Đại biểu Triệu Thế Hùng (Lâm Đồng) phát biểu
tại hội trường Quốc hội, chiều 27/10. (Ảnh: TTXVN)
Trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Phan Xuân Dũng cho biết, tại kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XIV đã xem xét, cho ý kiến về dự án Luật Thủy sản (sửa đổi). Sau kỳ họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường (KH,CN&MT) của Quốc hội, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ủy ban Pháp luật của Quốc hội và các cơ quan, đơn vị hữu quan nghiên cứu, tiếp thu ý kiến các vị Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) để chỉnh lý dự thảo Luật.
Dự thảo Luật Thủy sản (sửa đổi) đã đưa nhiều quy định được đánh giá là mang tính đột phá để chống nạn khai thác thủy sản bất hợp pháp, quy định cụ thể về các hành vi khai thác thủy sản bất hợp pháp; luật hóa hoạt động của lực lượng kiểm ngư và mở rộng lực lượng kiểm ngư đến cấp tỉnh để bảo đảm việc thực thi pháp luật; quy định các điều kiện kỹ thuật để bảo đảm giám sát, truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác…
Thảo luận tại hội trường, đa số đại biểu đều tán thành với nội dung của dự thảo Luật. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng Ban soạn thảo cần xem xét, bổ sung một số điều cho phù hợp với thực tiễn như: về việc thành lập lực lượng kiểm ngư; chính sách của Nhà nước trong hoạt động thủy sản; khai thác thủy sản; thủ tục hành chính trong hoạt động thủy sản…
Về việc thành lập lực lượng kiểm ngư, nhiều đại biểu cho rằng, tất cả các tỉnh có biển đều đồng ý thành lập cơ quan kiểm ngư cấp tỉnh. Có đại biểu đề nghị, đồng thời với kiểm ngư ở 28 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có biển, cần thiết phải hình thành kiểm ngư ở các tỉnh nội đồng có hệ thống thủy vực lớn.
Về vấn đề này, Chủ nhiệm Ủy ban KH,CN&MT của Quốc hội Phan Xuân Dũng cho rằng, hiện nay tình trạng vi phạm trong khai thác thủy sản trên biển đang diễn ra hết sức phức tạp, không chỉ ở vùng lộng mà còn ở cả vùng ven bờ, xuất hiện nhiều hình thức đánh bắt hủy diệt, nguồn lợi thủy sản ngày càng cạn kiệt . Do vậy, việc thành lập kiểm ngư trung ương và ở các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ven biển là cần thiết. Kiểm ngư trung ương hoạt động bảo đảm thực thi pháp luật về thủy sản và bảo vệ chủ quyền ở vùng khơi. Kiểm ngư địa phương được thành lập trên cơ sở chuyển đổi, cơ cấu lại lực lượng thanh tra chuyên ngành thủy sản địa phương (không tăng bộ máy, biên chế), thực thi pháp luật về thủy sản ở vùng lộng và ven bờ, nhằm khắc phục tính kém hiệu quả của lực lượng thanh tra chuyên ngành thủy sản thời gian qua do không có công cụ hỗ trợ, phương tiện thiết bị kém, trình tự thủ tục theo pháp luật về thanh tra không phù hợp với các hoạt động trên biển...
Đồng thời, việc xây dựng, củng cố lực lượng kiểm ngư cũng là để đáp ứng được yêu cầu của EU (thị trường xuất khẩu thủy sản lớn của Việt Nam) về việc cần có hệ thống bộ máy kiểm soát đủ mạnh, bảo đảm ngăn chặn được các hành vi khai thác bất hợp pháp.
Đồng tình quan điểm trên, ĐBQH Nguyễn Trường Giang (Đắk Nông) cho biết, về chủ trương, đại biểu đồng tình cơ bản về việc thành lập lực lượng kiểm ngư. Tuy nhiên, để mô hình tổ chức của cơ quan kiểm ngư có nên được quy định ngay trong Luật hay không thì cần phải qua thực tiễn tổng kết, qua nghiên cứu báo cáo hoạt động của kiểm ngư trong thời gian vừa qua.
Để giải quyết những tồn tại, vướng mắc đó hoàn toàn thuộc thẩm quyền của Chính phủ theo quy định của Luật Tổ chức Chính phủ.Do đó, Luật chỉ nên quy định có lực lượng kiểm ngư, còn hệ thống tổ chức, chế độ chính sách của lực lượng này nên giao cho Chính phủ quy định. Đồng thời, theo đại biểu, cần làm rõ những nơi có lực lượng kiểm ngư thì cơ quan quản lý thực hiện chức năng quản lý Nhà nước chuyên ngành về thủy sản có thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành theo quy định của Luật Thanh tra nữa hay không.
Ở một khía cạnh khác, đại biểu Nguyễn Thanh Hiền (Nghệ An) cho rằng, thực tế cho thấy thời gian qua lực lượng kiểm ngư trên biển còn quá mỏng, lực lượng thanh tra chuyên ngành hoạt động chưa hiệu quả vì thiếu kinh phí, giới hạn giữa trách nhiệm và quyền hạn phân định không rạch ròi nên chưa ngăn chặn hiệu quả tình trạng khai thác vận chuyển nguồn lợi thủy sản. Do đó, cần có lực lượng thường xuyên tuần tra, kiểm soát, kịp thời phát hiện và phối hợp với các lực lượng khác để hỗ trợ. Do đó, đại biểu cho rằng cần thành lập kiểm ngư ở trung ương và ở một số tỉnh, thành phố ven biển có tính đặc thù… Tuy nhiên, kiểm ngư địa phương nên thành lập trên cơ sở chuyển đổi và cơ cấu lại lực lượng thanh tra chuyên ngành ở địa phương, bảo đảm bộ máy không tăng biên chế.
Cho ý kiến về chính sách của Nhà nước trong hoạt động thủy sản, nhiều đại biểu đề nghị nghiên cứu, bổ sung quy định cụ thể hơn các chính sách về ưu đãi thuế, đất đai, tín dụng; về đầu tư hệ thống giám sát, cảnh báo dịch bệnh trong nuôi trồng thủy sản, cảnh báo vi phạm ngư trường khai thác; về đầu tư tàu vỏ thép công suất lớn, trang thiết bị hiện đại cho đánh bắt xa bờ, phát triển mô hình tổ, đội khai thác thủy sản trên biển và hỗ trợ nuôi trên biển, đặc biệt là nuôi công nghiệp, ở vùng biển xa bờ và hải đảo; về hỗ trợ ngư dân nâng cao kiến thức, kỹ thuật trong việc nuôi trồng, đánh bắt và bảo quản thủy sản; về hỗ trợ dịch vụ hậu cần thủy sản, chế biến thủy sản, xây dựng chợ đầu mối tiêu thụ thủy sản; hỗ trợ ngư dân trong trường hợp thực thi nhiệm vụ cứu hộ cứu nạn, bảo vệ chủ quyền biển đảo, khi có sự cố môi trường, biến đổi khí hậu; về chính sách bảo tồn các loài thủy sản quý, hiếm.
Đại biểu Nguyễn Thanh Hiền (Nghệ An) cho rằng, chính sách hỗ trợ kinh phí mua bảo hiểm trong nuôi trồng thủy sản, tàu khai thác thủy sản, tàu dịch vụ hậu cần xa bờ là chính sách hết sức cần thiết và ý nghĩa. Vì nuôi trồng thủy sản, khai thác thủy sản xa bờ có tính rủi ro cao, phụ thuộc nhiều vào điều kiện thiên nhiên, do đó việc triển khai chính sách bảo hiểm là góp phần hỗ trợ ngư dân bám biển, tham gia bảo vệ chủ quyền bảo vệ biển đảo đất nước, huy động nguồn lực xã hội và góp phần chia sẻ trách nhiệm xử lí rủi ro với người dân.
Tuy nhiên, cần xây dựng lộ trình phù hợp với quá trình phát triển kinh tế đất nước và ngân sách quốc gia để bảo đảm tính khả thi của Luật. Vì vậy, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo cần bổ sung quy định giao Chính phủ hướng dẫn thi hành để triển khai vì đây là quy định mở, phụ thuộc vào từng thời kì và ngân sách của Nhà nước.
Đồng tình quan điểm trên, đại biểu Triệu Thế Hùng (Lâm Đồng) đề nghị, cần quy định bổ sung thêm chính sách hỗ trợ ngư dân bám biển dài ngày, kết hợp chặt chẽ với phục vụ quốc phòng, an ninh thuỷ sản xa bờ để tăng cường sự hiện diện dân sự, tham gia bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc cũng như kết hợp chặt chẽ với phục vụ quốc phòng, an ninh./.