Đó là khẳng định của Đại sứ Việt Nam tại Vương quốc Anh Nguyễn Hoàng Long trong cuộc trao đổi với phóng viên Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam nhân dịp đầu Xuân Nhâm Dần 2022.
 |
| Đại sứ Việt Nam tại Vương quốc Anh Nguyễn Hoàng Long. (Ảnh: PV) |
Phóng viên (PV): Trong năm qua, mặc dù tình hình có nhiều biến động, song quan hệ Đối tác Chiến lược Việt Nam – Vương quốc Anh tiếp tục phát triển tích cực và đạt nhiều kết quả quan trọng. Đại sứ có thể chia sẻ một số những thành tựu nổi bật của mối quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Vương quốc Anh?
Đại sứ Nguyễn Hoàng Long: Đúng là năm qua là một năm đặc biệt với nhiều biến động, cả thuận lợi và khó khăn, đối với quan hệ song phương Việt Nam – Vương quốc Anh. Từ 1/1/2021, nước Anh chính thức rời khỏi EU (Brexit), kéo theo nhiều thay đổi to lớn trên mọi mặt đời sống chính trị, kinh tế, xã hội của nước Anh. Đặc biệt, dịch COVID-19 là một rào cản lớn cho việc triển khai nhiều kế hoạch đối ngoại. Trong cả năm 2021 chỉ có chưa đến 10 chuyến bay trực tiếp chở người giữa Anh và Việt Nam.
Bên cạnh những khó khăn nói trên, quan hệ song phương Việt Nam – Vương quốc Anh cũng có những thuận lợi. Trong đó phải kể đến việc hai nước đã hoàn tất ký kết Hiệp định thương mại tự do song phương (UKVFTA) trước khi Anh chính thức ra khỏi EU, do đó đã không gây ra sự “đứt gãy” trong trao đổi thương mại. Ngoài ra, Brexit cũng là cơ hội khi Anh chuyển trọng tâm chiến lược sang khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương trong đó ưu tiên Đông Nam Á, tìm kiếm đối tác, bạn bè, thị trường mới. Một thuận lợi nữa là từ nửa cuối năm 2021, Anh từng bước mở cửa trở lại, kinh tế khôi phục mạnh mẽ và đã đạt lại mức trước đại dịch, các hoạt động kinh tế - xã hội hiện đã trở lại gần như bình thường.
Trong bối cảnh đó, quan hệ song phương Việt – Anh vẫn giữ đà phát triển hết sức tốt đẹp. Hai nước vẫn duy trì thường xuyên các hoạt động đối ngoại cả trực tiếp và trực tuyến ở cấp cao. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính Thủ và Thủ tướng Anh Boris Johnson đã có cuộc điện đàm, trao đổi về các biện pháp thúc quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam – Vương quốc Anh (tháng 9/2021). Trong khuôn khổ chuyến thăm làm việc tại Anh và dự Hội nghị Cấp cao về Biến đổi khí hậu COP26 (tháng 11/2021), Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có các cuộc làm việc với Thủ tướng Anh Boris Johnson, Thái tử Anh Charles, các Thủ hiến của Vùng Scotland, Vùng Bắc Ailen và Xứ Wales. Trao đổi cấp Bộ trưởng được duy trì trên hầu hết các lĩnh vực như ngoại giao, quốc phòng, công an, thương mại – công nghiệp, tài nguyên - môi trường, kinh tế số, văn hóa, giáo dục,…Trong năm 2021, Việt Nam đã đón nhiều thành viên hàng đầu của Chính phủ Anh như Bộ trưởng Nội các Anh – Chủ tịch Hội nghị COP26 Alok Sharma; Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Dominique Raab; Bộ trưởng Quốc phòng Ben Wallace; các Quốc Vụ khanh Bộ thương mại quốc tế và Bộ ngoại giao. Bộ trưởng Công An Tô Lâm, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn, Bộ trưởng Tài Nguyên - Môi trường Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Thông tin - Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng và nhiều lãnh đạo các bộ, ngành của Việt Nam cũng đã thăm và làm việc tại Anh.
Hợp tác thương mại, kinh tế tăng trưởng khá tốt. Sau 2 năm sụt giảm, năm 2021, kim ngạch thương mại song phương Việt – Anh tăng 17%, đạt 6,6 tỷ USD, trong đó VN xuất khẩu hơn 5,7 tỷ USD. Anh là thị trường xuất khẩu lớn thứ 2 của Việt Nam ở Châu Âu (sau Đức). Việt Nam là thị trường xuất khẩu lớn thứ 2 của Anh ở Đông Nam Á (sau Singapore). Trong bối cảnh dịch bệnh, nhưng sự quan tâm của các doanh nghiệp Việt Nam và Anh đối với thị trường của nhau là rất lớn. Đã có 26 thỏa thuận được ký kết với trị giá trên 30 tỷ USD trong chuyến đi của Thủ tướng Phạm Minh Chính tới Anh ở nhiều lĩnh vực bảo vệ môi trường, giáo dục đào tạo, chuyển giao công nghệ về quản lý đất đai, công nghệ sản xuất thuốc phòng chống COVID-19. Hãng hàng không Bamboo Airways đã công bố mở đường bay thẳng Việt Nam - Anh từ năm 2022, thể hiện kỳ vọng lớn vào triển vọng giao thương kinh tế, du lịch song phương.
Hợp tác tại các cơ chế đa phương được củng cố và tăng cường, rõ nét nhất là tại Liên hợp quốc khi Việt Nam làm Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an, cũng như Việt Nam ủng hộ Anh tổ chức thành công Hội nghị cấp cao Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP26). Hai bên cùng chia sẻ nhận thức và quan điểm về tầm quan trọng của việc đề cao luật pháp quốc tế, bảo đảm tự do hàng hải, hàng không, an ninh và hòa bình tại Biển Đông.
PV: Một trong những sự kiện quan trọng nhất trong năm 2021 là Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có chuyến thăm và dự Hội nghị COP26 tại Glasgow, Vương quốc Anh từ 31/10 đến 3/11. Vậy Đại sứ cho biết chuyến thăm này có ý nghĩa như thế nào trong việc thúc đẩy quan hệ Việt Nam và Vương quốc Anh trong bối cảnh hiện nay?
Đại sứ Nguyễn Hoàng Long: Chuyến thăm và dự Hội nghị COP26 của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính là điểm nhấn quan trọng, góp phần củng cố hơn nữa quan hệ giữa Việt Nam và Vương quốc Anh. Sau gần 2 năm gián đoạn bởi dịch COVID-19, chuyến đi của Thủ tướng đi có nhiều mục tiêu và ý nghĩa quan trọng với rất nhiều hoạt động cả trên diễn đàn đa phương và tiếp xúc song phương, đạt nhiều kết quả cụ thể, quan trọng, được các phương tiện thông tin đại chúng trong nước và quốc tế đưa tin rộng rãi, chi tiết.
Riêng đối với quan hệ Việt Nam – Vương quốc Anh, tôi xin khẳng định lại chuyến thăm làm việc của Thủ tướng tại Anh có ý nghĩa rất quan trọng, góp phần đưa quan hệ Đối tác chiến lược Việt – Anh phát triển mạnh mẽ, rộng khắp trên các lĩnh vực hợp tác ưu tiên.
Thứ nhất, sau 13 năm đây là lần đầu tiên Thủ tướng Việt Nam thăm Anh (trước đây Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng thăm chính thức Anh năm 2008). Và như đã nêu ở trên, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có các cuộc làm việc, tiếp xúc với Thủ tướng Anh Boris Johnson, Thái tử Charles, 3 Thủ hiến của 3 Vùng của nước Anh (Scotland, Wales và Bắc Ailen); tiếp và làm việc với lãnh đạo gần 40 tập đoàn lớn của Anh; dự Hội nghị xúc tiến đầu tư và Tọa đàm bàn tròn chính sách với gần 300 doanh nghiệp hàng đầu của Bạn; chứng kiến lễ ký kết 26 thỏa thuận, hợp đồng hợp tác kinh doanh, đầu tư với tổng giá trị hơn 30 tỷ USD; chứng kiến lễ khai trương đường bay thẳng Việt Nam - London của hãng hàng không Bamboo Airlines. Trong khuôn khổ chuyến thăm của Thủ tướng, các vị Bộ trưởng của Việt Nam cũng đã có nhiều cuộc làm việc rất hiệu quả với các Bộ trưởng của Anh trong các lĩnh vực ngoại giao, công an - nội vụ, thông tin - truyền thông.
Thứ hai, việc Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự và phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh các nhà Lãnh đạo COP26 với các nhà lãnh đạo cao nhất của các nước và Liên hợp quốc thể hiện sự ủng hộ của Việt Nam đối với vai trò nước Chủ tịch của Anh. Những cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP26 về giảm phát thải ròng về “0” năm 2050, giảm phát thải khí metan, loại bỏ dần điện than, bảo vệ rừng và đất,…, được các nhà lãnh đạo Anh và thế giới hoan nghênh và đánh giá rất cao. Trên cơ sở đó, Thủ tướng đã giúp truyền thông điệp quan trọng đến với các nhà lãnh đạo và doanh nghiệp, người dân Anh về những nỗ lực quan trọng của Việt Nam trong việc thực hiện các cam kết về chống biến đổi khí hậu và những chính sách của Việt Nam trong thu hút đầu tư vào những lĩnh vực hợp tác hướng tới xây dựng nền kinh tế xanh. Hai bên đã nhất trí coi hợp tác về chống biến đổi khí hậu, năng lượng tái tạo và môi trường là lĩnh vực hợp tác ưu tiên trong thời gian tới.
 |
| Trong khuôn khổ chuyến thăm Anh, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã gặp Thái tử Vương quốc Anh Charles Philip Arthur George. (Ảnh: TTXVN) |
PV: Hợp tác kinh tế - thương mại là một trong những lĩnh vực ưu tiên trong quan hệ Đối tác Chiến lược Việt Nam – Vương quốc Anh, vậy việc Việt Nam và Anh ký Hiệp định thương mại song phương (UKVFTA) vào ngày 29/12/2021 có ý nghĩa như thế nào trong việc thúc đẩy hợp tác kinh tế - thương mại giữa hai nước, thưa Đại sứ?
Đại sứ Nguyễn Hoàng Long: Việt Nam và Anh đã tích cực đàm phán và hoàn tất Hiệp định Thương mại tự do song phương (UKVFTA) với mục tiêu tránh cho thương mại hai chiều bị gián đoạn, đứt gãy khi Anh rời khỏi EU và không còn là thành viên thụ hưởng Hiệp định thương mại tự do Viêt Nam – EU (EVFTA). Về cơ bản thì Hiệp định UKVFTA kế thừa nhiều nội dung của EVFTA, tạo khuôn khổ cho quan hệ kinh tế, thương mại, đầu tư phát triển lâu dài, ổn định giữa Việt Nam và Anh. UKVFTA được kỳ vọng sẽ đem lại cơ hội tiếp cận và mở rộng thị trường cho cả hai quốc gia, góp phần đa dạng hóa thị trường và sản phẩm xuất khẩu, từ đó tạo động lực cho việc tăng cường và làm sâu sắc quan hệ hợp tác nhiều mặt giữa hai bên.
Qua một năm thực hiện UKVFTA, nhìn vào số liệu thương mại song phương năm 2021 thì có thể thấy những con số tăng trưởng rất tích cực. Mặc dù bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh COVID-19, tổng kim ngạch thương mại song phương Việt Nam – Anh năm 2021 vẫn tăng ở mức cao 17% đạt hơn 6,6 tỷ USD, trong đó xuất khẩu của Việt Nam sang Anh đạt 5,8 tỷ USD. Điện thoại, linh kiện điện tử, máy vi tính, máy móc thiết bị, dầy dép, dệt may vẫn là những mặt hàng xuất khẩu chiếm tỷ trọng cao. Bên cạnh đó, một số nhóm hàng như nông sản, sắt thép, vật liệu xây dựng, phương tiện phụ tùng vận tải đang có tốc độ tăng trưởng cao, là những mặt hàng tiềm năng trong thời gian tới.
Về đầu tư, Anh là nước có thế mạnh về tài chính và công nghệ. Trong thời gian tới, tài chính xanh, năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió, sản xuất công nghệ cao là những lĩnh vực tiềm năng mà ta có thể thu hút. Ngoài ra, giáo dục, y tế, môi trường cũng là những lĩnh vực mà Anh có kinh nghiệm, thế mạnh và sắp tới sẽ có nhiều dự án hợp tác.
Có thể khẳng định, Hiệp định UKVFTA đang tạo điều kiện rất thuận lợi cho trao đổi thương mại, tăng cường hợp tác kinh tế giữa hai nước. Nhiều mặt hàng mới đang có đà tăng trường cao như nông sản, vật liệu xây dựng do đáp ứng được nhu cầu, thị hiếu của thị trường Anh trong bối cảnh kinh tế Anh đang phục hồi nhanh, cuộc sống quay trở lại bình thường. Đại sứ quán Việt Nam tại Anh đã xây dựng một chiến lược 3 năm với nhiều hoạt động, biện pháp rất cụ thể nhằm tăng cường kết nối thị trường, quảng bá sản phẩm, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, qua đó đưa kim ngạch thương mại hai chiều đạt 10 tỷ USD trong vài năm tới.
PV: Thưa Đại sứ, trong bối cảnh hiện nay, các vấn đề an ninh phi truyền thống như dịch bệnh, biến đổi khi hậu đang trở thành những thách thức lớn trên toàn cầu, Việt Nam và Vương quốc Anh cần làm gì để đưa quan hệ Đối tác chiến lược đi vào chiều sâu và thực chất?
Đại sứ Nguyễn Hoàng Long: Các thách an ninh phi truyền thống như dịch bệnh, biến đối khí hậu không còn là những vấn đề xa xôi mà đang tác động trực tiếp đến cuộc sống của mỗi người dân, doanh nghiệp, đến sự phát triển kinh tế -xã hội của các quốc gia. Đây là những vấn đề lớn, toàn cầu mà không một quốc gia nào có thể đứng ngoài.
Vừa qua, Việt Nam và Anh đã hợp tác chặt chẽ trong nhiều vấn đề an ninh phi truyền thống cả song phương và trên các diễn đàn đa phương như hợp tác phòng chống dịch COVID-19, hợp tác về ứng phó với biến đổi khí hậu, di cư bất hợp pháp, buôn bán động vật hoang dã,…Trong thời gian tới, để nâng cao hiệu quả hợp tác về các vấn đề an ninh phi truyền thống, qua đó đưa quan hệ Đối tác chiến lược Việt – Anh đi vào chiều sâu, thực chất, tôi cho rằng, cần phải chú ý một số điểm sau:
Thứ nhất, cần tiếp tục tăng cường trao đổi thông tin, nâng cao nhận thức của chính giới, người dân Anh về những vấn đề an ninh phi truyền thống mà Việt Nam đang phải đối mặt, trong đó có an ninh mạng, an ninh nguồn nước, an ninh năng lượng.
Thứ hai, tăng cường hợp tác về xây dựng pháp luật bởi đây là lĩnh vực mà Anh có thế mạnh; hợp trác trong hỗ trợ tăng cường năng lực cho cán bộ các bộ, ngành, địa phương Việt Nam tham gia vào những lĩnh vực có liên quan đến an ninh phi truyền thống.
Thứ ba, tăng cường hợp tác thông qua các dự án cụ thể, thúc đẩy sự tham gia của các doanh nghiệp hai nước, đặc biệt là những dự án chuyển gia công nghệ y tế, sản xuất vắc-xin, thuốc chữa bệnh, trang thiết bị y tế; các công nghệ, tri thức phục vụ cho quá trình chuyển đổi xanh.
 |
| Thủ tướng Phạm Minh Chính chứng kiến Lễ ký kết hợp tác giữa các doanh nghiệp Việt Nam và Vương quốc Anh (Ảnh: TTXVN) |
PV: Trong thời gian qua, cộng đồng người Việt Nam tại Anh bị tác động bởi dịch COVID-19 trên tất cả hoạt động đời sống, kinh doanh. Xin Đại sứ cho biết, Đại sứ quán có chương trình, hành động gì để động viên, hỗ trợ bà con vượt qua khó khăn; đồng thời có kế hoạch tổ chức chương trình gặp mặt bà con nhân dịp Tết Nguyên đán Nhâm dần 2022?
Đại sứ Nguyễn Hoàng Long: Năm qua là một năm khó khăn đối với Cộng đồng người Việt Nam tại Anh do công việc kinh doanh và cuộc sống bị ảnh hưởng rất lớn bởi dịch bệnh. Bên cạnh đó, do không thể về nước, nhiều học sinh, sinh viên bị mắc kẹt tại Anh, cuộc sống rất khó khăn.
Để hỗ trợ cồng đồng, Đại sứ quán đã tổ chức nhiều hoạt động thiết thực nhằm hỗ trợ cộng đồng người Việt tại Anh như tiếp tục trao tặng khẩu trang y tế đến một số cơ sở cộng đồng địa phương, lập đường dây trực điện thoại để hỗ trợ bà con khi cần liên lạc với Cơ quan y tế quốc gia Anh (NHS). Chúng tôi đã chủ động tiếp nhận thông tin, nắm bắt nhu cầu, nguyện vọng xin về nước của công dân, học sinh, sinh viên tại Anh; tạo điều kiện thuận lợi hỗ trợ công dân ta mắt kẹt được hồi hương, cũng như phối hợp với các cơ quan trong nước và Vietnam Airlines, Bamboo Airways thực hiện thành công các chuyến bay hồi hương.
Đại sứ quán cũng đã đồng hành, phối hợp chặt chẽ, hỗ trợ duy trì hoạt động của các hội, đoàn người Việt tại Anh như Hội người Việt Nam, Hội doanh nghiệp Việt Nam, Hội sinh viên Việt Nam, Hội trí thức Việt Nam, tổ chức Gia đình Việt, Hội Nail Việt Nam. Nhiều hoạt động quan trọng của cộng đồng tiếp tục được tổ chức thành công như các lớp học tiếng Việt, Tết Trung thu, giải bóng đá, giải golf, tọa đàm khoa học, giao lưu âm nhạc, triển lãm,…
Nhân dịp tết Nguyên đán Nhâm dần 2022, Đại sứ quán phối hợp với chính quyền địa phương và kết nối với tất cả các hội, đoàn Việt Nam tại Anh để cùng chung tay tổ chức một Lễ hội Tết Nguyên đán truyền thống vào ngày Chủ nhật 30/1/2022. Lễ hội tết năm nay sẽ được tổ chức với qui mô lớn, tại trung tâm văn hóa Deptford của chính quyền quận Lewisham, nơi có đông người Việt Nam sinh sống. Lễ hội có nhiều trò chơi dân gian truyền thống, nhiều gian hàng với các sản phẩm Việt Nam, các hoạt động phong phú như thi các khu check-in chụp ảnh, trình diễn áo dài, thi cờ vua, thi gói bánh chưng, viết chữ,... Nhiều nhà hàng Việt tại London ủng hộ hàng trăm suất ăn miễn phí tại Lễ hội. Rất nhiều bạn trẻ, sinh viên Việt Nam tại Anh đã đăng ký tham gia tình nguyện hỗ trợ tổ chức sự kiện. Dự kiến sẽ có hàng nghìn lượt người sẽ dự lễ hội quan trọng này. Tôi tin rằng, giữa cuộc sống bận rộn của người Việt tại Anh, Lễ hội Tết nguyên đán Nhâm dần sẽ là dịp để gắn kết các thế hệ cộng đồng người Việt tại Anh, cùng hướng về cội nguồn quê hương, giúp chia sẻ và tìm hiểu thêm về các giá trị truyền thống văn hóa dân tộc Việt Nam, nhất là đối với thế hệ trẻ.
PV: Xin trân trọng cảm ơn Đại sứ! Nhân dịp Tết Nguyên đán Nhâm Dần 2022, xin kính chúc Đại sứ và toàn thể cán bộ nhân viên Đại sứ quán và cộng đồng người Việt Nam tại Anh một Năm mới sức khỏe, an khang, thịnh vượng!