Ngày 09/10, tại Hà Nội, Hội đồng Phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật Trung ương đã tổ chức Diễn đàn Kinh doanh và Pháp luật năm 2024 với chủ đề “Chung tay giải quyết các vấn đề pháp lý, góp phần tạo dựng môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi cho doanh nghiệp”.
Diễn đàn có sự tham dự, chỉ đạo của đồng chí Lê Thành Long, Phó Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Hội đồng Phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) Trung ương; sự chủ trì của đồng chí Nguyễn Hải Ninh, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp. Lãnh đạo một số cơ quan của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, các ban, bộ, ngành, đại diện các doanh nghiệp cùng dự Diễn đàn.
 |
| Các đại biểu dự Diễn đàn. Ảnh: TH. |
Cắt giảm thủ tục hành chính nhằm tháo gỡ vấn đề pháp lý về dự án đầu tư có sử dụng đất
Tại phiên thảo luận thứ nhất của Diễn đàn, các đại biểu cùng nhau trao đổi giải quyết một số vấn đề pháp lý về dự án đầu tư có sử dụng đất và đề xuất giải pháp tháo gỡ.
Từ thực tiễn doanh nghiệp triển khai dự án đầu tư có sử dụng đất, ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội nhà thầu xây dựng Việt Nam cho biết vướng mắc phổ biến nhất hiện nay của doanh nghiệp nằm ở khâu thủ tục hành chính và giải phóng mặt bằng.
“Thủ tục hành chính đối với các dự án đầu tư có sử dụng đất là 310 ngày, tôi cho rằng thời gian này quá nhanh, thực tế dài hơn rất nhiều, có những dự án chúng tôi triển khai, riêng khâu giải phóng mặt bằng đã mất tới hàng chục năm”, ông Hiệp chia sẻ.
 |
| Ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội nhà thầu xây dựng Việt Nam cho biết vướng mắc phổ biến nhất hiện nay của doanh nghiệp nằm ở khâu thủ tục hành chính và giải phóng mặt bằng. Ảnh: TH. |
Ông Hiệp cũng chia sẻ thêm: "Riêng dự án của chúng tôi có 177 bước, qua 360 ngày mới đủ để đối thoại, để cưỡng chế. Thủ tục giải phóng mặt bằng là gánh nặng mà các doanh nghiệp bất động sản phải chịu đựng".
Về thủ tục hành chính, theo ông Hiệp, có dự án cần tới 38 - 40 con dấu. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng gặp khó khăn về thủ tục điều chỉnh quy hoạch. 100 dự án thì 100 dự án điều chỉnh quy hoạch, nhiều cái không quan trọng nhưng phải đủ các cấp, sau đó lại phải điều chỉnh chủ trương đầu tư.
Trong khi đó, pháp luật liên quan đến lĩnh vực bất động sản rất phức tạp, hiện có tới khoảng 15 luật liên quan đến lĩnh vực này.
Từ thực tiễn nêu trên, Chủ tịch Hiệp hội nhà thầu xây dựng Việt Nam Nguyễn Quốc Hiệp bày tỏ mong muốn cơ quan có thẩm quyền quan tâm tới việc phân cấp cho chủ đầu tư trong một số khâu điều chỉnh quy hoạch để tăng tính chủ động và tiết kiệm thời gian đồng thời nên có có quy trình kiểm tra, giám sát thủ tục hành chính,
Bày tỏ đồng tình, bà Phạm Thị Ngọc Thủy, Giám đốc Văn phòng Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân cho biết, vướng mắc về thủ tục hành chính luôn nằm trong top 3 vướng mắc doanh nghiệp gặp phải, theo khảo sát mới đây, vướng mắc này đã trở thành vấn đề đứng thứ 2. Tuy Chính phủ đã có nhiều nỗ lực giải quyết nhưng vẫn còn nhiều nội dung khó, nhất là liên quan đến dự án đầu tư nước ngoài, vì vậy cần tập trung cao độ để giải quyết “bài toán” liên quan đến cải cách thủ tục hành chính và câu chuyện minh bạch thông tin tiến độ của các dự án đầu tư.
“Quy hoạch là vấn đề lớn, được nhìn nhận dưới nhiều góc độ khác nhau. Quy trình mỗi lần điều chỉnh liên quan nhiều sở, ngành, kéo dài quy trình nên chúng ta nên tinh gọn đầu mối, như vậy sẽ phần nào giải quyết vướng mắc hiện nay liên quan đến quy hoạch”, bà Thủy nhận định.
Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thị Bích Ngọc cho biết, đối với những dự án đầu tư trong khu công nghiệp, khu kinh tế, lĩnh vực công nghệ cao… Bộ đang kiến nghị thực hiện theo quy trình đặc biệt không phải thực hiện một số thủ tục để tiếp tục thu hút đầu tư, tháo gỡ vướng mắc.
Giải quyết “điểm nghẽn” về hoàn thuế GTGT
Chính sách hoàn thuế GTGT cũng là một nội dung nhận được sự quan tâm của doanh nghiệp và cả cơ quan quản lý nhà nước tại phiên thảo luận thứ hai của Diễn đàn.
Theo bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam, Nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế, để doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhà nước yên tâm thực hiện thủ tục hoàn thuế, cần “cắt khúc” từng khâu kinh doanh cụ thể, từ đó xác định trách nhiệm của mỗi cơ quan nhà nước với từng khâu. Bên cạnh đó, cũng cần có cơ chế bảo vệ cán bộ thuế trong trường hợp kiểm tra phát hiện các sai sót không thuộc trách nhiệm của doanh nghiệp kê khai hoặc của cán bộ thuế.
 |
| Các diễn giả tại phiên thảo luận thứ hai. |
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Văn Phụng, Ủy viên BCH Trung ương Hiệp hội Kế toán và Kiểm toán Việt Nam, Nguyên Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp lớn, Tổng cục Thuế cho rằng, để hài hoà cả lợi ích của nhà nước và doanh nghiệp, các bộ, ngành, địa phương phải có chỉ đạo xuyên suốt trong cách nhìn nhận về giải quyết vi phạm thuế, cụ thể sự việc vi phạm ở khâu nào sẽ giải quyết ở khâu đấy, không đổ dồn trách nhiệm cho một mình cơ quan thuế, công chức thuế. Bên cạnh đó, cũng cần quy định rõ trách nhiệm của công chức thuế vào Luật Thuế GTGT và Luật Quản lý thuế, trong đó công chức thuế chỉ chịu trách nhiệm rà soát hồ sơ theo quy định của pháp luật.
Bà Nguyễn Quỳnh Anh, Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam cũng cho rằng pháp luật thuế hiện hành, đặc biệt là Luật quản lý thuế đang không đưa ra giới hạn trách nhiệm của cán bộ thuế. Vì vậy, cán bộ thuế vô hình trung phải chịu trách nhiệm cao nhất khi ra quyết định xử lý một vấn đề thuế để đảm bảo rằng quyết định của mình là tuyệt đối an toàn, không gây thất thoát ngân sách. Do đó, bà Quỳnh Anh kiến nghị cơ quan lập pháp nghiên cứu bổ sung Luật Thuế GTGT và Luật Quản lý thuế thêm điều khoản nhằm giới hạn trách nhiệm của cán bộ thuế.
Theo đó, công chức thuế chỉ nên chịu trách nhiệm giải quyết hồ sơ thuế, hồ sơ hoàn thuế theo đúng chức trách, nhiệm vụ và tuân thủ đúng quy định của pháp luật. Như vậy sẽ giải quyết được điểm nghẽn về hoàn thuế GTGT, góp phần tạo ra môi trường chính sách ổn định, linh hoạt cho cả người nộp thuế lẫn cơ quan thuế.
Nâng cao trách nhiệm thực thi công vụ của cán bộ
Phát biểu kết luận Diễn đàn, Phó Thủ tướng Lê Thành Long đánh giá cao công tác chuẩn bị Diễn đàn của Bộ Tư pháp; đồng thời ghi nhận các ý kiến tại Diễn đàn đã cho thấy rõ quyết tâm, sự quyết liệt của Đảng, Nhà nước, các bộ, ban, ngành, các địa phương trong công tác xây dựng thể chế - một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển đất nước. Công tác này không có ngày nghỉ, không có giờ hành chính. Từ những gì phản ánh qua các phương tiện thông tin đại chúng thì chưa thấy hết được các quyết tâm này.
Nhắc lại lời của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm nhấn mạnh "đổi mới tư duy trong xây dựng, hoàn thiện thể chế", Phó Thủ tướng Lê Thành Long cho rằng, cần chuyển tư duy quản lý sang khơi thông nguồn lực. Cần phân cấp, phân quyền một cách thực chất, đồng thời bảo đảm đủ khả năng cho những người, cơ quan được phân cấp, phân quyền có thể tổ chức thực hiện được công việc. Và việc áp dụng kỹ thuật một luật sửa nhiều luật là một ví dụ cụ thể, là một trong nhiều việc phải làm trong xây dựng, hoàn thiện thể chế.
 |
| Phó Thủ tướng Lê Thành Long phát biểu kết luận Diễn đàn. Ảnh: TH. |
Phó Thủ tướng cho biết, tại kỳ họp sắp tới, Quốc hội sẽ xem xét 30 dự án luật, dự thảo nghị quyết, nhiều hơn so với các kỳ họp trước. Trong đó, có các dự án luật được đề xuất theo phương án 1 luật sửa nhiều luật để giải quyết các vấn đề cấp bách của cuộc sống.
Nêu rõ việc đẩy mạnh hoàn thiện thể chế chính sách để thúc đẩy sản xuất kinh doanh, Phó Thủ tướng chỉ ra những con số tích cực về phát triển kinh tế - xã hội thời gian qua. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vấn đề phải xử lý để đẩy mạnh hơn nữa phát triển sản xuất kinh doanh.
Vì vậy, Diễn đàn hôm nay nhằm "chung tay giải quyết các vấn đề pháp lý, góp phần tạo dựng môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi cho doanh nghiệp", tập trung vào việc nhận diện được đúng và trúng các vấn đề tồn tại về pháp lý trong đầu tư, sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và đưa ra được các giải pháp hữu hiệu, giải quyết ngay các vấn đề pháp lý mà doanh nghiệp đang gặp vướng mắc.
Chỉ rõ Diễn đàn hôm nay là chung tay giải quyết các vấn đề pháp lý, khu trú lại 2 nội dung: giải quyết một số vấn đề pháp lý về dự án đầu tư có sử dụng đất và thuế, Phó Thủ tướng lưu ý, ở đây muốn làm rõ là chúng ta bàn sửa việc này, sửa văn bản này, sửa văn bản khác không hẳn là văn bản đó không đúng. Giữa luật này, luật khác và câu chuyện tổ chức thi hành có vấn đề. Nhưng trong khá nhiều trường hợp và nếu chúng ta để ý sắp tới trong 3 luật (Đầu tư công sửa đổi, luật sửa đổi 4 luật trong lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản, luật sửa đổi 7 luật trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, ngân sách...) thì thấy rất nhiều vấn đề chúng ta xử lý do quan điểm và cách tiếp cận để giải quyết vấn đề có khác nhau.
Đề cập đến những bất cập các đại biểu đại biểu đã nêu tại Diễn đàn liên quan đến vướng mắc trong lĩnh vực thuế như: hoàn thuế, giới hạn trách nhiệm của công chức thuế, Phó Thủ tướng cho rằng đây là những ý kiến đóng góp rất sát thực, quan trọng.
Ghi nhận ý kiến đóng góp tại Diễn đàn, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Tư pháp, cơ quan thường trực của Hội đồng tổng hợp đầy đủ các ý kiến, kiến nghị, để tham mưu xây dựng văn bản của Thủ tướng giao việc cho các cơ quan, trước hết là các cơ quan chủ trì soạn thảo các dự án luật. Các bộ, ngành cần tiếp thu trên tinh thần cầu thị để chỉnh lý, đưa vào các dự thảo văn bản và giải trình một cách thỏa đáng .
Phó Thủ tướng lưu ý, công tác xây dựng văn bản cũng chỉ là một phần, phải tổng hợp của rất nhiều yếu tố. Cần nâng cao trách nhiệm thực thi công vụ của cán bộ, công chức. Xem xét có hành lang pháp lý để làm sao trong hoạt động công vụ, cán bộ, công chức yên tâm làm việc; truy trách nhiệm dựa trên nguyên tắc là có sự vụ lợi, cố ý và quan hệ nhân quả (giữa hành vi và hệ quả). Đạo đức công vụ, trình độ chuyên môn cũng là những yếu tố cần thiết trong quá trình vận hành nền công vụ.
Đề cập đến Quy định số 178-QĐ/TW ngày 27/6/2024 của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật, Phó Thủ tướng Lê Thành Long cho rằng điều này hết sức quan trọng, làm sao đó để nền công vụ của chúng ta vận hành bình thường, đạo đức công vụ cũng như trình độ chuyên môn thực sự là yếu tố cần thiết để vận hành hệ thống, cùng với pháp luật để xử lý vấn đề còn hạn chế, vướng mắc.
Đối với các doanh nghiệp, Phó Thủ tướng mong muốn nghiêm túc tuân thủ pháp luật với văn hóa kinh doanh tốt. Nhân dịp kỷ niệm Ngày Doanh nhân Việt Nam, Phó Thủ tướng chúc các doanh nhân phát đạt, đóng góp nhiều hơn nữa vào sự phát triển đất nước./.