 là năm Việt Nam tổ chức thành công Đại hội Đảng lần thứ 12 và cũng là năm Trung Quốc gấp rút chuẩn bị cho Đại hội Đảng lần thứ 19, hai nước vẫn duy trì nhịp độ trao đổi đoàn, tiếp xúc giữa lãnh đạo cấp cao hai nước. Tháng 9/2016, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã dẫn đầu đoàn đại biểu cấp cao Đảng và Nhà nước Việt Nam có chuyến thăm đầu tiên tới Trung Quốc sau Đại hội Đảng lần thứ XII. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thông báo về kết quả Đại hội XII Đảng Cộng sản Việt Nam, khẳng định Việt Nam hết sức coi trọng quan hệ hữu nghị với Trung Quốc, coi đây là chủ trương nhất quán, là lựa chọn chiến lược và là ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại của Việt Nam. Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có cuộc gặp với Chủ tịch nước Trần Đại Quang nhân dịp Hội nghị Cấp cao APEC 2016 ở Lima, Peru. Thủ tướng Lý Khắc Cường cũng có cuộc gặp với Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại Hội nghị Cấp cao ASEM, ASEAN. Trong tháng 11 vừa qua, Ủy viên trưởng Nhân đại toàn quốc Trương Đức Giang đã dẫn đầu đoàn đại biểu cấp cao của Đảng, Nhà nước Trung Quốc thăm Việt Nam (từ ngày 8 đến 11/11/2016), là chuyến thăm đầu tiên sau 16 năm của Ủy viên trưởng Nhân đại toàn quốc, là đoàn đại biểu cấp cao nhất của Trung Quốc thăm Việt Nam trong năm nay. Hai bên đã  đưa ra nhiều đề xuất quan trọng về hợp tác giữa Quốc hội, nhân dân hai nước.

Năm 2016 cũng là năm đầu tiên triển khai cơ chế trao đổi giữa hai Bộ Chính trị hai Đảng, với chuyến thăm Trung Quốc của Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng Đinh Thế Huynh (từ ngày 19 đến 21/10/2016). Hai bên bày tỏ mong muốn tiếp tục tăng cường trao đổi cấp cao, đẩy mạnh trao đổi kinh nghiệm về công tác xây dựng Đảng và lãnh đạo, quản lý đất nước, cùng nỗ lực định hướng thúc đẩy quan hệ hai Đảng, hai nước phát triển ngày càng tốt đẹp.

Đặc biệt là ngay trước thềm Năm mới Đinh Dậu, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng vừa kết thúc tốt đẹp chuyến thăm chính thức Trung Quốc, mở đầu cho các hoạt động giao lưu, tiếp xúc cấp cao giữa lãnh đạo hai nước trong năm 2017.

Trong 12 năm qua, Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam. Năm 2016 cũng là một năm thành công đối với các hoạt động kinh tế, thương mại, đầu tư, giao lưu nhân dân. Theo thống kê của Trung Quốc, Việt Nam đã trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc trong các nước ASEAN, thương mại song phương đạt gần 100 tỷ USD. Việt Nam là thị trường xuất khẩu lớn thứ 6 của Trung Quốc và đồng thời Trung Quốc cũng là đối tác nhập khẩu lớn thứ 11 của Việt Nam. Tình trạng mất cân bằng thương mại giữa hai nước đang được cải thiện rõ nét, xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc tăng gần 19% và nhập khẩu của Việt Nam từ Trung Quốc giảm 7,5%, xu thế này được duy trì trong cả năm 2016. Năm 2016, thị trường Trung Quốc chiếm tỷ trọng khá lớn trong xuất khẩu nông sản của Việt Nam, như sắn (chiếm 90%), gạo (40%), cao su (50%). Xuất khẩu cá tra của Việt Nam vào Trung Quốc hiện chiếm 15% tổng giá trị xuất khẩu toàn ngành và khả năng có thể tăng lên gấp đôi trong những năm tới. Năm 2016 vừa qua, xuất khẩu cá tra của Việt Nam  vào Trung Quốc tăng tới 76,5%, đưa Trung Quốc trở thành một trong những thị trường nhập khẩu cá tra lớn nhất của Việt Nam (Trung Quốc 15%, Mỹ 23% và EU 17%). TQ là nước nhập khẩu chủ yếu rau quả của Việt Nam. Xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang Trung Quốc tăng hơn 40% so với cùng kỳ năm 2015, đạt hơn 1,5 tỷ USD. Nhu cầu của Trung Quốc  về rau quả từ Việt Nam ngày càng tăng, đặc biệt trong mùa đông.

Đầu tư của Trung Quốc vào Việt Nam trong năm 2016 đạt 1 tỷ USD, tăng gấp ba lần so với cùng kỳ năm trước. Tới tháng 10/2016, Trung Quốc có hơn 1.500 dự án đầu tư ở Việt Nam, với tổng số vốn đăng ký là 11 tỷ USD, tiến thêm một bậc từ thứ 9 lên thứ 8 trong số các nước và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam.

Phóng viên: Trong những năm gần đây, hoạt động hợp tác giữa các địa phương của Việt Nam với các địa phương của Trung Quốc không ngừng phát triển. Theo Đại sứ, sự hợp tác này có tác động như thế nào trong việc tăng cường sự hiểu biết, giao lưu giữa nhân dân hai nước nói riêng, cũng như thúc đẩy quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam – Trung Quốc nói chung?

Đại sứ Đặng Minh Khôi: Việt Nam và Trung Quốc là hai nước láng giềng chung đường biên giới, tương đồng về thể chế chính trị, tương thông về văn hóa, xã hội và nền kinh tế có nhiều điểm bổ sung cho nhau. Cơ cấu hàng hóa, dịch vụ trao đổi giữa hai nước cho thấy là Việt Nam xuất khẩu chủ yếu hàng nông, thủy sản sang Trung Quốc và nhập nguyên phụ liệu, máy móc từ Trung Quốc cho việc sản xuất ở Việt Nam. Việt Nam và Trung Quốc đều đang trong thời kỳ phát triển kinh tế - xã hội quan trọng. Tiềm năng hợp tác kinh tế, thương mại giữa hai nước còn rất lớn, cơ hội và không gian hợp tác giữa hai nước ngày càng được mở rộng.

Người dân hai nước đóng vai trò chủ động trong việc thúc đẩy quan hệ kinh tế, thương mại, giao lưu giữa nhân dân hai nước. Tuyến biên giới Việt Nam - Trung Quốc là nơi có hoạt động thương mại nhộn nhịp nhất, chiếm 85% tổng kim ngạch thương mại biên giới của Việt Nam với các nước láng giềng, đóng vai trò quan trọng cho sự phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương biên giới. Trong các giao dịch thương mại, giao dịch tiểu ngạch qua biên giới, giữa các tỉnh biên giới của Việt Nam với các tỉnh, địa phương ở phía Nam của Trung Quốc là một đặc thù trong quan hệ kinh tế - thương mại giữa Việt Nam – Trung Quốc.

Các hoạt động giao lưu văn hóa, giáo dục, du lịch, giao lưu giữa các địa phương, các tầng lớp nhân dân phản ánh rõ nét nhu cầu thiết thực của mối quan hệ láng giềng. Hàng ngày có 300 triệu USD giao dịch thương mại giữa hai nước. Trung Quốc là nguồn khách du lịch lớn nhất của Việt Nam. Việt Nam cũng đứng đầu trong số du khách ASEAN đi Trung Quốc với 1,5 triệu lượt khách Việt Nam đi du lịch Trung Quốc;  23 tỉnh của Trung Quốc có đường bay thẳng tới các địa phương của Việt Nam. Mỗi tuần có gần 200 chuyến bay giữa hai nước. Có 10 nghìn lưu học sinh Việt Nam tại Trung Quốc và ba nghìn lưu học sinh Trung Quốc ở Việt Nam. Đây là những cầu nối trong quan hệ hữu nghị giữa nhân dân hai nước.

Việc tăng cường giao lưu giữa nhân dân hai nước tạo nền tảng xã hội thuận lợi cho việc phát triển quan hệ song phương bền vững, lành mạnh. Quan hệ ổn định lành mạnh giữa hai nước cũng là điều kiện tiên quyết cho việc đảm bảo môi trường hòa bình, ổn định trong khu vực.

Đầu năm 2017, chuyến thăm chính thức Trung Quốc của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng hết sức thành công, tiếp tục củng cố quan hệ đối tác hợp tác toàn diện Việt Nam – Trung Quốc. Lãnh đạo cấp cao hai nước sẽ tiếp tục truyền thống trao đổi đoàn cấp cao, củng cố nhận thức chung quan trọng giữa lãnh đạo cấp cao hai nước, khẳng định tình hữu nghị Việt Nam – Trung Quốc do các thế hệ lãnh đạo tiền bối gây dựng và bồi đắp là tài sản quý báu của hai Đảng, hai nước và nhân dân hai nước, cần cùng nhau kế thừa, gìn giữ và phát huy.

Phóng viên: Bên cạnh các hoạt động đối ngoại Đảng và ngoại giao Nhà nước, trong thời gian qua các tổ chức nhân dân hai nước đã cùng nhau phối hợp triển khai nhiều hoạt động đối ngoại nhân dân với nhiều hình thức đa dạng, phong phú. Các hoạt động đối ngoại nhân dân có vai trò như thế nào trong việc giúp nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ hai nước giữ gìn và phát  huy tình hữu nghị truyền thống Việt Nam – Trung Quốc?

Đại sứ Đặng Minh Khôi: Trong thời gian qua, các tổ chức nhân dân hai nước đã cùng nhau triển khai nhiều hoạt động đối ngoại nhân dân. Với sự hợp tác chặt chẽ giữa Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam và Hiệp hội các tổ chức hữu nghị với nước ngoài của Trung Quốc, hai bên đã tổ chức thành công Liên hoan Thanh niên Việt Nam – Trung Quốc diễn ra từ ngày 7 đến 10/11/2016 với sự tham gia của 1000 thanh niên Trung Quốc và 4000 thanh niên Việt Nam, diễn ra tại 7 tỉnh thành gồm Hà Nội, Lạng Sơn, Bắc Ninh, Ninh Bình, Quảng Ninh, Lào Cai, Phú Thọ. Ở mỗi địa phương, đại biểu thanh niên hai nước cùng tham gia trồng cây hữu nghị, tham quan di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh. Đại biểu hai nước dự các diễn đàn bảo vệ môi trường và phát triển bền vững; xung kích phát triển xã hội; giữ gìn bản sắc văn hóa và phát triển du lịch. 

Diễn đàn nhân dân Việt Nam – Trung Quốc lần thứ 8 cũng được tổ chức trong năm 2016, với sự tham gia của các nhân sỹ, học giả hai nước, trao đổi về các thuận lợi cũng như thách thức trong quan hệ hai nước, góp phần tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau.

Thời gian qua, trong các chuyến thăm của lãnh đạo cấp cao hai nước, ngoài các hoạt động chính thức, một phần không thể thiếu là các cuộc tiếp xúc của lãnh đạo cấp cao hai nước với đại diện thanh niên, sinh viên, giới doanh nghiệp, các tầng lớp nhân dân. Trong chuyến thăm Trung Quốc của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã có nhiều hoạt động có ý nghĩa như dự Gặp gỡ hữu nghị nhân kỷ niệm 67 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và đón Xuân 2017 với các đại diện nhân sĩ, trí thức, cán bộ, cố vấn, chuyên gia Trung Quốc và thân nhân những gia đình Trung Quốc có nhiều đóng góp cho sự nghiệp cách mạng của Việt Nam và cho tình hữu nghị Việt – Trung; thăm Hàng Châu, Chiết Giang là những nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh lúc sinh thời đã nhiều lần đến thăm và là địa phương tiêu biểu của Trung Quốc trong thời kỳ cải cách, mở cửa; gặp gỡ với các doanh nghiệp hàng đầu của Trung Quốc đang hợp tác, đầu tư với Việt Nam... Phát biểu tại các cuộc gặp gỡ, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng bày tỏ vui mừng được gặp lại những người bạn, người đồng chí Trung Quốc đã có nhiều năm gắn bó, đóng góp cho sự nghiệp cách mạng của Việt Nam và quan hệ hữu nghị Việt – Trung; ôn lại cội nguồn sâu nặng của quan hệ hai Đảng, hai nước, với những năm tháng không thể nào quên cùng kề vai sát cánh trong sự nghiệp đấu tranh cách mạng, giải phóng dân tộc đầy gian khổ nhưng hết sức vẻ vang của nhân dân hai nước. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh, tình hữu nghị giữa nhân dân chính là nền tảng xã hội và là nguồn sức mạnh cho quan hệ giữa các quốc gia phát triển tốt đẹp, bền vững lâu dài, bày tỏ mong muốn tình cảm giữa hai dân tộc sẽ ngày càng gắn bó, thân thiết, tiếp tục quan tâm hơn nữa công tác giáo dục thế hệ trẻ hai nước về truyền thống hữu nghị Việt – Trung do các thế hệ cách mạng tiền bối gây dựng, vun đắp. Những hoạt động đó đã chuyển tải các thông điệp quan trọng và để lại những ấn tượng rất sâu sắc, tích cực trong lãnh đạo và nhân dân Trung Quốc.

Phóng viên: Tết Đinh Dậu đang đến gần, cộng đồng người Việt Nam và cán bộ, nhân viên Đại sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc chuẩn bị những hoạt động gì để cùng nhau đón Tết một cách ý nghĩa và ấm áp nhất?

Đại sứ Đặng Minh Khôi: Trung Quốc và Việt Nam đều có phong tục đón tết cổ truyền, đây là dịp nghỉ lễ truyền thống lớn nhất trong năm. Ngày 16/1/2017 vừa qua, Đại sứ quán Việt Nam đã tổ chức Tết Cộng đồng chào mừng Xuân Đinh Dậu 2017 cho đại diện cộng đồng người Việt Nam sinh sống, học tập và làm việc ở Bắc Kinh, các gia đình người Việt Nam kết hôn với người nước ngoài, trong đó có gia đình Việt – Trung.

Cộng đồng người Việt Nam ở Trung Quốc rất đa dạng, có các hoàn cảnh xuất thân khác nhau nhưng tựu trung đều gắn bó bởi tình cảm với quê hương, đất nước. Đây là dịp để cộng đồng người Việt Nam được quy tụ,  gặp gỡ đón Xuân, thưởng thức ẩm thực đặc trưng ngày Tết của Việt Nam, ôn lại những thành tựu đạt được trong năm qua,  bày tỏ những ước nguyện về  tương lai tốt đẹp trong năm mới cho bản thân, gia đình và cộng đồng, gắn kết tình cảm cộng đồng và hướng về quê hương đất nước. Đại sứ quán ghi nhận những nỗ lực của cộng đồng người Việt Nam tại Trung Quốc trong năm qua, mong muốn bà con Việt kiều và các em lưu học sinh luôn giữ gìn tình cảm gắn bó, hướng về quê hương đất nước, nỗ lực vun đắp cho tình hữu nghị giữa Việt Nam và Trung Quốc. Nhiều bà con Việt kiều bày tỏ niềm xúc động, tự hào khi hàng năm đều được dự buổi gặp mặt đón Xuân mới do Đại sứ quán tổ chức, bày tỏ cảm ơn Đại sứ quán luôn quan tâm tạo điều kiện, hỗ trợ bà con tăng cường gắn kết tình cảm cộng đồng, cùng hướng về quê hướng đất nước.

Trong chuyến thăm Trung Quốc, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng đã thăm Đại sứ quán Việt Nam tại Bắc Kinh và đã có lời nhắn nhủ, động viên tới cộng đồng người Việt Nam ở Trung Quốc. Cộng đồng người Việt Nam ở Trung Quốc rất vui mừng, cảm kích trước sự quan tâm sâu sắc của lãnh đạo Đảng và Nhà nước. Cũng nhân dịp chuyến thăm chính thức Trung Quốc của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, đoàn biểu diễn nghệ thuật Việt Nam đã có những tiết mục đặc sắc phục vụ cộng đồng người Việt Nam ở Trung Quốc, trong đó có cả các bài hát tiếng Trung cho con em cộng đồng thế hệ thứ hai, thứ ba hoặc người Trung Quốc, thành viên các gia đình Việt – Trung. Tết Cộng đồng đã diễn ra trong bầu không khí thật đầm ấm, vui tươi. Đây chính là điều đặc biệt nhất của Tết Cộng đồng chào mừng xuân Đinh Dậu 2017 ở Bắc Kinh. 

Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn Đại sứ. Nhân dịp Tết Cổ truyền Đinh Dậu 2017, xin gửi tới Đại sứ cùng toàn thể cán bộ nhân viên Đại sứ quán Việt Nam và cộng đồng người Việt Nam tại Trung Quốc lời chúc sức khỏe, an khang, thịnh vượng!