Tuy nhiên, trong những năm gần đây, châu Âu đang phải đối mặt với những thách thức an ninh nghiêm trọng như: cuộc khủng hoảng di cư, chủ nghĩa khủng bố cực đoan IS, nguy cơ tiến công mạng… khiến giới quan sát cho rằng, với chiến lược quân sự mới này có thể làm gia tăng đối đầu trong quan hệ Đông - Tây.
Mỹ đặc biệt chú trọng các nhiệm vụ chiến đấu ở châu Âu. (Ảnh minh họa. Nguồn: AP)
Từ xác định đối tượng tác chiến…
Văn kiện chiến lược quân sự mới cho rằng, châu Âu đang bị đe dọa bởi “sự phát triển tiềm tàng của tên lửa đạn đạo, sự phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt, các bệnh truyền nhiễm, các cuộc tấn công không gian mạng, các tổ chức khủng bố quốc tế, quốc gia và buôn bán ma túy”.
Theo tờ Deutsche Welle ngày 27/1, việc công bố chiến lược quân sự của Mỹ ở châu Âu được đăng tải trên website của EUCOM cho thấy, giới chức quân sự Mỹ nhận định một cách nghiêm túc các mối đe dọa đối với an ninh châu Âu, tập trung ở phía Bắc, phía Đông và phía Nam.
EUCOM nhấn mạnh mối đe dọa đầu tiên bắt nguồn từ Nga vì “hành động quân sự ngày càng tăng của Nga, trong đó có Bắc Cực”, còn ở phía Nam là sự xuất hiện của lực lượng Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS).
Chuyên gia Danilov cho biết: “Mỹ đã tiến hành đánh giá lại các thách thức và mối đe dọa… sau khi thông qua tuyên bố Wales (9/2014) và tiến hành tái cơ cấu lực lượng vũ trang theo cách của Mỹ... Đó cũng là câu trả lời của Mỹ đối với quá trình hiện đại hóa kỹ thuật quân sự thành công của Nga”.
Còn nghị sĩ Emelyanov của Nga chỉ thẳng: “Việc văn kiện có những ngôn từ như kiềm chế hành động xâm lược của Nga thực chất là sự mở rộng gây hấn của NATO về phía Đông. Hãy nhìn xem, trong 25 năm qua, từ biên giới nước Đức, NATO đã tiến sát tới các tỉnh Rostov, Belgorod và Voronezh của Nga. Đây mới là sự xâm lược thực tế”.
Đến chỉ rõ các ưu tiên…
Trong văn kiện chiến lược quân sự mới, EUCOM vạch ra 6 ưu tiên của Mỹ tại châu Âu trong thời gian từ 3 đến 5 năm tới:
Một là, cần ngăn chặn các hành động can thiệp quân sự của Nga tại châu Âu, vì các hành động can thiệp quân sự của Nga đối với một số quốc gia láng giềng đã vi phạm nhiều Hiệp ước an ninh và Luật pháp quốc tế.
Hai là, thúc đẩy quan hệ hợp tác trong nội khối NATO. Theo đó, EUCOM sẽ tăng cường khả năng đối phó với các cuộc khủng hoảng và xung đột; tiếp tục triển khai các phương pháp tiếp cận phù hợp với sự thay đổi của môi trường an ninh châu Âu.
Ba là, duy trì quan hệ đối tác chiến lược của Mỹ đối với châu Âu. Theo đó, EUCOM sẽ duy trì các cam kết an ninh toàn diện đối với các đồng minh và đối tác; tăng cường hỗ trợ phát triển năng lực quốc phòng của quân đội các nước thành viên NATO; thường xuyên tổ chức các diễn đàn an ninh và phối hợp các kế hoạch hành động chung.
Bốn là, tăng cường đối phó với các mối đe dọa. Theo đó, Mỹ và châu Âu phải sẵn sàng đối mặt với các mối đe dọa an ninh xuyên quốc gia và phi đối xứng, đặc biệt là khủng bố cực đoan, tin tặc, buôn lậu, phổ biến vũ khí hàng loạt.
Năm là, đảm bảo khả năng cơ động của quân đội Mỹ tại châu Âu vì châu Âu đã, đang và vẫn sẽ là chiến trường chính của Mỹ. Do đó, đảm bảo thiết lập các căn cứ quân sự lâu dài và sự tự do di chuyển của quân đội Mỹ qua các quốc gia đồng minh và đối tác châu Âu là hết sức cần thiết.
Sáu là, thúc đẩy quan hệ với Israel. Theo đó, EUCOM sẽ hỗ trợ Israel nâng cao năng lực phòng thủ trước các mối đe dọa từ Iran và phiến quân Hồi giáo. Ngoài ra, EUCOM sẽ mở rộng hợp tác, tăng cường hỗ trợ quân sự đối với các nước tham gia xây dựng một môi trường hòa bình tại Bắc Cực.
Và bố trí lại lực lượng, thế trận…
Ngay trong “Chiến lược An ninh quốc gia 2015”, Mỹ cũng đã xác định Nga là đối thủ cần phải ngăn chặn và làm suy yếu. Theo đó, Mỹ điều chỉnh thế trận toàn cầu trên 3 điểm cơ bản: (1) Trang bị thêm thiết bị đánh chặn. (2) Rút một phần kế hoạch ở châu Âu, nhưng tăng cường sự hiện của lực lượng Mỹ và NATO gần biên giới Nga. (3) Hoàn thiện Hệ thống phòng thủ tên lửa (NMD) toàn cầu và dẫn đầu liên minh 28 nước không kích IS ở Syria…
Để đối phó với Nga, EUCOM sẽ tiếp tục triển khai quân đội, tăng cường các cuộc diễn tập tại một số quốc gia Đông Âu; tăng cường hợp tác với các đồng minh và đối tác nhằm đối phó với các hình thức chiến tranh trong tương lai; tăng cường triển khai các hệ thống phòng thủ ở châu Âu.
Mỹ đã điều thêm 3 máy bay ném bom chiến lược B-52 tới Na Uy để tham gia cuộc tập trận “Cold Response” (Phản ứng lạnh) của NATO (27/2). Theo đó, 3 máy bay ném bom B-52 Stratofortress và hơn 200 lính phòng không đồn trú tại Căn cứ không quân Barksdale ở bang Louisiana đã di chuyển tới căn cứ không quân Moron ở Tây Ban Nha.
Cuộc tập trận đang diễn ra từ ngày 2-9/3 tại Na Uy với sự tham dự của 15.000 binh sỹ từ 13 quốc gia thành viên NATO và Thụy Điển. Sự hiện diện của B-52 trong cuộc tập trận nhằm chứng tỏ Mỹ có khả năng triển khai các hoạt động toàn cầu cùng với máy bay ném bom.
Với tư duy, “chia sẻ trách nhiệm, hạn chế rủi ro” của Mỹ, từ hồi đầu tháng 2 năm nay, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter đã tuyên bố, chi tiêu quân sự của Mỹ ở châu Âu sẽ tăng gấp hơn 4 lần từ 689 triệu USD trong năm tài khoá 2016 lên tới 3,4 tỷ USD trong năm tài khoá 2017.
Tờ Quan điểm của Nga cho biết các nghị sĩ Cộng hòa của Mỹ còn muốn bổ sung thêm vào ngân sách quốc phòng năm 2017 khoản tiền được gọi là để “đối đầu” với Nga, vì Nga tiếp tục tăng cường khả năng quốc phòng và đôi khi đã vượt qua Mỹ về mặt công nghệ quân sự.
Như vậy, Chiến lược quân sự mới của Mỹ ở châu Âu, đã chỉ rõ Nga vừa là kẻ thù tiềm tàng, vừa là đối tượng tác chiến chủ yếu và nêu rõ 6 hướng ưu tiên trong thời gian tới của EUCOM. Vì thế, giới nghiên cứu và dư luận cho rằng, sự bất ổn về an ninh quân sự tại châu Âu đang có xu hướng gia tăng do sự đối đầu trong quan hệ Đông – Tây là có cơ sở./.